Kütüb i Sitte Hadis ansiklopedisi - tam 7.300 hadis

First topic message reminder :

Kütüb i Sitte Hadis
ansiklopedisi - tam 7.300 hadis

Kütüb i Sitte Hadis ansiklopedisi - tam 7.300 hadis - Faqe 8 Kutub-i-Sitte-Hadis-Ansiklopedisi

Kütüb i Sitte Hadis ansiklopedisi - tam 7.300 hadis - Faqe 8 Kutub-i-Sitte-Hadis-Ansiklopedisi

Kütüb-i Sitte nedir, Kütüb-i Sitte Hakkında

Meşhur
altı sahih hadis kitabı. Hadis mecmualarının en sahihleri kabul edilen; Buhârî
ve Müslim'in el-Câmiu's-Sahih'leri ile Ebu Davud, Tirmizi, Nesâî ve ibn
Mâce'nin Sünen'leri; hadis tasnifinin altın çağı olan Hicrî üçüncü yüzyılda
telif edilmiş olmak, mümkün mertebe sahih hadisleri ihtiva etmek, konulara göre
tasnif edilmek (alelebvâb)... gibi ortak özelliklerinden dolayı, daha sonraki
asırlarda Kütüb-i
Sitte:
Altı Kitap, ortak adıyla şöhret bulmuştur. Bazı âlimler, az da olsa zayıf ve
mevzu hadisler ihtiva ettiği için İbn Mâce'nin Sünen'i yerine İmam Mâlik'in
Muvatta'ı veya Dârimî'nin Sünen'ini Kütüb-i
Sitte'nin
altıncı kitabı kabul etmişlerdir.

Buhârî ve Müslim'in Câmi'leri, Sahıhayn (İki Sahih) adıyla, müellifleri daha
hayattayken büyük bir üne kavuşmuş, bunları Ebu Davud, Tirmizî ve Nesâi'nin
Sünen'leri takip etmiş ve hadis âlimleri arasında bu kitaplar Usûl-i Hamse (Beş
Temel) diye büyük bir kabul görmüştü. Ebu'l-Fazl Muhammed İbn Tahir el-Makdisî
(H.507)'nin Usûl-i Hamse'ye yazdığı ve sahabeyi alfabetik olarak sıralamak suretiyle
onlardan nakledilen, belirli kitaplardan bulunan hadislerin kaynağını göstermek
için yazıları kitaplar anlamına gelen etrafa İbn Mâce'nin Sünen'ini de eklemesi
ve Şurûti'l-Ümmeti's-Sitte (Altı İmamın Şartları) adlı kitabını telifiyle
muteber hadis kitaplarının grub adı bundan sonra, İbn Mâce'nin de ilave
edilmesiyle Kütüb-i
Sitte
olarak meşhur olmuştur.

Böyle bir isimlendirme, Kütüb-i
Sitte
içinde zayıf, hatta mevzu (bilhassa İbn Mâce'de) hiç bir hadis bulunmadığı,
onlar dışındaki hadis kitaplarında da sahih hadis olmadığı anlamına gelmez.
Nitekim Buhârî ve Müslim başta olmak üzere, Kütüb-i
Sitte
müelliflerinden hiç biri, kendi kitaplarına sahih hadislerin tamamını
aldıkları, kitaplarındakilerin dışında sahih hadis bulunmadığı şeklinde bir
iddiada bulunmamışlardır. Esasen bir hadisin sıhhati, hangi kitapta bulunduğuna
bakarak değil, onu nakleden kişilerin haline bakılarak tesbit edilebilir. Diğer
taraftan bu altı imam, kendilerinden önce derlenmiş olan yazılı ve sözlü hadis
kaynaklarından yararlanarak bu eserleri meydana getirmişlerdir. Bu değerli
eserlerin tasnifine, kendilerinden önceki çalışmalar zemin hazırladığı gibi,
hadis tasnifi onlardan sonra da devam etmiştir.

İlmî çevrelerde büyük bir kabul gören Kütüb-i
Sitte
ile ilgili çok sayıda ve hacimli çalışmalar yapılmıştır. Bunların büyük bir
kısmı bu kitapların şerhi (açıklaması), ravilerinin durumları, cem
(mükerrerleri çıkararak birlikte rivayet ettikleri hadisleri bir araya toplama)
ile ilgilidir. Kütüb-i
Sitte
hadislerini bir araya toplayıcı çalışmalardan biri, Beğavî'nin (H.516)
Mesâbîhu's-Sünne'sidir. Hadisleri, senedlerini hazfederek kitabına alan Beğavî
eserini Sünen tarzında tasnif etmiş, Kütüb-i
Sitte
ve Dârimî'nin Sünen'inde bulunan hadisleri 4434 hadiste toplamıştır. Bu konuda
yapılan önemli bir çalışma da İbnu'l-Esîr'in (H.606) Câmiu'l-Usûl li
Ehâdisi'r-Rasûl isimli eseridir. İbnu'l-Esîr, İbn Mâce hariç Kütüb-i
Sitte
ile Muvatta'da bulunan hadisleri,-mükerrerlerini çıkararak- alfabetik tarzda
tertib ettiği kitaplar ve onların alt başlıkları olan bablar halinde tasnif
etmiştir. 9523 hadis bulunan bu eser Kütüb-i
Sitte
adıyla Türkçeye tercüme edilmiştir. Kütüb-i
Sitte'yi
oluşturan kitaplar ve özellikleri:

1. Buhârî ve el-Câmiu's-Sahîh'i: Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail el-Buhârî (H.
194-256/M.810-870) 40 yıl süren ilmî seyahatler esnasında toplamış olduğu engin
hadis malzemesini 16 yılda tasnif ederek, "el-Câmiu's
Sahîhu'l-Müsnedü'l-Muhtasar min Umûri Rasûlillahi (s.a.s) ve Sünenihi ve
Eyyâmih" adlı eserini yazmıştır. Hocası İshak b. Rahuye'nin,
"Rasûlüllah'ın sahih hadislerini muhtasar bir kitapta toplasanız"
tavsiyesiyle hareket eden Buhârî, 600.000 hadis arasında seçtiği 7275 hadisi,
97 kitap ve 3400 den fazla bab'a (alt bölüm) yerleştirmiş, konuları geldikçe
aynı hadisi bir kaç yerde daha tekrar etmiştir. Bu nedenle, mükerrerler
dışındaki toplam hadis sayısı 3-4 bin civarına inmektedir. Buhârî, tercüme
denilen bab başlıklarında konuyla ilgili âyet ve hadislerden iktibaslar yapar, âlimlerin
ve bazan kendisinin görüşlerine yer verir, direkt veya endirekt yollarla
tercihlerini ihsas ettirir. Tercemelerde verdiği hadis ve haberlerin çoğu
muallak (senedsiz veya eksik senedli)tır. Daha önceki hadis mecmualarında pek
görülmeyen bu usul Buhâri'ye hastır. Bu nedenle, "Buhârî'nin fıkhı
tercemelerindedir" sözü yaygınlaşmıştır. (Yekünü 1341 olan bu tür) muallak
hadisler, Buhârî'nin kitabına verdiği isimden de anlaşılacağı gibi, sahih
hadislerin dışındadır. Tercümelerde Buhârî'nin verdiği bilgiler, hadislerin
ihtiva ettiği fıkhı malumatı kavramada çok faydalıdır. Bütün âlimlerin
ittifakıyla hadis mecmualarının ensahihi kabul edilen el-Câmiu's-Sahîh,
türkçeye de tercüme edilmiş, mükerrerlerinin çıkarıldığı Tecrid'i de tercüme ve
şerhiyle, Diyanet İşleri Başkanlığınca basılmıştır.

2. Müslim'in el-Câmiu's-Sahîh'i: Ebu'l-Hüseyn Müslim b. Haccâc (H.202-261),
300.000 hadis arasından seçerek tasnif ettiği kitabına,
"el-Camiu'l-Müsnedü's-Sahîh" ismini vermiş, mukaddimede tasnif
metodunu açıklamıştır. Buhârî'nin yaptığı gibi bab başlıklarında bilgi
vermemiş, hatta, bab başlığı dahi tanzim etmemiş, sadece "bab"
demekle yetinmiştir. Bugün eldeki Müslim nüshalarında bulunan bab başlıkları,
eseri şerheden İmam Nevevî'ye aittir. Müslim kitabına, mevkuf ve maktu hadisleri
almamış, muallaklara ise çok az yer vermiş, hadisleri konularına göre bölmemiş,
hadisi en çok ilgili olduğu yerde nakletmiş, metin ve sened olarak benzerlerini
bir arada ve kısaltarak tekrar etmiştir. Bu yönüyle Müslim Buhârî'den daha
derli topludur. Bu ve benzeri özelliklerinden dolayı bazı âlimler (mesela
Mağribliler) Müslim'i Buhâri'ye tercih etmişlerdir. Müslim'in Câmi'i, 54 kitap,
1322 bab, mükerrerler dışında 3033 hadis ihtiva etmektedir. Kadı İyaz ve İmam
Nevevî başta olmak üzere pek çok âlim Müslim'i şerhetmiştir. Müslim, sade,
metin ve şerhli olarak türkçeye tercüme edilmiştir.

3. Tirmizi'nin Câmi'i: Ebu İsa Muhammed b. İsa et-Tirmizi'nin (H: 209-279)
Cami'i, es sünen ismiyle de maruftur. Devrin âlimlerinin tetkikine sunuları ve
takdir edilen Sünen-i Tirmizi, 46 kitap, 2496 bab ve 4000 hadis ihtiva
etmektedir. Hadisçilik açısından Müslim'e, fıkhu'l-hadis (hadislerde bulunan
çeşitli hükümler) yönünden de Buhârî'ye ait özellikleri, onlara yakın ölçüde
kitabında toplayan Tirmizi, bab başlığı altında hadisleri sıraladıktan sonra şu
işlemleri yapar; hadisin sıhhat durumunu (sahih, hasen, zayıf, hasen-sahih,
garib...), ravilerin durumunu, varsa seneddeki illetleri, hadisin diğer
tariklerini, sahabilerin o konudaki başka rivayetlerini, bu hadislerle ulemânın
nasıl amel ettiğini, ittifak ve ihtilaflarını... açıklar. Hadislerden istifade
için çok faydalı olan bu açıklamalar onları, amel edilebilir hale getirir.
Tirmizi üzerine de pek çok şerh yazılmış ve eser türkçeye tercüme edilmiştir.

4. Ebu Davud'un Sünen'i: Ebu Davud Süleyman b. Eş'as es-Sicistânî'nin (H:
202-275) kitabı, ahkâmla ilgili hadislerin tasnif edildiği Sünen türünün en
güzel örneğidir. Kitabına, 400.000 hadis arasından seçtiği 4000 hadisi
aldığını, bunların da dört hadiste özetlenebileceğini belirten Ebu Davud;
sahih, hasen, leyyin ve amel edilebilir derecedeki zayıf hadisleri Sünen'ine
aldığını söyler. Kitabında zayıf hadislerin mevcudiyetini kabul eden Ebu Davud,
muhaddislerin ittifakla terkettikleri herhangi bir hadisi Sünen'ine almamıştır.
40 kitaptan oluşan Sünen'e pek çok şerh yazılmış, eser türkçeye de tercüme
edilmiştir.

5. Nesâî'nin Sünen'i: Ebu Abdurrahman Ahmed b. Şuayb en-Nesâî (H: 215-303),
sahih ve zayıf hadislerden derlediği es-Sünenü'l-Kübrâ'sını istek üzerine,
sadece sahih hadisleri almak üzere ihtisar etti ve bu yeni eserine el-Müctebâ
adını verdi. Kütüb-i
Sitte
içinde Nesâî denince, işte bu Müctebâ kasdedilir. Sünenler içinde en az zayıf
hadis ve cerhedilmiş ravisi olan mücteba, Sahihayn'dan sonra üçüncü kitap
olarak kabul edilir. Nesâî, hadisler arasındaki çok küçük rivayet farklarını
dahi göstermiş ve rical tenkidinde büyük bir hassasiyet göstermiştir. 51 kitap
ve yaklabıh 2400 babtan oluşan Müctebâ, türkçeye çevrilmiştir.

6. İbn Mâce'nin Sunen Ebu Abdullah Muhammed b. Yezıd el-Kazvînî'nin (H:
209-273) Sünen'i, 37 kitap, 1515 bab ve 4341 hadis ihtiva eder. Bu hadislerin
büyük bir çoğunluğu, diğer beş kitapta (usûli hamse) mevcuttur veya sahih ve
hasen durumundadır. ibn Mâce'deki hadislerin 613 ünün isnadı zayıf, 99 unun
isnadı ise, yok hükmünde veya münker ya da yalanlanmıştır. Bilhassa, şahıs,
kabile ve şehirlerin faziletleriyle ilgili hadislerin çoğunun uydurma olduğu
söylenmiştir. Ancak, VI. asırdan sonra Kütüb-i
Sitte'nin
altıncı kitabı olarak kabul edilen İbn Mâce, tertibi, tekrardan uzak ve kısa
olusu ile oldukça değerlidir. Muhammed Fuad Abdülbâkı tahkikiyle yapılan baskı,
pek çok ilmî kolaylıklar sağlamış, eserdeki zayıf yönlere işaret edilmiştir. Bu
baskı esas alınarak Sünen, şerhi de yapılmak suretiyle türkçeye çevrilmiştir.

3481 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Biz, Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm ile birlikte mescidde otururken bir bedevi çıkageldi.
Durup mescidin içine akıtmaya başladı. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın Ashab'ı
kalkıp:

"Dur! dur!" diyerek (üzerine yürümeye) kalktılar ki
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm müdahale etti:

"Kestirmeyin, bırakın tamamlasın." Ashab müdahale
etmedi, adam da ihtiyacını tamamladı. Sonra Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm,
adamı yanına çağırdı ve:

"Bu mescidler, idrar ve pislik bırakma yeri değildir.
Allah'ın zikredildiği yerlerdir. Buralarda namaz kılınır. Kur'an okunur"
dedi. Sonra cemaatten birine bir kova su getirmesini emretti. Kova gelince
sidiğin üzerine boşalttı."

Buhari, Vudü 57, 58, Edeb 35; Müslim, Taharet 99, (284); Nesai,
Taharet 45, (1, 48).

3482 - Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm, mescidde otururken, bir bedevi girip iki rek'at namaz
kıldı. Sonra da şöyle dua etmeye başladı: "Allah'ım, bana da, Muhammed'e
de rahmet et. Bizden başka kimseye rahmet etme!"

Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm atılıp:

"Geniş alanı darattın!" dedi. Derken adam hemen kalkıp
mescidin içine akıtmaya başladı. Halk da hemencecik üzerine yürüdü. Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm onları yasaklayıp:

"Kolaylaştırıcılar olarak gönderildiniz, zorlaştırıcılar
olarak gönderilmediniz. Üzerine bir kova su dökün!" ferman
buyurdular."

Buhari, Vudü 58; Ebu Davud, Taharet 138, (380); Tirmizi, Taharet
112, (147); Nesai, Taharet 45, (1, 48, 49).

3483 - Ebu Davud'un diğer bir rivayetinde şöyle denmiştir:
"Üzerine akıttığı toprağı alın ve onu atın, yerine su dökün!"

Ebu Davud der ki: "Bu rivayet mürseldir. Çünkü İbnu Ma'kıl,
Resûlullah'la karşılaşmadı."

Ebu Davud, Taharet 138, (381).

3484 - Ebu Abdullah el-Cüşemi anlatıyor: "Bize Cündüp
radıyallahu anh anlattı ve dedi ki: "Bir bedevi geldi. Devesini önce
ıhtırdı, sonra bağladı. En sonra mescide girip Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm'ın arkasında namaz kıldı. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm selam
verince, bedevi bineğinin yanına gelerek bağını çözüp, üzerine bindi. Sonra da
seslice şöyle duada bulundu:

"Allahım, bana ve Muhammed'e rahmet et. Rahmetimizde bir
başkasını bize ortak kılma!" Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm müdahale
edip:

"Bunu mu, yoksa devesini mi, hangisini daha şaşkın
görüyorsunuz? Ne söylediğini duymadınız mı?" buyurdular. Oradakiler:
"Evet! duyduk" dediler."

Ebu Davud, Edeb 42, (4885).

3485 - Ümmü Seleme radıyallahu anha anlatıyor: "Bir kadın
bana: "Ben eteğimin zeylini fazla uzatıyorum ve pis yerlerde de yürüyorum?
(Bu hususta ne dersiniz?)" diye sordu. Ben de ona Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm'ın:

"(Pis yerlere değen eteği) ondan sonrası temizler"
dediğini söyledim."

Muvatta, Taharet 16, (1, 24); Ebu Davud, Taharet 140, (383);
Tirmizi, Taharet 109, (143).

3486 - Ebu Davud'un bir diğer rivayetinde şöyle denmiştir:
"Beni Abdu'l-Eşhel'den bir kadın anlatıyor:

"Ey Allah'ın Resûlü dedim. Bizim, mescide giden yolumuz pis
kokulu (topraktır). Yağmur yağınca ne yapalım?"

"Sizinkinden sonra, ondan daha temiz bir yol yok mu?"
diye sordu. "Evet!" deyince:

"İşte bu öbürünü telafi eder, (temizler)!"
buyurdu."

Ebu Davud, Taharet 140, (384).

3487 - Yine Ebu Davud'da Ebu Hüreyre'den bir rivayet şöyle:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Sizden biri,
ayakkabısıyla bir pisliğe basarsa, bilesiniz, toprak onu temizler."

Ebu Davud, Taharet 141, (385, 386).

3488 - İbnu Abbas radıyallahu anhüma diyor ki: "Elbisen yaş
bir pisliğe değdi ise veya öylesi bir necasete ayakkabınla bastı isen, o
pisliği su ile yıka. Pislik kuru ise, bir beis yok."

Rezin tahric etmiştir.

MENİ

3489 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Ben Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın elbisesine bulaşan meniyi yıkıyordum. O, elbisesinde
ıslak kısım (kurumamış) olduğu halde namaza giderdi."

Buhari, Vudü 64, 65; Müslim, Taharet 108, (289); Ebu Davud,
Taharet 136, (371, 372, 373); Tirmizi, Taharet 85, 86, (117, 118); Nesai,
Taharet 187, 188, (1, 156).

3490 - Müslim'in bir diğer rivâyetinde şöyle gelmiştir: "Hz.
Aişe radıyallahu anhâ'ya bir zât misafir oldu. Adam sabahleyin, elbisesini
yıkamaya başladı. Hz. Aişe ona:

"Sana, (meni) bulaşan yeri (gördüysen) orasını yıkaman kâfi
idi, göremediğin takdirde etrafını yıkardın. Ben, Resülullah aleyhissalâtu
vesselâm'ın elbisesinden (meni bulaşığını) ovalamak suretiyle çıkardığımı
biliyorum. O, (bir de yıkamaksızın) onun içinde namaz kılardı."

Bir diğer rivâyette şöyle gelmiştir: "İyi biliyorum kurumuş
meni bulaşığını Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın çamaşırından tırnağımla
kazıyarak çıkarıyordum."

Müslim, Tahâret 105, 109, (288, 290).

3491 - Yahya İbnu Abdirrahman İbni Hatıb'ın anlattığına göre, Hz.
Ömer radıyallahu anh'la -içerisinde Amr İbnu'l-As radıyallahu anh'ın da
bulunduğu bir cemaatle birlikte umre yapmıştır -sefer esnasında su
kaynaklarından birine yakın olan bir yolda Hz. Ömer, sabaha doğru mola verdi.
(Herkes gibi kendisi de yattı. Bu esnada) ihtilam oldu. Sabah olunca kafilede,
(yıkanması için yeterli) su bulunamadı. Hayvanına binip (yakınındaki) suya
kadar geldi. Derhal bu ihtilamdan kalan meni bulaşığını yıkamaya başladı.
Derken ortalık ağardı. Amr İbni'l-Âs radıyallahu anh, Hz. Ömer'e:

"Sabah oldu. Yanımızda temiz elbise var, şu elbiseni (yıkamayı)
bırak, bilahare yıkanır" dedi. Ancak Hz. Ömer kendisine:

"Ey İbnu'l-Âs, hayret doğrusu! Yani sen elbise buldun diye
herkes elbise mi bulacak? Allah'a yemin olsun ben senin söylediğini yapsam bu
bir sünnet olur. Hayır, ben gördüğüm (meniyi) yıkarım ve görmediğime de su
çiler (temizlenmiş addeder)im!'' dedi.''

Muvatta, Tahâret 83, (1, 50).

3492 - İbnu Abbâs radıyallahu anhümâ buyurmuştur ki: "Meni,
sümük menzilesindedir. Öyleyse bunu kendinden, izhir otuyla da olsa sil
at!"

Tirmizi, Tahâret 86, (117).

HAYIZ KANI

3493 - Esmâ Bintu Ebi Bekr radıyallahu anhümâ anlatıyor:
"Bir kadın Resulullah aleyhissalâtu vesselâm'a gelerek:

"(Ey Allah'ın Resülü!) Birimizin çamaşırına hayız kanı
bulaşınca ne yapmalıdır?" diye sordu. Aleyhissalâtu vesselâm:

"Önce kazır, sonra parmak ucuyla bulaşan yeri yıkar, sonra
da (kan görülmeyen yere) su çiler" buyurdu."

Buhari, Hayz 9, Vudü 63; Müslim, Tahâret 110, (291); Muvatta,
Tahâret 103, (1, 60, 61); Ebu Dâvud, Tahâret 132, (360, 361, 362); Tirmizi,
Tahâret 104, (138); Nesâi, Tahâret 185, (1, 155).

3494 - Hz. Aişe radıyallahu anhâ anlatıyor: "(Resulullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın zevceleri olan) bizlerden her birinin, içinde hayız
olduğu bir tek elbisesi vardı. Ona hayız kanı değecek olsa, onu tükrüğü iIe
ıslatır, sonra onu tırnağı ile ovalar (yıkar)dı" dedi.''

Buhari, Hayz 11; Ebu Dâvud, Tahâret 132, (352, 364).

3495 - Buhari'nin bir diğer rivâyeti şöyle: "(Hz. Aişe) dedi
ki: "Bizden biri hayız olur, sonra temizlenince, (bulaşma) kanı,
elbisesinden kazır ve elbisenin geri kısmına su serper sonra da içinde namaz
kılardı."

Buhari, Hayz 9; Ebu Dâvud, Tahâret 107, (269),132, (357),142,
(388); Nesâi, Tahâret 179, (1,150, 151).

KÖPEK VE DİĞER HAYVANLAR

3496 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Bir kaba, köpek
banmışsa, onun temizlenmesi, yedi kere su ile yıkanmasına bağlıdır, hatta
bunların ilki toprakla olmalıdır."

Buhari, Vudü 33; Müslim, taharet 97, (279); Muvatta, Taharet 35,
(1, 34); Ebu Davud, Taharet 37, (71, 72, 73); Tirmizi, Taharet 68, (91); Nesai,
Miyah 7, (1, 176, 177).

3497 - İbnu Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: "Köpekler
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm devrinde mescidin içinde gidip gelirlerdi. Bu
sebeple mescidi yıkamak için içine su serpmezlerdi."

Buhari, Vudû 33; Ebu Davud, Taharet 139, (382).

3498 - Kebşe Bintu Ka'b İbnu Malik -ki, İbnu Ebi Katade'nin
nikahı altında idi- anlatıyor: "Ebu Katade radıyallahu anh yanıma girdi.
Kendisine abdest suyu hazırladım. Bu sırada, sudan içmek üzere bir kedi geldi.
Ebu Katade kabı uzattı, kedi içti."

Kebşe sözlerine devamla der ki: "Ebu Katade kendisine
bakmakta olduğumu gördü ve:

"Ey kardeşimin kızı, buna hayret mi ediyorsun?" dedi.
Ben de:

"Evet!" demiş bulundum. Bunun üzerine:

"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm: "Kedi necis
değildir. Kedi sizin etrafınızda çokça dolaşır" buyurdular."
dedi."

Muvatta, Taharet 13, (1, 23); Ebu Davud, 38, (75); Tirmizi,
Taharet 69, (92); Nesai, Taharet 54, (1, 55).

3499 - Dâvud İbnu Sâlih İbni Dinâr et-Temmâr, annesinden
anlatıyor: "Efendim beni, Hz. Aişe radıyallahu anhâ'ya bir miktar yemekle
gönderdi. Gelince Hz. Aişe'yi namaz kılıyor buldum. Bana, elimdekini koymamı
işâret etti. (Ben de bıraktım). Ancak bir kedi gelerek üzerinden yedi.

Hz. Aişe radıyallahu anhâ, namazından çıkınca, kedinin yediği
yerden yemeği (bir miktar) yedi. Sonra da şu açıklamayı yaptı: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselam: "Kedi necis değildir, o sizi çokça dolaşan
birisidir" demişti. Ben ayrıca, Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın
kedinin artığıyla abdest aldığını gördüm.''

Ebu Dâvud, Tahâret 38, (76).

3500 - Meymune radıyallahu anha anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm'a yağa düşen fareden soruldu. Aleyhissalâtu vesselâm:

"Onu ve etrafındaki kısmı atın, yağınızı yiyin
buyurdu."

Buhari, Vudü 67, Zebâih 34; Muvatta, İsti'zân 20, (2, 971, 972);
Ebu Dâvud; Et'ime 48, (3841, 3843); Tirmizi, Et'ime 8, (1799); Nesâi, Fera'
ve'I-Atire 15, (7, 178).

3501 - Ebu Dâvud'un Ebu Hüreyre'den kaydettiği bir rivâyette
şöyle gelmiştir: "(Eğer yağ) donmuşsa fareyi ve etrafındaki yağı kaldırıp
atın, yağ sıvı ise, artık ona yemek niyetiyle) yaklaşmayın."

3502 - Yine Ebu Dâvud'da Ebu Sa'id radıyallahu anh'tan kaydedilen
bir rivâyette denir ki: "Resülullah aleyhissalâtu vesselâm bir koyunu
beceriksizce yüzmekte olan bir köleye uğramıştı. Ona:

"Çekil de sana göstereyim!" dedi. Derhal elini deri ile
et arasına soktu. Elini, bütün kolu koltuğa kadar derinin altında kalacak
şekilde ilerletti. Sonra gidip abdest almadı halka namaz kıldırdı.."

Bir rivâyette, "Yani suya değmedi" ziyâdesi vardır.

Ebu Dâvud, Tahâret 73, (185).

DERİLER

3503 - Mersed İbnu Abdillah el-Yezni anlatıyor: "İbnu Ya'le
es-Sebâ'i'nin üzerinde bir kürk gördüm ve elimle dokundum. Bana:

"Kürke niye elini değdin?'' dedi. Ben bu hususta İbnu Abbâs
radıyallahu anhümâ'ya sordum ve dedim ki: "Biz Mağrib'te yaşıyoruz.
Bizimle birlikte Berberiler ve Mecusiler de var. Onlar bize kestikleri koyunu
getiriyorlar. Kestiklerini yemiyoruz. Bize, içerisine iç yağı konmuş deriden
mâmul dağarcık getiriyorlar (bunu kabul edelim mi)?" İbnu Abbâs cevaben
dedi ki:

"Bundan biz de Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'a
sormuştuk:

"Derinin debbağlanması onun temizliğidir'' buyurdular.''

Müslim, Hayz 106, (366); Muvatta, Sayd 17, (2, 498); Ebu Dâvud,
Libâs 41, (4123); Tirmizi, Libâs 7, (1723); Nesai, Fera' ve'l-Atire 9, (7,
173).

Nesâi'nin bir rivâyetinde şöyle gelmiştir: "Onların,
içerisinde süt ve su bulunan kırbaları (deriden mâmul su kapları) var...''
gerisi yukarıdaki gibi.

3504 - İbnu Abbâs radıyallahu anhümâ anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm, ölmüş (ve terdekilmiş) bir koyuna rastlamıştı.

"Bunun derisinden faydalanmıyor musunuz?'' buyurdular.
Oradakiler:

"Ama bu meytedir (leşdir, istifâdesi câiz değildir)''
dediler. Aleyhissalâtu vesselâm:

"Meytenin yenmesi haramdır!'' buyurdular.''

Bir başka rivâyette: "Bunun derisini alıp, debbağlayarak
istifâde etmiyor musunuz?'' demiştir.

Buhari, Büyü 101, Zekât 61, Zebâih 30; Müslim, Hayz 100, 103,
104, (363, 364, 365); Muvatta, Sayd 16, (2, 98); Ebu Dâvud, Libâs 41, (4120,
4121); Tirmizi, Libâs 7, (1727); Nesâi, Fera' ve'l-Atire 9, (7, 171, 172).

3505 - Hz. Aişe radıyallahu anhâ anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm'a meytenin zekâtından (kendiliğinden ölen hayvanın
derisinin nasıl temiz kılınacağından) sorulmuştu.

"Meytenin zekâtı (temiz kılınması) onun
debbağlanmasıdır" diye cevap verdi.''

Muvatta, Sayd 18, (2, 498); Ebu Dâvud, Libas 41, (4124); Nesâi,
Fera' ve'l-Atire 9, (7, 174).

3506 - Sevde Bintu Zeme'a radıyallahu anhâ anlatıyor: "Bizim
bir koyunumuz öldü. Derisini debbağladık. Sonra eskiyinceye kadar içerisinde
nebiz yaptık."

Buhari, Eymân 21; Nesâi, Fera' ve'I-Atire 9, (7, 173).

3507 - Abdullah İbnu Uşeym radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, ölümünden bir ay önce Cüheyne
kabilesine şöyle yazdı:

"Meytenin ne deri ne de sinirinden istifâde etmeyin."

Ebu Dâvud, Libâs 42, (4127, 4128); Tirmizi, Libâs 7, (1729);
Nesâi, Fera' ve'l-Atire 10, (7, 175).

Tirmizi'nin rivâyetinde: "Ölümünden iki ay önce..."
şeklinde gelmiştir.

3508 - Hz. Üsâme radıyallahu anh der ki: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm yırtıcı hayvanların derilerini kullanmayı yasakladı.''

Ebu Dâvud, Libâs 43, (4132); Tirmizi, Libâs 37, (1771); Nesâi,
Fera've'l-Atire 12, (7, 176).

İSTİNCANIN ADABI

3509 - Ebu Musa radıyallahu anh anlatıyor: "Bir gün
Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'la birlikte idim. Aleyhissalâtu vesselâm
küçük abdest bozmak ihtiyacını duymuştu. Hemen bir duvarın dibine, kumlu toprak
bulunan bir noktaya gelip abdest bozdular. Sonra da:

"Sizden biri, küçük abdest bozmak isteyince bevli için uygun
bir yer arasın!" buyurdular."

Ebu Dâvud, Tahâret 2, (3).

3510 - Mugire İbnu şu'be radıyallahu anh anlatıyor:
"Resüllullah aleyhissalatü vesselâm kazayı hâcet için gidince, yoldan uzak
olurdu."

Ebu Dâvud, Tahâret 1, (1); Tirmizi, Tahâret 16, (20); Nesâi,
Tahâret 16, (1, 18, 19).

3511 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm: "İki lânetten korkun!"
buyurdular. Ashab:

"İki lânet de nedir?" diye sorunca, açıkladılar:

"İnsanların yollarına abdest bozanla, gölgelerine abdest
bozanlardır!''

Müslim, Tahâret 68, (269); Ebu Dâvud, Tahâret 14, (25).

3512 - Yine Ebu Davud, Hz. Mu'âz radıyallahu anh'tan şu rivâyeti
kaydetmiştir: "Lânete sebep olan üç yere abdest bozmaktan kaçının: Su
yollarına, işlek yollara ve gölgeliklere."

Ebu Dâvud, Tahâret 14, (26).

3513 - Abdullah İbnu Sercis radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm (yer üzerindeki haşerat) deliklerine
akıtmayı yasakladı."

Katâde'ye: "Bu deliklere akıtmak niye mekruh kılındı?"
diye sorulmuştu. Şu cevabı verdi:

"Bunların cinlere ait meskenler olduğu söyleniyordu."

Ebu Dâvud, Tahâret, 16, (29); Nesâi, Tahâret 30; (1, 33, 34).

3514 - Abdullah İbnu Mugaffel radıyallahu anh anlatıyor:
"Resulullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Sizden kimse hamam
yaptığı yere akıtmasın. Zirâ vesveselerin çoğu bu yüzden hâsıl olur."

Ebu Dâvud, Tahâret 15, (27); Tirmizi, Tahâret 17, (21); Nesâi,
Tahâret 32, (1, 34).

Ebu Dâvud'un rivâyetinde şu ziyâde var: "...sonra dönüp
içinde yıkanacaktır."

3515 - Ümeyme Bintu Rukiyye radıyallahu anhâ anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın karyolasının altında bulundurduğu
hurma küttüğünden bir çanağı vardı. Geceleyin ona küçük abdest bozardı.''

Ebu Dâvud, Tahâret 13, (24); Nesai, Tahâret 28, (1, 31).

3516 - Ebu Eyyub radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Helâya gittiğiniz vakit, (abdest
bozarken) kıbleye ne önünüzü ne de arkanızı dönmeyin. Fakat yüzünüzü doğuya ve
batıya dönderin."

Ebu Eyyüb der ki: "Şam'a gelince helâların yönlerinin hep
kıble cihetine inşa edildiğini gördük. Onları (kullanırken yönümüzü yan
çeviriyor, ayrıca Allah'tan mağfiret de diliyorduk."

Buhari, Vudü 11, Salât 29; Müslim, Tahâret 59, (264); Ebu Dâvud,
Tahâret 4, (9) ; Tirmizi, Tahâret 6, (8); Nesâi, Tahâret 19, 20, 21, (1, 21,
22, 23).

3517 - İmam Mâlik'in bir rivâyeti şöyledir: "Ebu Eyyub
radıyallahu anh Mısır'da iken demiştir ki: "Vallahi bu kiryas denen
kenefleri nasıl kullanacağımı bilemiyorum. Zirâ Resülullah aleyhissalâtu
vesselâm:

"Biriniz büyük veya küçük abdest bozunca kıbleye yönelmesin,
arka fercini de çevirmesin" demişti.''

Muvatta, Kıble 1, (1, 193).

3518 - Mervân el-Asgar anlatıyor: "İbnu Ömer radıyallahu
anhümâ'yı devesini kıble istikametine ıhtırmış, sonra onun duldasına çömelip
deveye doğru yönelerek akıtıyorken gördüm. Kendisine:

"Ey Ebu Abdirrahmân, bu tarz akıtmaktan nehyedilmedik
mi?" dedim.

"Evet, ama bundan, açık arazide nehyedildik. Seninle kıble
arasında sana perde olan bir şey varsa bu durumda akıtmanda bir beis yok!"
dedi.''

Ebu Dâvud, Tahâret 4, (11).

3519 - İbnu Ömer radıyallahu anhümâ anlatıyor: "Bir
ihtiyacım için, (bir gün kız kardeşim Hz.) Hafsa radıyallahu anhâ'nın evinin
damına çıkmıştım. Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ı, yüzünü Şam'a, arkasını
da kıbleye çevirmiş olarak kaza-yı hâcet yapıyor gördüm."

Buhari, Vudü 12, 14, Humus 4; Müslim, Tahâret 62, (266); Muvatta,
Kıble 3, (1, 193, 194); Ebu Dâvud, Tahâret 5, (12); Tirmizi, Tahâret 7, (11);
Nesâi, Tahâret 22, (1, 23).

3520 - Müslim'in bir diğer rivâyetinde şöyle gelmiştir:
"Abdullah anlatıyor: "Halk: "Kaza- yı hâcet için çömelince ne
kıbleye karşı ne de Mescid-i Aksa'ya yönelme'' demektedir. Halbuki ben, bir
işim için Hafsa radıyallahu anhâ'nın evinin damına çıkmıştım..'' Gerisi aynen devam
eder.

Müslim, Tahâret 61, (266).

3521 - Hz. Huzeyfe radıyallahu anh anlatıyor: "Ben
Resulullah aleyhissalâtu vesselâm ile beraber idim. Bir kavmin küllüğüne
gelince durup, ayakta küçük abdest bozdu.''

3522 - Ebu Vâil'den şelen bir rivâyet şöyle: "Ebu Musa
radıyallahu anh küçük abdest hususunda çok titiz davranır (üzerine sıçrantı
değmemesi için âzami gayreti gösterirdi. O kadar ki,) küçük abdestini bir şişe
içerisine bozar ve:

"Beni İsrâil'den birinin bedenine sidik değecek olsa, adam
kirlenen derisini bıçakla kazırdı" derdi.

(Bunu işiten) Huzeyfe radıyallahu anh dedi ki:
"Arkadaşınızın titizliği bu kadar ileri götürmemesini tercih ederim. Ben,
ResülulIah aleyhissalâtu vesselâm'la bir beraberliğimizi hatırlıyorum. Beraber
yürüyorduk. Derken bir kavmin bir duvar gerisindeki küllüğüne rastladık.
Resülullah aleyhissalâtu vesselâm, tıpkı sizden birinin ayakta bevletmesi gibi
durup ayakta bevletti. Ben bu esnada kendilerinden uzaklaşmak istedim. Bana
yakın durmamı işâret buyurdu. Geri gelip, hemen arkasında dikilip abdestini
bozuncaya kadar bekledim.''

Buhari, Vudü 62, 60, 61, Mezâlim 27; Müslim, Tahâret 73, 74,
(273); Ebu Dâvud, Tahâret 12, (23); Tirmizi, Tahâret 9, (13); Nesâi, Tahâret
24, (3, 25).

3523 - Nâfi rahimehullah anlatıyor: "İbnu Ömer radıyallahu
anh'ı ayakta bevlederken gördüm."

Muvatta, Tahâret 112, (1, 65).

3524 - Hz. Ömer radıyallahu anh anlatıyor: "Ben ayakta
abdest bozarken, Resülullah aleyhissalâtu vesselâm beni gördü ve:

"Ey Ömer, ayakta akıtma" buyurdu. Ondan sonra hiç
ayakta akıtmadım"

3525 - Ubeydullah, Nâfi'den, o da Abdullah İbnu Ömer radıyallahu
anhümâ'dan anlattığına göre, Hz. Ömer radıyallahu anh: "Ben müslüman
olduğum zamandan beri ayakta abdest bozmadım!" demiştir."

Tirmizi, Tahâret 8, (12).

Tirmizi: "Bu, Hz. Ömer'den daha sıhhatli olan rivayettir.
Önceki rivâyet zayıftır'' der. Keza ilaveten der ki: "Ayakta abdest bozma
yasağı te'dib içindir, tahrim için değil.'' Yine der ki: "İbnu Mes'ud
radıyallahu anh'tan şöyle dediği rivâyet edilmiştir: "Kişinin ayakta
akıtması, nefsine karşı işlediği bir kabalıktır."

3526 - Hz. Aişe radıyallahu anh'dan rivâyete göre şöyle derdi:
"Size kim, Resülullah aleyhissalatu vesselâm'ın ayakta bevlettiğini
söylerse, sakın onu tasdik etmeyin. O, daima çömelerek abdest bozardı."

Tirmizi, Tahâret 8, (12); Nesâi, Tahâret 25, (1, 26).

3527 - Abdullah ibnu Ca'fer radıyallahu anhümâ anlatıyor:
"Bir gün Resulullah aleyhissalâtu vesselâm beni, bineğinin terkisine
bindirdi. Bana halktan kimseye söylemiyeceğim bir sözü sır olarak söyledi.
Resülullah aleyhissâlatü vesselâm'ın kaza-yı hâcet için perdelendiği şeylerin O
'na en hoş geleni ya bir tümsek veya bir hurma kümesiydi."

Müslim, Hayz 79, (342); Ebu Dâvud, Cihâd 47, (2549).

3528 - Abdurrahman İbnu Hasene radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm, elinde kalkan gibi bir şey olduğu
halde bize doğru geldi ve onu yere bıraktı. Sonra onun gerisine çömelip ona
doğru küçük abdest bozdu. Yanımızdakilerden biri: "(Resülullah'a) bakın,
tıpkı kadınlar gibi abdest bozuyor" dedi. Aleyhissalatu vesselâm bu sözü
işitmişti.

"Beni İsrâil'in arkadaşının başına geleni işitmedin mi"
dedi ve devam etti: "Onlara idrar bulaşınca, bıçakla idrarın değdiği yeri
kazıyorlardı. Arkadaşları onları bu tatbikattan yasakladı. Bu adam, yasaklaması
sebebiyle kabrinde azaba uğradı."

Ebu Dâvud, Tahâret 11, (22); Nesâi, Tahâret 26, (1, 26-28).

3529 - Ebu Sa'id radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ı işittim, şöyle demişti: "İki kişi beraberce
helaya gidip, avretleri açık kaza-yı hacet ederken konuşmasınlar. Zirâ Allah
Teâla Hazretleri, bu hale gadab eder."

Ebu
Dâvud, Tahâret 7, (15).

3530 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm kaza-yı hacette bulunmak istediği zaman yere yaklaşıncaya
kadar elbisesini kaldırmazdı."

Ebu Dâvud, Taharet 6, (14); Tirmizi, Tahâret 10, (14).

3531 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki:

"Kim yüzüne sürme çekerse teklesin. Bu sözümü kim tutarsa
işi en güzel şekilde yapmış olur, tutmayana bir mahzur yok. Kim abdest
bozduktan sonra taş kullanarak temizlenirse teklesin. Kim böyle yaparsa güzel
yapar, kim, de yapmazsa bir mahzur yok. Kim yemek yer ve dişlerinin arasından
bir şey çıkarırsa onu dışarı atsın, kim de diliyle çıkarmışsa onu yesin. Kim bu
söylediğimi yaparsa güzel yapar, kim de yapmazsa bir mahzur yok. Kim helaya
giderse (imkân nisbetinde) tesettürde bulunsun, (kuytu bir yer) bulamazsa, hiç
olmazsa kum (taş vs., den) bir tümsek yapıp ona arkasını dönsün, zira şeytan,
insanoğlunun makadlarıyla (oturak kısmıyla) oynar. Kim bunu yaparsa en güzelini
yapmış olur, yapamayana bir beis yok."

Ebu Dâvud, Taharet 19, (35).

3532 - Hz. Câbir radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm abdest bozmak isteyince, hiç kimsenin göremeyeceği kadar
uzaklara giderdi."

Ebu Dâvud, Tahâret 1, (2).

3533 - Hz. Selmân radıyallahu anh'ın anlattığına göre, müşrikler
kendisine: "Sizin arkadaşınızın (Aleyhissalâtu vesselâm) sizlere helâda
abdest bozmayı bile öğrettiğini görüyoruz'' demişlerdir. O da onlara Şöyle
cevap vermiştir:

"Evet, doğrudur. Resülümüz aleyhissalâtu vesselâm, bizi sağ
elimizle istimca yapmaktan nehyetti, büyük veya küçük abdest bozarken, kıbleye
yönelmekten de nehyetti. Abdest bozduktan sonra istinca ederken kurumuş hayvan
mayısını veya kemiği kullanmamızı da nehyetti ve dedi ki:

"Sizden kimse, üç taştan daha azı ile istinca etmesin.''

Müslim, Tahâret 57, (262); Tirmizi, Tahâret 12, (16); Ebu Dâvud,
Tahâret 4, (7); Nesâi, Tahâret 37, 42, (1, 38, 39, 43).

3534 - Yine Müslim'de Hz. Câbir'den gelen bir rivâyet şöyle:

"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki:
"Biriniz istincada taş kullanırsa teklesin.''

Müslim, Tahâret 24, (239).

3535 - Ebu Katâde radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalatu vesselâm buyurdular ki: "Biriniz bevlederken zekerini sağ
eliyle tutmasın, sağ eliyle istinca etmesin, (su içerken) kabın içine
solumasın"

Buhari, Vudü 18, 19, 25; Müslim, Tahâret 63, (267); Ebu Dâvud,
Tahâret 18, (31); Tirmizi, Tahâret, 11, (15); Nesâi, Tahâret 23, 42, (1, 25,
43).

3536 - Hz. Aişe radıyallahu anhâ anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın sağ eli, suyuna ve yiyeceği (ne değmek) içindi. Sol
eli de istinca ve kirletme hâsıl edecek şeyler içindi.''

Ebu Dâvud, Tahâret 18, (33).

3537 - İbnu Mes'ud radıyallahu anh anlatıyor: "Hz. Osman
radıyallahu anh'ı işittim. Diyordu ki: "Resülullah'a biatta kullandığım
sağ elle, müslüman olduğum o günden beri zekerime hiç değmedim.''

Bu söz, "O, sağ eliyle hiç istincada bulunmamıştır''
şeklinde tefsir edilmiştir.

Rezin tahriç etmiştir. İbnu Mâce, Tahâret 15, (311).

3538 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm helâya girince yüzüğünü çıkarırdı."

Ebu Dâvud, Tahâret 10, (19); Tirmizi, Libâs 16, (1746); Nesâi,
Zinet 54, (8, 178).

3539 - Yine Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm helâya girince: "Allahümme inni eüzü bike
mine'I-hubsi ve'l-habâis. (Ya Rabbi! Pislikten ve pislenmekten sana
sığınırım)" derdi."

Ebu Dâvud, Tahâret 3, (4).

3540 - Bir rivâyette şöyle gelmiştir: "(Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm) buyurmuştur ki: "Şu kenefler, (cin ve şeytanların)
hazır bulundukları yerlerdir. Öyleyse biriniz helâya girince: "Eüzu
billahi mine'l-hubsi ve'I- habâis" (Pislikten ve pislenmekten Alllah'a
sığınırım) desin."

Ebu Dâvud, Tahâret 3, (6).

İSTİNCADA KULLANILAN ŞEYLER

3541 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm kaza-yı haceti için çıktığı zaman ben ve bizden
(Ensardan bir gulam (oğlan), O'nu takip ederdik. Beraberimizde, istinca etmesi
için su kabı olurdu."

Buhari, Vudü 16, 15, 17, 56, Salât 93; Müslim, Tahâret 70, (271);
Ebu Dâvud, Tahâret 23, (43); Nesâi, Tahâret 41, (1, 42).

3542 - Cebir radıyallahu anh anlatıyor: Ben Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm ile birlikte idim. Helaya gitti ve kaza-yı hacette bulundu sonra:
"Ey Cabir suyu getir!" diye ferman etti. Ben de suyu götürdüm, eliyle
istinca etti. Sonra elini yere sürttü."

Nesai, Taharet 43, (1, 45); İbnu Mace, Taharet 29, (358).

3543 - Süfyan İbnu 'l-Hakem veya Hakem İbnu Süfyan es-Sakafi
anlatıyor: "Resulullah aleyhissalâtu vesselâm bevledince abdest alır ve
(istincada) su kullanırdı.''

Ebu Dâvud, Tahâret 64, (166,167,168); Nesâi, Tahâret 102, ( 1,
86).

3544 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm anlatıyor: "Bana Cibril
aleyhissalam geldi ve:

"Ey Muhammed, abdest aldınmı intidâhda bulun!'' emretti''
dedi.''

Tirmizi, Tahâret 38, (50).

3545 - Hz. Aişe radıyallahu anhâ anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm bevletti. Hz. Ömer de arkasında, elinde su kabı olduğu
halde durdu. Resülullah onu görünce:

"Bu da ne, ey Ömer?'' buyurdular. Hz. Ömer: "Sudur
yıkanırsın!'' dedi.

Resûlullah:

"Ben her bevledişimde abdest almakla emrolunmadım, bunu yapacak
olsam bu, (ümmete vacib) bir sünnet olur" buyurdular."

Ebu Dâvud, Tahâret 22, (42); İbnu Mâce, Tahâret 20, (327).

3546 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm Kuba ahalisine:

"Allah, temizIik hususunda sizi övmektedir. Bu neden ileri
geliyor?" diye sordular. Onlar:

"Biz dediler, istincada taşla suyu birleştiriyoruz: (Önce
taşla silip arkadan da su ile yıkıyoruz.)"

Rezin tahric etmiştir. İbnu Kesir Tefsiri, 3, (456.)

3547 - Hz. Aişe radıyallahu anhâ anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Biriniz helâya giderken
berabererinde üç tane de taş götürüp onlarla temizliğini yapsın. Bunlar ona
yeterlidir."

Ebu Dâvud, Tahâret 21, (40); Nesâi, Tahâret 40, (1, 41, 42)

3548 - İbnu Mes'ud radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselam abdest bozmaya çıkmıştı. Bana üç taş bulmamı söyledi.
İkisini buldum üçüncü taşı aradım fakat bulamadım. Onun yerine bir kurumuş
mayıs aldım ve onu getirdim. Taşları aldı, mayısı attı ve:

"Bu necistir!" buyurdu."

Buhari, Vudü 20; Tirmizi, Tahâret 13, (17); Nesâi, Tahâret 38,
(1, 39, 40).

3549 - Yine İbnu Mes'ud radıyallahu anh anlatıyor: "Cinlerin
hey'eti Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'a gelince:

"Ey Allah'ın Resülü! Ümmetini kemikle; mayısla veya kömürle
istinca yapmaktan nehyet. Zirâ, Allah onlarda bize bir rızk yarattı!"
dediler. Bunun üzerine Resülullah aleyhissalâtu vesselâm bizi, onları tahârette
kullanmaktan menetti.

Tirmizi, Tahâret 14, (18); Nesâi, Tahâret 35 (1, 37) Ebu Dâvud,
Tahâret 20, (39); Müslim, Salât 50, (450).

3550 - Rüveyfi' radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm bana:

"Ey Rüveyfi' dedi, umarım benden sonra çok yaşayacaksın.
İnsanlara haber ver ki, kim sakalını kıvırcık kılar, (atın boynuna) kiriş
takar, bir hayvan mayısı veya kemikle istincada bulunursa bilsin ki Muhammed
ondan beridir."

Ebu Davud, Taharet 20, (36); Nesai, Zinet 12, (8, 135).

ABDESTİN FAZİLETLERİ

3551 - Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki:

"Allah'ın hataları silmeye ve dereceleri yükseltmeye vesile
kıldığı şeyleri size söylemiyeyim mi?''

"Evet ey Allah'ın Resülü, söyleyin!'' dediler. Bunun üzerine
saydı:

"Zahmetine rağmen abdesti tam alımak. Mescide çok adım
atmak. (Bir namazdan sonra diğer) Namazı beklemek. İşte bu ribâttır, işte bu
ribâttır. İşte bu ribâttır."

Müslim, Tahâret 41, (251); Muvatta, Sefer 55, (1,161); Tirmizi,
Tahâret 39, (52); Nesâi, Tahâret 106.

3552 - Ukbe İbnu Âmir radıyallahu anh anlatıyor: "Üzerimizde
develeri gütme işi vardı, (bunu sırayla yapıyorduk.) (Bir gün) gütme nöbeti
bana gelmişti. Günün sonunda develeri kıra ben çıkarıyordum. (Birgün,
nöbetimden dönüşte) Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'a geldim, ayakta halka
hitabediyordu. Söylediklerinden şu sözlere yetiştim:

"Güzelce abdest alıp, sonra iki rek'at namaz kılan ve namaza
bütün ruhu ve benliği ile yönelen hiç kimse yoktur ki kendisine cennet vâcib
olmasın!"

(Bunları işitince kendimi tutamayıp "Bu ne güzel!'' dedim.
(Bu sözüm üzerine) önümde duran birisi:

"Az önce söylediği daha da güzeldi!'' dedi. (Bu da kim?
diye) baktım. Meğer Ömer İbnu'I-Hattâb'mış. O, sözüne devam etti:

"Seni gördüm, daha yeni geldin. Sen gelmezden önce şöyle
demişti:

"Sizden kim abdestini alır ve bunu en güzel şekilde yapar,
sonra da: "Eşhedü en lâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abduhû ve
Resûlühü. (Şehâdet ederim ki Allah'tan başka ilah yoktur ve yine şehadet ederim
ki Muhammed Allah'ın kulu ve Resûlüdür)" derse, kendisine cennetin sekiz
kapısı da açılır; hangisinden isterse oradan cennete girer."

Ebu Davud'un rivayetinde "...abdesti güzel yaparsa..."
denmiştir.

Tirmizi'nin rivayetinde "....resûlühü (Allah'ın
...Resûlü)" kelimesinden sonra "Allah'ım, beni tevbe edenlerden kıl,
temizlenenlerden kıl" duası da vardır.

Ebu Davud, Taharet 65, (169); Tirmizi, Taharet, 41, (55).

3553 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Mü'min -veya
müslüman- bir kul abdest aldı mı yüzünü yıkayınca, gözüyle bakarak işlediği
bütün günahlar su ile -veya suyun son damlasıyla- yüzünden dökülür iner,
ellerini yıkayınca elleriyle işlediği hatalar su ile birlikte -veya suyun son
damlasıyla- ellerinden dökülür iner. Ayaklarını yıkayınca da ayaklarıyla
giderek işlediği bütün günahları su ile -veya suyun son damlasıyla- dökülür
iner. (Öyle ki abdest tamamlanınca) günahlarından arınmış olarak tertemiz
çıkar."

Müslim, Tahâret 32, (244); Muvatta, Tahâret 31, (1, 32); Tirmizi,
Tahâret 2, (2).

3554 - Hz. Osman radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah aleyhissalâtu
vesselâm buyurdular ki: "Kim abdest alır ve abdestini güzel yaparsa
hataları vücudundan tırnak diplerine varıncaya kadar çıkar dökülür.''

3555 - Bir başka rivâyette şöyle gelmiştir: "Hz. Osman
radıyallahu anh abdest aldı ve dedi ki:

"Ben Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın şu benim abdestim
gibi abdest aldığını, sonra da şöyle söylediğini gördüm: "Kim bu şekilde
abdest alırsa geçmiş günahları affedilir, namazı ve mescide kadar yürümesi de
nafile (ibadet) olur."

Buhari, Vudü 25; Müslim, Tahâret 8, (229).

3556 - Amr İbnu Abese es-Sülemi radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki:

"Sizden kim abdest suyunu hazırlar, mazmaza ve istinşakta
bulunur (ağzına ve burnuna su çeker) ve sümkürürse, mutlaka yüzünden, ağzından,
burnundan hataları dökülür. Sonra Allah'ın emrettiği şekilde yüzünü yıkarsa,
sakalın(ın bittiği mahallin) etrafından su ile birlikte yüzü ile işlediği
günahlar dökülür. Sonra dirseklere kadar kollarını yıkayınca, ellerinin
günahları su ile birlikte parmak uçlarından dökülür gider. Sonra başını
meshedince, başının günahları saçın etrafından su ile birlikte akar gider.
Sonra topuklarına kadar ayaklarını yıkayınca, ayaklarının günahları, parmak
uçlarından su ile birlikte akar gider. Sonra kalkıp namaz kılar, Allah'a hamd
ve senâda bulunur, O'na layık şekilde tazimini gösterir ve kalbinden Allah'tan
başkasını(n korku ve muhabbetini) çıkarırsa, annesinden doğduğu gündeki gibi
bütün günahlarından arınır."

Müslim, Müsâfirin 294, (832).

3557 - Abdullah es-Sunâbihi radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Mü'min kul abdest
aldıkça mazmaza yaptı mı (ağzını yıkadı mı) günahlar ağzından çıkar. (Burnunu
sümkürdü mü) günahlar burnundan çıkar, yüzünü yıkadı mı günahlar göz kapaklarının
altına varıncaya kadar yüzünden çıkar. Ellerini yıkadı mı günahlar tırnak
diplerine varıncaya kadar ellerinden çıkar. Başını meshetti mi, günahlar
kulaklarına varıncaya kadar başından çıkar. Ayaklarını yıkadı mı, günahlar ayak
tırnaklarının altına varıncaya kadar ayaklarından çıkar. Sonra mescide kadar
yürümesi ve kılacağı namaz nafile (bir ibâdet) olur.''

Muvatta, Tahâret 3 0, (1, 31); Nesâi, Tahâret 3 5, (1, 74); İbnu
Mâşe, Tahâret 6, (283).

3558 - Ebu Ümâme el-Bâhili radıyallahu anh anlatıyor: "Amr İbnu
Abese radıyallahu anh'ı dinledim, diyordu ki: "Resülullah aleyhissalâtu
vesselâm'a: "Abdest nasıl alınır?'' diye sordum. Şöyle açıkladı:

"Abdest mi? Abdest alınca şöyle yaparsın: Önce iki avucunu
tertemiz yıkarsın. Sonra yüzünü ve dirseklerine kadar ellerini yıkarsın. Başını
meshedersin, sonra da topuklarına kadar ayaklarını yıkarsın. (Bunları
tamamladın mı) bütün günahlarından arınmış olursun. Bir de yüzünü Aziz ve Celil
olan Allah için (secdeye) koyarsan, anandan doğduğun gün gibi, hatalarından çıkmış
olursun.''

Ebu Ümâme der ki: "Ey Amr İbnu Abese dedim, ne söylediğine
dikkat et! Bu söylediklerinin hepsi bir defasında veriliyor mu?

"Vallahi dedi, bilesin ki artık yaşım ilerledi, ecelim
yaklaştı, (Allah'tan ölümden çok korkar bir haldeyim), ne ihtiyacım var ki,
Allah Resülü hakkında yalan söyleyeyim! Andolsun söylediklerim, Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm'dan kulaklarımın işitip, hafızamın da zabtettiklerinden
başkası değildir."

Müslim, Müsâfırin 294, (832); Nesâi, Tahâret 108, (1, 91, 92).

Bu hadis, Nesâi'nin metninden alınmadır. Amr İbnu Abese
radıyallahu anh'ın müslüman oluşunu anlatan uzunca bir hadisin son kısmıdır.

3559 - İbnu Ömer radıyallahu anhümâ anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Kim abdestli olduğu halde abdest
tazelerse, AIlah bu sebeple kendisine on (misli) sevab yazar.''

Tirmizi, Taharet 44, (59).

3560 - Ebu Said radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Kim abdest alıp: "Sübhâneke
Allahümme ve bihamdike estağfiruke ve etübu ileyke. (Rabbim seni tenzih ederim,
Allah'ım hamdim sanadır, senden bağışlanmak isterim, tevbem de sanadır)"
derse, bu bir kâğıda yazılır, sonra bir mühür üzerine nakşedilir, sonra da
Arş'ın altına kaldırılır ve Kıyamete kadar (mühür) kırılmaz.''

Rezin tahric etmiştir.

ABDESTİN SIFATI

3561 - Humrân Mevlâ Osman anlatıyor: "Hz. Osman radıyallahu
anh su istemişti. (Getirdim. Aldı ve) üç kere ellerine dökerek yıkadı. Sonra
sağ elini kaba sokup mazmaza ve istinşakta bulundu (ağzına ve burnuna su alıp
yıkadı). Sonra üç kere yüzünü, arkasından da dirseklerine kadar üç kere
ellerini yıkadı. Sonra başına meshetti, sonra da topuklarına kadar ayaklarını
üçer sefer yıkadı ve:

"Ben Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ı, şu abdestim gibi
abdest alırken gördüm. Abdesti bitince de şöyle demişti:

"Kim şu abdestim gibi abdest alır, arkasından iki rek'at
namaz kılar ve namazda kendi kendine (dünyevi bir şey) konuşmazsa şeçmiş
günahları affedilir."

Buhari, Vudü 24, 28, Savm 27; Müslim, Taharet 3, 4, (226); Ebu
Dâvud, Tahâret 50, (106); Nesâi, Tahâret 27, 2 8, 93, (1).

3562 - Ebu Davud'un İbnu Müleyke'den kaydettiği bir başka
rivâyette şöyle gelmiştir: "Hz. Osman radıyallahu anh'tan abdest hakkında
(nasıl alınacağı) sorulmuştu. Hemen su istedi ve derhal bir abdest kabı getirildi.
Kaptan önce sağ eli üzerine su döktü (ve onu yıkadı), sonra sağ elini kaba
batırdı, üç kere mazmaza, üç kere istinşakta bulundu. (önceki hadiste geçtiği
üzere zikretti. Hadisdte şu ziyade var): "Sonra elini daldırıp su aldı ve
başına, kulaklarına meshetti, kulakların iç ve dışlarını birer kere meshetti.''

Ebu Dâvud, Tahâret 50, (108).

3563 - Yine Ebu Dâvud'un bir diğer rivâyetinde şöyle gelmiştir:
"Sağ eliyle sol eli üzerine su döktü, sonra her ikisini de bileklere kadar
yıkadı."

Ebu Dâvud, Taharet 50, (109).

Yine Ebu Dâvud 'un bir diğer rivâyetinde "Başını üç kere
meshetti '' den miştir.

Ebu Dâvud, Tahâret 50, (110).

3564 - Abdu Hayr anlatıyor: "Hz. AIi radıyallahu anh bize
geldi ve namaz kıldı. (Namazdan sonra abdest) suyu istedi.

"Suyu ne yapacak, namazı kıldı ya! Herhalde bize öğretmek
istiyor!" dedik. İçinde su olan bir kapla bir leğen getirildi. Kaptan sağ
eline su döktü: Üç defa ellerini yıkadı. Sonra üç kere mazmaza ve istinşakta
bulundu. Mazmaza ve istinşakı su aldığı eliyle yaptı. Sonra üç kere yüzünü
yıkadı, sağ elini üç kere yıkadı, üç kere sol elini yıkadı. Sonra elini kaba
batırdı, bir kere başını meshetti. Sonra üç kere sağ ayağını yıkadı, üç kere
sol ayağını yıkadı. Sonra: "Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın abdestini
bilmek kimin hoşuna giderse, işte o böyledir!" dedi."

Ebu Dâvud, Tahâret 50, (111); Tirmizi, Tahâret 37, (48); Nesâi,
Tahâret 75, (1, 68).

3565 - Nesâi'nin bir diğer rivâyeti şöyledir: ".. Başını
meshetti.'' -Şû'be, bir defasında alnından başının gerisine kadar (eliyle) işâret
etti- sonra dedi ki:

"Ellerini tekrar geri getirip getirmediğini bilmiyorum.''

Nesâi, Tahâret 76, (1, 68-69).

3566 - Ebu Dâvud'da, İbnu Abbâs'tan yapılan bir diğer rivâyet
şöyledir: "Ali radıyallahu anh yanıma girdi. Su dökmüş (küçük abdest
bozmuş) idi. Abdest suyu istedi. İçinde su olan bir kap getirdik. Bana:

"Ey İbnu Abbâs! Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın nasıl
abdest aldığını sana göstereyim mi?" dedi. Ben de: "Evet
göster!" dedim. Bunun üzerine su kabını elleri üzerine eğdi ve ellerini
yıkadı. Sonra sağ elini kaba soktu, onunla diğeri üzerine su döktü, sonra iki
avucunu yıkadı. Sonra mazmaza ve istinşakta bulundu. Sonra iki elini birden
kaba soktu. İkisiyle birlikte su avuçlayıp yüzüne çarptı. Sonra başparmaklarını
kulaklarının ön kısmına soktu. Sonra ikinci, üçüncü sefer aynı şeyleri tekrar
etti. Sonra sağ eliyle bir avuç su aldı ve bunu alnına döktü ve yüzü üzerine
akmaya bıraktı. Sonra dirseklerine kadar kollarını üçer kere yıkadı. Başını ve
kulaklarının arkasını meshetti. Sonra tekrar her iki elini beraberce kaba
soktu. Bir avuç su alıp onu pabuç içinde olan (sağ) ayağına vurdu ve o su ile
ayağını yıkadı. Sonra aynı muameleyi diğer ayağına, (sola) yaptı.''

(Abdullaş el-Havlani) der ki: "(İbnu Abbâs'a) sordum:
"Ayaklar ayakkabı içinde olduğu halde mi?''.

"Evet dedi, ayakkabı içinde olduğu halde.'' Ben tekrar
sordum:

"Ayakkabı içinde mi?''

"Evet! dedi, ayakkabı içinde!" Ben tekrar sordum:
"Ayakkabı içinde mi?''

"Evet! dedi, Ayakkabı içinde."

Ebu Dâvud, Tahâret 50, (117).

Nesâi'nin bir diğer rivâyetinde şöyle denmiştir. "...Sonra
bir avuç su ile üçer defa mazmaza ve istinşakta bulundu."

Nesâi, Tahâret 76, (1, 68).

3567 - Abdullah İbnu Zeyd İbni Asım İbni'l-Ensâri radıyaIlahu
anh'ın anlattığına göre, kendisine:

"Bizim için, Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın abdestiyle
bir abdest al (da görelim)!" diye talepte bulunuldu. O, hemen bir kap (su)
isteyip, önceki hadiste anlatılan şekilde abdest aldı. Abdest alışını anlatan
rivâyette şu farklı açıklama var:

"Başını meshettikte ellerini (saçları üstünde) ileri ve geri
doğru yürüttü. (şöyle ki: Mesh ameliyesine başın ön kısmından başladı ellerini
enseye doğru götürdü. Sonra, başladığı yere kadar geri getirdi. Sonra
ayaklarını yıkadı.''

Buhari, Vudü 38; Müslim, Tahâret 18, 19, (235, 236); Muvatta,
Tahret 1, (1, 18); Ebu Dâvud, Tahâret 50, (118,119,120); Tirmizi, Tahâret 27,
36, (35, 47); Nesai, Tahâret 80, 81, 82, (1, 71, 72).

Müslim'in bir rivâyetinde şöyle denmiştir: "Başını üç kere
meshetti.''

3568 - Buhari rahimehullah'ın bir rivâyetinde şöyle denmiştir:

"Resulullah aleyhissalâtu vesselâm (abdest uzuvlarını)
ikişer kere yıkayarak abdest aldı.''

Buhâri, Vudü 23.

Ebu Dâvud'un bir rivâyetinde, Mikdâm İbnu Ma'dikerb'den şu
kaydedilir:

"Sonra başını, içiyle ve dışıyla iki kulağını
meshetti."

Ebu Dâvud, Tahâret 50, (121).

Yine Ebu Dâvud'un bir başka rivâyetinde şöyle denmiştir:
"Kulaklarını içleriyle dışlarıyla meshetti, parmaklarını kulaklarının
deliklerine soktu.''

Ebü Dâvud, Tahâret 123.

3569 - Abdullah İbnu Amr İbni'l-As radıyallahu anhümâ anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'a bir bedevi gelerek, abdestten sordu.
Resülullah ona uzuvların üçer kere yıkanmasını gösterdi. Sonra da:

"Abdest işte böyle alınır! Kim buna bir ziyâdede bulunursa,
fena bir iş yapmış olur, haddi aşar ve zulmeder" buyurdu."

Ebu Davud, Tahâret 51, (135); Nesâi, Tahâret 105, (1, 88). Bu
metin Nesâi'ye aittir.

3570 - Ebu Dâvud'un bir rivâyetinde şöyle gelmiştir: "
..Sonra başını meshetti. Şehadet parmaklarını kulaklarına soktu.
Başparmaklarıyla kulaklarının dışlarını meshetti. Şehadet parmaklarıyla
kulakların içini meshetti..." Rivâyetin sonunda şu ifâde var:

"Abdest işte böyledir. Kim buna ziyadede bulunur veya bundan
eksiltme yaparsa kötü bir iş yapmış ve zulmetmiş olur -yahut zulmetmiş ve kötü
bir iş yapmış olur-."

Ebü Dâvud, Tahâret 51, (135).

Nesâi'nin rivâyetinde özetle şöyle denmiştir: ".. Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm'a bir bedevi geldi ve ondan abdest hakkında sordu.
Resülullah aleyhissalâtu vesselâm abdestin alınışını, uzuvları üçer sefer
yıkayarak gösterdi, sonra şöyle söyledi: "Abdest işte böyledir. Kim buna
ziyâdede bulunursa kötü bir iş yapmış, haddi aşmış ve de zulmetmiş olur. ''

Nesâi, Tahâret 105, (1, 88).

3571 - İbnu Abbâs radıyallahu anhümâ anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm uzuvlarını birer kere yıkayarak abdest aldı.''

Buhari, Vudü 22; Ebu Dâvud, Tahâret 53, (1, 38); Nesai, Tahâret
84, 85, (1, 73, 74).

3572 - Ebu Dâvud'un bir rivâyetinde İbnu Abbâs radıyallahu anhümâ
şöyle der: "Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın nasıl abdest aldığını
size göstermemi ister misiniz?"

İçinde su olan bir kab istedi, sağ eliyle bir avuç su aIdı,
mazmaza ve istinşak yaptı, sonra bir avuç daha aldı, bununla iki elini
birleştirip (iki eliyle) yüzünü yıkadı. Sonra bir avuç daha aldı bununla sağ
elini yıkadı. Sonra bir avuç da aldı, bununla sol elini yıkadı. Sonra bir avuç
su daha aldı, sonra elini çırptı, sonra başını ve kulaklarını meshetti. Sonra
bir kabza su daha aIdı sağ ayağının üzerine serpti, ayağında nalın olduğu
halde, sonra onu iki eliyle meshetti, elin biri ayağın üstünde, diğeri de
nalının aItında. Sonra aynı şeyi sol ayağa yaptı.''

Buhari, Vudü 7; Ebu Dâvud, Tahâret 52, (137); Nesâi, Tahâret 84,
85, (1, 73, 74).

3573 - Ebu Dâvud veTirmizi'nin bir başka rivâyetinde Rübeyyi'
Bintu Muavvız İbni Afrân radıyallahu anhâ der ki: ". .avuçlarını üç kere
yıkadı, yüzünü üç kere yıkadı, bir kere mazmaza ve istinşak yaptı. Ellerini
üçer üçer yıkadı. Başını iki kere meshetti. Başının gerisinden başladı, sonra
önünden. İki kulağını da (meshetti) içlerini de, dışlarını da. Ayaklarını da
üçer üçer yıkadı.''

Ebu Dâvud, Tahâret 50, (126); Tirmizi, Tahâret 25, (33).

3574 - Bir diğer rivayette: "Başın tamamını meshetti. Bunu,
başın tepesinden başlayıp saçın döküldüğü her tarafa ulaşacak şekilde saçın
şeklini bozmadan icra etti" denmiştir.

Ebu Dâvud, Tahâret, 50 (128).

3575 - Bir diğer rivâyette şöyle gelmiştir: "...Başını
meshetti, başın öne gelen kısmını da, arkaya gelen kısmını da, şakaklarını da,
kulaklarını da birer birer meshetti.''

Ebu Dâvud, Tahâret 50, (129).

Bir diğer rivâyette: "Elinde arta kalan su ile başını
meshetti '' denmiştir.

Ebu Dâvud, Tahâret 50, (130).

3576 - Ebu Ümame radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselam abdest aldı ve bunu, yüzünü üç, ellerini üç sefer
yıkayarak, "Kulaklar baştandır '' deyip başını da üç sefer meshederek
yaptı.''

Hammâd der ki: "Bu rivâyette geçen "Kulaklar
baştandır'' ibaresi, Ebu Ümme'nin sözü mü yoksa Resülullah'ın sözü mü
bilemiyorum."

Tirmizi, Taharet 29, (37); Ebu Davud, Taharet 50, (134).

Bu metin Tirmizi'nindir. Ebu Dâvud'da şu ifade de yer alır:
"Gözpınarlarını da meshederdi.'' O rivayette: "Kulaklar baştandır''
da demiştir.

3577 - Hz. Câbir radıyallahu anh anlatıyor: "Hz. Ömer
radıyallahu anh bana şunu söyledi: "Bir adam Resülullah aleyhissalâtu
vesselâm'a gelmişti. Bunun abdest almış fakat ayaklarının üzerinde tırnak kadar
bir yeri yıkamadan bırakmış olduğunu gördü. ResüluIlah aleyhissalâtu vesselâm,
adama derhal müdâhaIe etti:

"Git abdestini güzel kıl!" Adam gidip yeniden abdest
aldı, sonra namazını kıldı."

Müslim, Tahâret 31, (243); Ebu Dâvud, Tahâret 67, (171).

3578 - Ebu Dâvud'un bir diğer rivâyetinde Resülullah'ın ashabından
biri şöyle anlatır: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, ayağının sırtında
dirhem büyüklüğünde bir kısma su değmemiş olduğu halde namaz kılmakta olduğunu
görmüştü, derhal abdesti ve namazı iade etmesini emretti."

Ebu Dâvud, Tahret 173.

3579 - İbnu Amr İbni'l-As radıyallahu anhümâ anlatıyor:
"Beraber olduğumuz bir sefer sırasında, bir ara Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm bizden geride kaldı sonra tekrar kavuştu. Bu sırada namaz vakti
girmişti. Bizler de abdest alıyor, ayaklarımıza meshediyorduk. (Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm) yüksek sesle nida etti:

"Ökçelerin ateşte vay hâline!" Bunu iki veya üç kere
tekrarladı."

Buhari, İlm 3, 30, Vudü 27, 29; Müslim, Taharet 25-28, (240-242);
Muvatta, Taharet 5, (1, 19); Ebu Dâvud, Tahâret 46, (97); Nesâi, Tahâret 89,
(1, 77, 78); Muvatta.

3580 - Müslim'in bir diğer rivayetinde şöyle denir: "Halk
ikindi namazı sırasında acele etti ve bir kısmı alelacele abdest aldı. Biz
onlara ulaştık. Ökçelerine su değmemiş, parlıyordu. Bunun üzerine Aleyhissalâtu
vesselâm:

"Öçelerin ateşte vay hâline! Abdesti tam alın!''
buyurdular.''

Müslim, Tahâret 26, (241).

3581 - Tirmizi der ki: "Resülullah aleyhissalâtu
vesselam'dan şöyle rivâyet edildi:

"Ökçe ve ayak çukurlarının ateşte vay haline."

Tirmizi, Tahâret 31, (41).

3582 - Hz. Câbir radıyallahu anh'tan anlatıldığına göre,
kendisine sarık üzerine meshetmekten sorulmuştu. Şu cevabı verdi:

"Hayır, olmaz, su ile saça değilmelidir!''

Muvatta, Tahâret 38, (1, 35)

3583 - Hz. Sevbân radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah aleyhissalâtu
vesselâm bir seriyye göndermişti. Askerler soğukla karşılaşıp üşüdüler.
Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'a döndükleri zaman, onlara sarıklarının ve
mestlerinin üzerine meshetmelerini emretti."

3584 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm'ı abdest alırken gördüm. Üzerinde çizgili kırmızı bir
sarık vardı. Elini sarığın altına soktu, başının ön kısmını meshetti, sarığını
çözmedi."

Ebu Dâvud, Tahâret 57, (147).

3585 - Sâbit İbnu Ebi Safiyye anlatıyor: "Ebu Cafer'e -ki
Muhammed el-Bâkır'dır- dedim ki: "Hz. Câbir radıyallahu anh, sana
Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın uzuvlarını birer birer, ikişer ikişer ve
üçer üçer yıkayarak abdest aldığını söyledi mi?"

Bu soruma: "Evet!" diye cevap verdi."

Bir rivâyette de: "Birer birer yıkayarak abdest aldı
mı?" diye sordum; "evet!'' diye cevap verdi'' şeklinde gelmiştir..

Tirmizi, Tahâret 35 (45, 46)

3586 - Abdullah İbnu Zeyd radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm ikişer ikişer yıkayarak abdest aldı ve:
"Bu, nur üzerine nurdur" buyurdu.''

3587 - Hz. Osman radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu

vesselam, uzuvlarını üçer üçer yıkayarak abdest aldı ve şöyle
buyurdu:

"Bu benim ve benden önceki diğer peygamberlerin ve İbrahim
aleyhissalam'ın abdestidir."

Rezin tahric etmiştir.

MİSVAK

3588 - Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Eğer ümmetim üzerine zahmet
vermeyecek olsaydım, her namazda misvak kullanmalarını emrederdim."

Buhari, Cum'a 8, Temenni 9; Müslim, Tahâret 42, (252); Muvatta,
Tahâret 115, (1, 66); Ebu Dvud, Tahâret 115, (46); Tirmizi, Tahâret 18, (22);
Nesâi, Tahâret 7, ( 1,12). Bu metin Sahiheyn'in metnidir.

Muvatta'nın rivâyetinde: ". . her abdestte. . .'' denmiştir.

3589 - Ebu Dâvud ve Tirmizi'nin Zeyd İbnu Hâlil el-Cüheni
radıyallahu anh'tan kaydettikleri rivâyet şöyledir:

"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın şöyle söylediğini
işittim: "Ümmetime zahmet vermeyecek olsam, her namazda misvak
kullanmalarını emrederdim ve yatsı namazını da gecenin üçte birine kadar te'hir
ederdim.

Ebu Dâvud, Tahâret 25, (47); Tirmizi, Tahâret 18, (23).

3590 - Tirmizi şu ziyâdede bulundu: "Zeyd İbnu Hâlid, namaza
geldiği zaman misvağı kulağının üstünde olurdu, tıpkı kâtibin, kulağı üstündeki
kalemi gibi. Misvaklanmadan namaza durmazdı. Misvaklandıktan sonra yine yerine
koyardı."

Tirmizi, Tahâret 18, (23).

3591 - Hz. Huzeyfe radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalatu vesselam gece (namaza) kalktığı vakit ağzını misvakla ovalardı.''

Buhari, Cum'a 8, (2, 212), Vudü 73, Teheccüd 9; Müslim, Tahâret
45, (254); Ebu Dâvud, Tahâret 30, (55); Nesâi, Tahâret 2, (1, 8) Bu metin
Sahiheyn'e aittir.

3592 - Hz. Aişe radıyallahu anhâ anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselam 'ın abdest suyu ve misvâkı (akşamdan hazırlanıp yanına)
konulurdu. Gece kalkınca abdest bozar, sonra misvaklanırdı.''

3593 - Bir diğer rivâyette şöyle gelmiştir: "(Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm) gece veya gündüz yattığında ve kalktığında mutlaka
abdest almazdan önce misvaklanırdı."

Ebu Dâvud, Tahâret 27, 30, (51, 56, 57); Müslim; Tahâret 45,
(253); Nesai, Tahâret 8, (1, 13), Metin Ebu Dâvud'a ait.

3594 - Yine Hz. Aişe radıyallahu anhâ anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Misvak ağız için temizlik
vasıtasıdır. Rab Teâla için de rıza vesilesidir.''

Nesâi, Tahâret 5, (1, 10).

3595 - Hz. Ebu Musa radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalatu vesselam'a uğramıştım. Elindeki bir misvakla dişlerini
misvaklıyordu ve ü, ü diye bir ses çıkarıyordu, misvak ağzındaydı, sanki
kusuyor gibiydi."

Buhari, Vudü 73; Müslim, Tahâret 46, (255); Ebu Dâvud, Tahâret
26, (49); Nesâi, Tahâret 3, (1, 9).

3596 - İbnu Ömer radıyallahu anhüm anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Rüyamda gördüm ki, bir misvakla
dişlerimi misvaklıyorum. İki kişi yanıma geldi, biri diğerinden büyüktü.
Elimdeki misvakı onlardan küçük olana uzattım. Bana: "(Büyüğü) büyükle!''
dendi. Bunun üzerine misvağı büyük olana verdim.''

Buhari, Vudü 74; Müslim, Rü'ya 19, (2271).

Hadisi, Buhari muallak (senetsiz) olarak kaydetmiştir, Müslim ise
senetli olarak kaydetmiştir.

3597 - Hz. Aişe radıyallahu anhâ anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm bana misvağını yıkamam için verirdi. (Teberrük için,
yıkamazdan) önce kendim kullanırdım, sonra yıkayıp ona verirdim."

Ebu Davud, Taharet 28, (52).

ELLERİN YIKANMASI

3598 - Hz. Ebü Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalatu vesselâm buyurdular ki: "Uykudan uyanınca,
sizden hiç kimse, üç sefer yıkamadıkça ellerini kaba banmasın. Çünkü o,
ellerinin geceyi (vücudunun neresinde geçirdiğini bilemez."

Buhari, Vudü 26; Müslim, Tahâret 87, (278); Muvatta, Tahâret 9,
(1, 21); Ebu Dâvud, Thâret 49, (103, 104, 105); Tirmizi, Tahâret 19, (24);
Nesâi, Tahâret 1, (1, 6, 7).

İSTİNSAR, İSTİNŞAK VE MAZMAZA

3599 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Kim abdest alırsa
istinsarda bulunsun (sümkürsün), kim taşla istinca yaparsa teklesin."

Buhari, Vudü 25; Müslim, Tahâret 20, 22, (237); Muvatta, Tahâret
2, 3, (1,19); Ebu Dâvud, Tahâret 55, (140); Nesâi, Tahâret 70, 72, (1, 66, 67).

3600 - Müslim'in bir rivâyetinde şöyle gelmiştir: "Sizden
biri abdest alınca burnuna su çeksin, sonra sümkürsün."

Müslim, Tahâret 20, (237).

Bir diğer rivâyette: "...Burun deliklerine su çeksin, sonra
sümkürsün'' şeklindedir.

Müslim, Tahâret 21, (237).

3601 - Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Biriniz uykudan uyandığı zaman üç
kere sümkürsün. Zirâ şeytan, burnunun içinde geceler.''

Buhari, Bed'ül-Halk 11, (6, 243); Müslim, Tahâret 23, (238);
Nesâi, Tahâret 73, (1, 67).

3602 - Abdullah İbnu Zeyd radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalatu vesselâm'ı bir avuç su ile hem mazmaza hem de
istinşak yaparken gördüm, bunu üç kere yapmıştı.''

Tirmizi, Tahâret 22, (28).

3603 - Talha İbnu Musarrıf an ebihi an ceddihi radıyallahu anh
anlatıyor: "Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın yanına girdim, abdest
alıyordu. Su yüzünden ve sakalından göğsüne akıyordu. Mazmaza ve istinşakın
arasını da ayırmıştı."

Ebu Dâvud, Tahâret 54, (139).

3604 - Hz. Ali radıyallahu anh 'tan anlatıldığına göre, su
istemiş ve mazmaza ve istinşak yapmış, sol eliyle sümkürmüş sonra da:

"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın temizliği böyleydi ''
demiştir.

Nesâi, Tahâret 74, (1, 67).

SAKAL VE PARMAKLARI HİLALLEMEK

3605 - Osman İbnu Affân radıyallahu anh'ın anlattığına göre,
Resülullah aleyhissalâtu vesselâm sakalını hilâlliyor idi."

Tirmizi, Tahâret 23, (31).

3606 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalatu vesselâm abdest alınca bir avuç su alır, onu çenesinin altına
tutup onunla sakalını hilâller ve: "Aziz ve Celil olan Rabbim böyle
emretti" derdi."

Ebu Davud, Tahâret 56, (145).

3607 - Müstevrid İbnu Ş'eddâd radıyallahu anh anlatıyor:
"Resulullah aleyhissalâtu vesselâm'ı gördüm. Abdest aldığı zaman
ayaklarının parmaklarını serçe parmağı ile hilâlliyordu."

Tirmizi, Tahâret 30, (40); Ebu Dâvud, Tahâret 58, (148).

3608 - Lakit İbnu Sabıra radıyallahu anh anlatıyor: "Dedim
ki: "Ey Allah'ın Resülü! Bana abdestten haber ver!'' Aleyhissalâtu
vesselâm:

"Abdesti tam al, parmaklar arasını hilâlle, istinşak'da
mübâlağa yap, oruçlu olursan mübalâğa yapma'' buyurdu.''

Ebu Dâvud, Tahâret 55, (142, 143, 144); Tirmizi, Tahâret 30, (3
8); Nesâi, Tahâret 71, 92, (1, 66, 79).

KULAKLARI MESHETMEK

3609 - Rebi' Bintu Mu'arrız radıyallahu anhâ anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm abdest aldı, (bu esnada) elini
kulaklarının hücresine soktu."

Ebu Dâvud, Tahâret 50, (131).

3610 - Nâfi merhum anlatıyor: "İbnu Ömer, kulakları için
suyu parmağıyla alırdı."

Muvatta, Tahâret 37, (1, 34).

ABDESTİ TAM ALMAK

3611 - Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselam buyurdular ki: "Ümmetim, Kıyamet günü
çağırıldıkları vakit abdestin izi olarak (nurdan) bir parlaklıkları olduğu
halde gelirler. Öyleyse kimin imkanı varsa parlaklığını artırsın."

3612 - Bir diğer rivâyette şöyle gelmiştir: "Ebu Hüreyre
radıyallahu anh abdest aldı, yüzünü yıkadı, ellerini yıkadı, ellerini yıkarken
nerdeyse omuza kadar yıkıyordu. Sonra ayaklarını yıkadı ve nerdeyse bacaklarına
kadar yükseldi. Sonra dedi ki: "Ben Resulullah aleyhissalâtu veselâm'ın,
"Ümmetim Kıyamet günü (abdest uzuvlarındaki) parlaklıkla gelir..."
Gerisi yukarıdaki gibi devam ediyor.

3613 - Müslim'in diğer bir rivâyetinde şöyle denmiştir:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın "...Mü'minin zineti, abdestin
yükseldiği yere kadar yükselir..."

Buhar'i, Vudü 3; Müslim, Taharet 34, 35, 40, (246, 250); Nesai,
Tahâret 110, (1, 94, 95).

SUYUN MİKTARI

3614 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm (miktarca) bir sâ'dan beş müdd 'e kadar olan su ile
yıkanır, bir müdd su ile de abdest alırdı.''

Bir başka rivâyette: "... beş mekkûk ile yıkanır, bir mekkûk
iIe de abdest alırdı" denmiştir.

Bir diğer rivâyette: " . . beş. . '' denmiştir.

Tirmizi'nin rivâyetinde "Resülullah aleyhissalâtu vesselâm
buyurdular ki: "Abdest için iki rıtl su kafidir.''

Ebu Dâvud'un rivâyetinde: "...Resülullah aleyhissalâtu
vesselâm iki rıtl ihtivâ eden kapla abdest alır, bir sâ' ile guslederdi ''
denmiştir.

Buhari, Vudü 47; Müslim, Hayz 51, (325); Ebu Dâvud, Tahâret 44,
(95); Tirmizi, Salât 425, (609); Nesâi, Tahâret 59, (1, 57, 58).

3615 - Sefine radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm'ı bir sa' miktarındaki su cenâbetten yıkar, bir müdd su
da abdestine yeterdi."

Müslim, Hayz 52, (326); Tirmizi, Tahâret 42, (56).

3616 - Ümmü Ammâre radıyallahu anhâ anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm abdest aldı. Bu maksadla kendisine içerisinde üçte iki
müdd miktarında su bulunan bir kab getirilmişti.''

Ebu Dâvud, Tahâret 44, (94); Nesâi, Tahâret 59, (1, 58).

Nesâi şunu ilâve etmiştir: "Şu'be der ki: "Ben,
Aleyhissalâtu vesselâm'ın kollarını yıkadığını ve onları ovduğunu, kulaklarının
iç kısmını meshettiğini öğrendim. Ancak kulakların dışını da meshettiğini
bilmiyorum."

3617 - Abdullah İbnu Zeyd radıyallahu anh anlatıyor: "Bize
Resülullah aleyhissalâtu vesselâm gelmişti. Kendisine bakır kapta su getirdik,
onunla abdest aldı."

Ebu Dâvud, Tahâret 47, (100).

3618 - Ubey İbnu Ka'b radıyallahu anh anlatıyor: "ResüIullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Abdest (sırasın)da vesvese veren
bir şeytan vardır. Adı da el-Velehân'dır. Öyleyse suyun vesvesesinden
kaçının."

Tirmizi, Tahâret 43, (57).

MENDİL

3619 - Hz. Aişe radıyallahu anhâ anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın abdest aldıktan sonra kurulandığı bir bezi vardı.''

Tirmizi, Tahâret 40, (53).

3620 - Hz. Mu'âz radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm'ı gördüm, abdest alınca elbisesinin bir kenarıyla yüzünü
siliyordu.''

Tirmizi, Tahâret 40, (54).

DUA VE BESMELE

3621 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular: "Abdesti olmayanın
namazı yoktur. Üzerine Allah'ın ismini zikretmeyen kimsenin abdesti de abdest
değildir."

Ebu Dâvud, Tahâret 48, (101).

3622 - Rabâh İbnu Abdirrahmân İbni Ebi Süfyân İbnu Huveytip an
ceddihâ an ebihâ 'dan rivâyete göre demiştir ki:

"Ben Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ı işittim. Diyordu
ki: "Üzerine Allah'ın ismini zikretmeyen kişinin abdesti yoktur."

Tirmizi, Tahâret 20, (25).

3623 - Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalatu vesselâm'ı işittim. Diyordu ki: "Kim abdestinin başında
Allah'ı zikrederse bedeninin tamamı temizlenir. Eğer Allah'ın ismini
zikretmezse bu kimsenin sadece abdest uzuvları temizlenir."

Rezin tahric etmiştir. Feyzu'I-Kadir, 6, 128).

3624 - Ebu Musa radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah
aleyhissalâtu vesselâm'a geldim, abdest alıyordu. Şu duayı okuduğunu işittim:
"Allahümma'ğfirli zenbi ve vassi'li fi dâri ve bârik li fi rızki (Allah'ım
günahımı mağfıret et, evimi bana genişlet, rızkımı bana mubârek kıl."

Rezin tahric etmiştir. İbnu's-Sünni Amelü'I-yevm ve'I-Leyl, 5,
10.

YEL

3625 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Ses ve koku
olmadıkça abdest alınmaz.''

Bir rivâyette şöyle gelmiştir: "Biriniz mescidde iken,
kabaları arasında bir yel hissetse ses işitmedikçe veya koku duymadıkca dışarı çıkmasın.''

3626 - "Sizden biri, karnında bir şeyler hissetse ve fiilen
çıkıp çıkmadığı hususunda tereddüd içinde kalsa, bir ses işitmedikçe veya bir
koku duymadıkça mescidden çıkmasın."

3627 - Ebu Dâvud'da şöyle gelmiştir: "Biriniz namazda iken,
dübüründe bir hareket hissetse ve abdestinin bozulup bozulmadığı hususunda
tereddüde düşse, bir ses işitmedikçe veya bir koku duymadıkça mescidi
terketmesin."

Müslim, Hayz 99, (362); Tirmizi, Tahâret,56, (74, 75); Ebu Dâvud,
Taharet 68, (177).

3628 - Abdullan İbnu Zeyd radıyallahu anh anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu veselâm'a, namazda iken hayaline abdesti bozuldu
gibi gelen bir adamdan bahsedilmişti. Şöyle ferman buyurdular:

"Sesi işitip kokuyu duymadıkça namazı sakın terketmesin.''

3629 - Ebu Dâvud bir rivâyette şu ziyadede bulunmuştur:
"Biriniz mescide girince, kabaları arasında bir şey hissedecek olsa,
çıkanın sesini işitmedikçe sakın mescidden dışarı çıkmasın.''

Buhari, Vudü 4, 34, Büyü 5; Müslim, Hayz 98, (361); Ebu Dâvud,
Tahâret 68, (176); Nesâi, Tahâret 116, (1, 99).

3630 - Ali İbnu Talk (radıyallahu anh) anlatıyor:
"Resulullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Biriniz namazda
yellenirse derhal namazdan çıksın, abdest alsın ve namazı iade etsin."

Ebu Dvud, SaIât 193, (1005).

3631 - Bu hadisin Tirmizi'deki lâfzı şöyle: "Bir bedevi
gelerek: "Ey Allah'ın Resulü! bizden bir kimse çölde bulunsa, azıcık bir
yel kaçırsa, suyu da az ise ne yapmalıdır)?" diye sordu. Aleyhissalâtu
vesselam:

"Sizden biri yellenecek olursa abdest alsın. Kadınlara da
arkalarından temas etmeyiniz. Bilesiniz ki Allah hakk(ın sorulması ve
açıklanmasıyla ilgili hususlarda sizden) utanma talebinde bulunmaz."

Tirmizi, Radâ 12, (1164-1166).

MEZİ

3632 - Muhammed İbnu Hanefiye anlatıyor: "Hz Ali radıyallahu
anh dedi ki: "Ben mezisi akan bir kimseydim. Bunun hükmü hususunda -kızı
hanımım olması sebebiyle- Resulullah aleyhissalâtu vesselâm'a soramamıştım.
Mikdâd İbnu'l-Esved radıyallahu anh'a söyledim, o sordu. Şu cevabı almıştık:

"(Mezisi gelen kimse) zekerini yıkar ve abdest alır."

3633 - Muvatta ve Ebu Dâvud'un rivayetIerinde Mikdâd şöyle
demiştir: "Hz. Ali radıyallahu anh, bana, kendisi için Resûlullah'tan:
"Kadınına yakınlaşınca mezisi akan kimseye ne gerektiği hususunda sormamı
söyledi. Ali ilâveten dedi ki: "Zira yanımda Resülullah aleyhissalâtu
vesselâm'ın kızı var, bu sebeple bizzat sormaktan utanıyorum."

Mikdâd der ki: Ben bu mesele hakkında Resülullah aleyhissalâtu
vesselâm'a sordum. Şu cevabı verdi:

"Biriniz buna rastlarsa fercini su ile yıkasın. Namaz
abdesti ile abdest alsın."

Ebu Dâvud bir başka rivâyette şu ziyadeyi kaydeder:
"...zekerini ve iki husyesini yıkasın."

Buhari, Gusl 13, İlm 51, Vudü 34; Müslim, Hayz 17, (303);
Muvatta, Tahâret 53, (140); Tirmizi, Tahâret 83, (114); Nesâi, Taharet 112, (1,
96, 97) Gusl 28, (1, 213); Ebu Dâvud, Tahâret 93, (206, 207, 208, 209).

3634 - Yine Ebu Dâvud'un bir diğer rivâyeti şöyledir: "Hz.
Ali radıyallahu anh dedi ki: "Ben mezisi akan bir kimseydim, yıkanmaya
başladım. (Sonunda) sırtım çatlayacak hale geldim. Durumu Resulullah aleyhissalâtu
vesselâm'a zikrettim -veya ona zikredildi-. Bunun üzerine Aleyhissalâtu
vesselâm:

Öyle yapma, (her seferinde yıkanma)! Meziyi gördün mü, zekerini
yıka, sonra da namaz abdestiyle abdest al. Ancak meni atacak olursan o zaman
yıkan!" buyurdular."

Ebu Dâvud, Tahâret 93, (203).

3635 - Sehl İbnu Hüneyf radıyallahu anh anlatıyor: "Ben mezi
akıntısından epey bir sıkıntıda idim. Bu yüzden sık sık gusül yapıyordum.
Sonunda Resulullah aleyhissalâtu vesselâm'a bu husustan sordum. Bana:

"Meziden dolayı sana abdest kâfidir!" buyurdular.

"Ey Allah'ın Resülü! elbiseye değen meziden ne yapmalıyım?''
dedim.

"Bir avuç su alıp, bunu, mezinin değdiğini zannettiğin
yerlere serpmen sana yeterlidir!" cevabını verdi.''

Ebu Dâvud, Tahâret 83, (210); Tirmizi, Tahâret 84, (115); İbnu
Mâce, Tahâret 70, (506).

3636 - Abdullah İbnu Sa'd el-Ensâri radıyallahu anh anlatıyor:
"Resulullah aleyhissalâtu vesselâm'dan guslü gerektiren şeyler nelerdir,
sudan sonra olan sudan sordum. Şu cevabı verdi:

"Bu mezidir. Her erkek mezi ifrâz eder. Mezi akınca fercini
ve husyelerini yıkarsın, ve namaz abdestiyle de abdest alırsın."

Ebu Dâvud, Tahâret 83, (211).

3637 - Hz. Ömer radıyallahu anh anlatıyor: "Ben de (meziyi),
kendimden ipek ipliği gibi iner görürdüm. Öyleyse bunu sizden biri görünce
(telaşlanmayıp) zekerini yıkasın ve namaz abdestiyle abdest alsın." Burada
meziyi kastetmiştir.- "

Muvatta, Tahâret 54, (1, 41).

KUSMUK

3638 - Ebu'd-Derdâ radıyallahu anh anlatıyor: "Resulullah
aleyhissalâtu vesselâm (bir keresinde) kustu ve abdest aldı.'' Ma'dân der ki:
"Resulullah aleyhissalâtu vesselâm'ın âzadlısı Sevban radıyallahu anh'a
Şam câmiinde rastladım. Bu meseleyi ona hatırlattım ve ondan (mahiyetini)
sordum. Şu cevabı verdi:

Doğru söylemiş, o zaman abdest suyunu da Resulullah (aleyhissalatu
vesselam)'ın kendilerine ben dökmüştüm."

Ebu Dâvud, Savm 32, (2381); Tirmizi, Tahâret 63, (87).

KAN

3639 - Misver İbnu Mahreme'nin anlattığına göre: "Ömer
İbnu'I-Hattab radıyallahu anh'ın hançerlendiği gece huzuruna girdi ve Ömer'i
sabah namazı için uyandırdı. Ömer radıyallahu anh:

"Namazı terkedenin İslam'dan nasibi yoktur!'' buyurdu. Sonra
Ömer, yarasından kan aktığı halde namaz kıldı.''

Muvatta, Tahâret 51, (1, 3 9-40).

3640 - Hz Cabir (radıyallahu anh) anlatıyor "Resulullah
aleyhissalâtu vesselam'la birlikte Zâtu'r-Rikâ' gazvesine çıktık. (Askerlerden)
bir kişi, müşriklerden birinin hanımına temasta bulundu. Kocası da:

"Muhammed'in Ashabından kan dökmeden geri dönmeyeceğim''
diye yemin etti. Evinden çıkıp Resulullah aleyhissalâtu vesselâm'ı tâkibe koyuldu.
Resulullah aleyhissalâtu vesselâm bir verde mola verdi ve:

"Kim bizi (nöbet tutup) koruyacak?'' diye sordu. Muhacir ve
Ensâr'dan birer adam vazifeyi üzerlerine aldılar. ResuIullah aleyhissalâtu
vesselâm, bunlara:

"Şu geçidin girişini tutun (orada bekleyin)!'' diye ferman
buyurdu.

Bu iki zat, geçidin ağzına gelince Muhacirden olanı, yattı.
Ensâri de namaz kılmaya başladı.

Derken tâkipçi adam da oraya geldi. (Namazdaki nöbetçinin)
silüetini görünce anladı ki, bu, askerlerin koruyucusudur, derhal bir ok attı
ve ok, eliyle koymuşcasına hedefini buldu. Ensari oku çıkarıp (namazına devam
etti). Müşrik (isabet ettiremedim düşüncesiyle atmaya devam etti.) Öyleki
üçüncü okunu da attı. Ensâri de (yaraya aldırmadan) aynı şekilde namazına devam
etti. Bir müddet sonra arkadaşı uyandı. (Müşrik bunların iki kişi olduğunu
görünce) yerinin farkına vardıklarını anladı ve kaçtı.

Muhâcirden olan zât, Ensari arkadaşındaki kanı görünce:

"Sübhânallah! Sana ilk oku atınca beni niye uyandırmadın?"
diye sordu. Arkadaşı:

"Öyle bir sure okuyordum ki, kesmek istemedim '' diye
cevapladı.''

Ebu Dâvud, Tahâret 79, (198).

KADINA DEĞME

3641 - Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) kadınlarından birini öptü, sonra dönüp namaza gitti,
abdest tazelemedi.

Urve rahimehullah der ki: "Kendisine: "Bu, sizden başka
bir hanımı olmamalı!" dedim, Hz. Aişe gülmekle cevap verdi.''

Ebu Dâvud, Tahâret 69, ( 178, 179,180); Tirmizi, Tahâret 63,
(86); Nesâi, Tahâret 121, (1,104); İbnu Mâce, Tahşet 69, (502).

3642 - İbnu Ömer (radıyallahu anhümâ)'in şöyle dediği rivayet
edilmiştir: "Erkeğin hanımını öpmesi ve ona eliyle dokunması hep mülamese
(değme) sayılır. Öyleyse kim hanımını öperse veya eliyle dokunursa abdest
alması gerekir." Bu rivayetin bir benzeri İbnu Mes'ud'dan gelmiştir.

Muvatta, Tahâret 64, (1, 43).

3643 - Übeyy İbnu Ka'b (radıyallahu anh) anlatıyor: "Ey
Allah'ın Resulü, dedim, bir kimse hanımıyla cima yapsa fakat inzal olmasa
yıkanması gerekir mi?"

"Kadına değen kısmını yıkar, sonra abdest alır ve namaz
kılar!" buyurdular."

Buhari, Gusl 29, Müslim, Hayz 85, (346).

FERCE DEĞMEK

3644 - Talk İbnu Ali (radıyallahu anh) anlatıyor:
"Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ın yanına geldik. (Biz huzurlarında
iken) bir adam geldi. Sanki o bir bedevi idi.

"Ey Allah'ın Resulü! dedi, kişi abdest aldıktan sonra
zekerine değerse ne gerekir (abdesti bozulur mu, bozulmaz mı?) '' Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) şu cevabı verdi:

"O, kendisinden bir parça değil midir?"

Ebu Dâvud, Tahâret 71, (182, 183); Tirmizi, Tahâret 62, (85);
Nesâi, Tahâret 120, (1,101). Bu metin Tirmizi'nindir.

3645 - Büsre Bintü Saffan (radıyallahu anhâ) anlatıyor:
"ResululIah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: "Zekerine değen
abdest almadıkça namaz kılmasın.''

Tirmizi, Tahâret 61, (82, 83, 84); Muvatta, Tahâret 58, (1; 42);
Ebu Dâvud, Tahâret 70, (181); Nesâi, Taharet 118, (1, 100).

3646 - Mus'ab İbnu Sa'd İbni Ebi Vakkâs (radıyallahu anh)
anlatıyor:

"Ben, Sa'd İbni Ebi Vakkâs (radıyallahu anh)'a Kur'an tutuyordum.
Bir ara kaşındım. Sa'd:

"Her halde zekerine değdin?'' dedi. Ben "evet!"
deyince:

"Kalk, abdest al!'' emretti. Ben de gidip abdest alıp geri
döndüm."

Muvatta, Tahâret 59, (1,42).

3647 - Nafi rahimehullah anlatıyor: "Ben, bir sefer
sırasında İbnu Ömer (radıyallahu anh)'le beraberdim. Güneş doğduktan sonra onun
abdest alıp namaz kıldığını gördüm. Kendisine: "Bu, şimdiye kadar
kıldığınızı hiç görmediğim bir namaz!'' dedim. Şu açıklamayı yaptı:

"Sabah namaz kılmak üzere abdest aldım sonra fercime
dokundum. Sonra da abdest almayı unuttum (ve namaz kıldım. Şimdi bu durumu
hatırlayınca) yeniden abdest alıp namazımı iade ettim.''

Muvatta, Tahâret 60, (1, 42, 43).

UYKU, BAYILMA; KENDİNDEN GEÇME

3648 - Hz. Enes (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah'ın
ashabı uyurlar, sonra abdest almadan namaz kılarlardı:

(Enes'ten bunu rivayet eden) Katade'ye:

"Bu sözü Enes'ten bizzat işittin mi?" diye sorulmuştu:

"Vallahi evet!" diye te'yid etti."

Müslim, Hayz 125, (376); Ebu Dâvud, Tahâret 80, (200); Tirmizi,
Tahâret 58, (78).

3649 - İbnu Ömer (radıyallahu anhümâ)'den anlatıldığına göre,
oturarak uyur, sonra kalkar, abdest almadan namaz kılardı."

Muvatta

3650 - Hz. Ali (radıyallahu ahh) anlatıyor: "Gözler,
halkanın bağıdır, öyleyse uyuyan abdest alsın."

Ebu Dâvud, Tahâret 80, (203).

3651 - İbnu Abbas (radıyallahu anhümâ)'ın anlattığına göre,
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) 'ı secde halinde uyurken görmüş ve hatta
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) horlayıp solumuş, sonra kalkıp (abdest
almadan) namaz kılmıştır.

İbnu Abbas der ki:

"Ey Allah'ın Resulü dedim, siz uyudunuz, (abdestiniz
bozulmuş olmalı değil mi)?" Bana şu açıklamayı yaptı: "Abdest,
yatarak uyuyana gerekir. Zira yatarak uyuyunca mafsalları rahâvet basar.''

Tirmizi, Taharet 57, (77); Ebu Dâvud, Tahâret 80, (202); Nesâi,
Ezân 41, (2, 30).

3652 - Ubeydullah İbnu Abdillah İbni Utbe anlatıyor: "Hz.
Aişe (radıyallahu anhâ)'nin yanına girip, kendisine:

"Bana Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ın hastalığından
bahsetmez misiniz?'' dedim.

"Elbette '' dedi ve anlattı: "Resulullah (aleyhissalâtu
vesselâm) 'ın hastalığı ağırlaşmıştı. Bir ara:

"Halk namazı kıldı mı?'' diye sordu.

"Hayır ey Allah'ın Resülü, sizi bekliyorlar '' dedik.

"Benim için leğene su koyun!" emrettiler. Dediğini
yaptık. Yıkandılar. Sonra kalkmaya çalıştı. Ancak üzerine baygınlık geldi. Az
sonra açıldı. Tekrar: "Halk namazı kıldı mı?" diye sordu.

"Hayır, ey Allah'ın Resulü, sizi bekliyorlar!'' dedik. Halk
oturmuş, yatsıyı kılmak üzere Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ı
bekliyordu."

Buhari, Ezân 51, 39, 46, 47, 67, 68, 70, Vudü 45, Hibe 14,
Farzu'1-Hums 4, Enbiya 19, Megazi 83, Tıbb 21, İti'sâm 5; Müslim, Salât 90,
(418); Nesâi, İmamet 40, (2,101, 102).

Bu rivâyet Buhari ve Müslim tarafından tahric edilen uzunca bir
rivayetten bir parçadır.

3653 - Esma Bintu Ebi Bekr (radıyallahu anhümâ), küsuf namazıyla
ilgili rivayetinde der ki: "..Ben de (Resulullah'a uyarak) namaza durdum.
(Namazı öylesine uzattı ki) üzerime baygınlık geldi. Başımın üzerine su dökmeye
başladım."

Urve rahimehullah der ki: "Abdest almadı. ''

Buhari, Vudü 37 İlm 24, Küsuf , 10, 11, Sehv 9, Itk 3, İ'tisam 2;
Müslim, Küsuf 11, (905).

ABDEST GEREKTİREN

3654 - Ebu Hüreyre radıyallahu anh)'den nakledildiğine göre, Ebu
Hüreyre mescidde abdest alırken yanına Abdullah İbnu Kârız gelir. Ona, Ebu
Hüreyre şu açıklamayı yapar: "Bir keş (kurumuş çökelek) parçası yedim, bu
sebeple abdest alıyorum. Çünkü ben Resulallah aleyhissalâtu vesselâm'ın
"Ateşte pişen şeyler yiyince abdes alın" dediğini işittim."

Müslim, Hayz 90, (352); Nesâi, Taharet 122, (1,105,106); Tirmizi,
Tahâret 58, (79); Ebu Dâvud, Tahâret 76, (194). Bu, Müslim'in lafzıdır.
Müslim'de Hz. Aişe'den de buna benzer bir rivâyet mevcuttur.

ABDESTİN TERKİ

3655 - İbnu Abbâs (radıyallahu anhümâ) anlatıyor:
"Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) koyun budu yedi ve namaz kıldı,
abdest almadı.''

Buhari, Vudü 50, Et'ime 18; Müslim, Hayz 91, (354); Muvatta,
Tahâret 91, (1, 25); Ebu Dâvud, Tahâret 75, (187); Nesai, Tahâret 123, (1,
108).

Buhari'nin bir başka rivayetinde: "Tencereden eliyle etli
kemik aldı'' denmiştir. Müslim'in bir rivayetinde: "Budu kemirdi, sonra
namaz kıldı, abdest tazelemedi'' denmiştir.

3656 - Amr İbnu Ümeyye ed-Damri (radıyallahu anh) anlatıyor:
"Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ı gördüm, elindeki koyun budundan
parça kesiyordu, ezan okundu. Hemen et dildiği bıçağı bırakıp namaza koştu,
abdest almadı."

Buhari, Vudü 50, Ezan 43, Cihad 92, Et'ime 20, 26; Müslim,
Tahâret 92, (355); Tirmizi, Et'ime 33, (1837).

3657 - Hz. Câbir (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) çıktı, beraberinde ben de vardım. Ensârdan bir kadına
uğradı. Kadın ona bir koyun kesti. Bir tabak tâze hurma getirdi, ondan yeyip
sonra öğle için abdest aldı ve namaz kıldı. Sonra (namazdan) ayrıldı. Kadın ona
koyundah arta kalan bir şeyler getirdi. Resulullah (aleyhissalâtu vesselam) onu
da yiyip ikindiyi kıldı, bu sırada abdest almadı."

Muvatta, Tahâret 25, (1, 27); Tirmizi, Tahâret 59, (80); Ebu
Dâvud, Tahâret 75, (191,192); Nesâi, Tahâret 23, (1,108). Bu Tirmizi'nin
lafzıdır.

Ebu Dâvud ve Nesai'nin rivayetinde: "Resulullah'ın son iki
icraatından biri ateşin değiştirdiğinden abdest almayı terketmekti'' denmiştir.

3658 - Ubeyd İbnu Sümâme el-Murâdi anlatıyor: "Abdullah
İbnu'I-Hâris İbni Cez' (radıyallahu anh), Mısır'a yanımıza geldi. Kendisi
Resulullah (aleyhissalatu vesselâm)'ın ashabından idi. Mısır Camii'nde şu
hadisi anlatırken işittim: "Ben, öyle hatırlıyorum ki, Resulullah
(aleyhissalâtu vesselam)'la bir adamın evinde oturan yedi kişiden yedincisi
veya altıdan altıncısıydım. Derken Bilâl (radıyallahu anh) geçti ve ezan okudu.
Biz de çıktık. Giderken bir adama uğradık tenceresi ateş üstündeydi. Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) ona: "Tenceren yeterince pişti mi?'' diye sordu.
Adam:

"Evet, annem babam sana feda olsun!" dedi. Resulullah
bunun üzerine bir parça aldı. Çiğnemesi devam ederken namaz için iftitah
tekbiri aldı. Ben bu sırada ona bakıyordum."

Ebu Dâvud, Tahâret 75, (193).

3659 - Süveyd İbnu'n-Nu'mân (radıyallahu anh) anlatıyor:
"Hayber Seferine Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) ile birlikte çıktık.
Hayber yakınlarında olan Sahbâ'ya vardığımız zaman Resulullah aleyhissalâtu
vesselâm ikindi namazını kıldı. Namaz bitince yiyecek getirilmesini ferman
buyurdu. Sadece kavut getirilmişti. Bunun su ile ıslatılmasını emir buyurdu.

Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)da, biz de ondan yedik. Sonra
akşam namazına kalktı. Ağzını mazmaza etti. Biz de ağızlarımızı mazmaza ettik.
Fakat abdest almadı."

Buhari, Vudü 51, 54, Cihâd 123, Megazi 35, 38, Et'ime 7, 9, 51;
Muvatta, Tahâret 20, (1, 26); Nesâi, Tahâret 124, (1, 108, 109).

3660 - Hz. Enes (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
aleyhissalâtu vesselâm süt içti. Ne mazmaza yaptı, ne abdest aldı; namazını
kıldı."

DEVE ETLERİ

3661 - Câbir İbnu Semure (radıyallahu anh) anlatıyor: "Bir
adam Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'a gelerek:

"Koyun eti sebebiyle abdest alayım mı?'' diye sordu.

"Dilersen abdest al, dilemezsen alma!" diye cevap
verdi. Adam bunun üzerine:

"Deve eti sebebiyle abdest alayım mı?'' diye sordu.
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) bu sefer:

"Evet, deve eti sebebiyle abdest al!" cevabını verdi.
Adam tekrar:

"Koyun ağıllarında namaz kılayım mı?'' diye bir başka sual
sordu:

"Evet!'' cevabını aldı. Tekrar sordu:

"Pekala, deve ağıllarında namaz kılayım mı?''

"Hayır!'' buyurdu Aleyhissalâtu vesselam."

Müslim, Hayz 97, (360).

3662 - Ebu Dâvud ve Tirmizi'de Berâ (radıyallahu anh)'nın
rivayetlerine göre Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) şöyle demiştir:

"Deve ağıllarında namaz kılmayın, çünkü onlar
şeytandandır."

Koyun ağıllarından soruldu:

"Oralarda kılın, çünkü onlar berekettir'' buyurdular.''

Ebu Dâvud, Tahâret 72, (184); Tirmizi, Tahâret 60, (81).

MÜTEFERRİK HADİSLER

3663 - İbnu Mes'ud (radıyallahu anh) anlatıyor: "Biz,
yollarda ayağa bulaşan pislik sebebiyle abdest tazelemezdik."

Ebu Dâvud, Tahâret 81, (204); İbnu Mâce, İkamet 67, (1041).

3664 - Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: "Bir adam
izarını sarmış olarak namaz kılarken, Resulullah (aleyhissalatu vesselâm) ona:

"Git, abdest al!" ferman buyurdu. Adam gitti abdest
aldı, sonra şelip (tekrar namaza durdu. Resulûllah (aleyhissalâtu vesselâm)
tekrar):

"Git abdest al!" emretti. Adam gitti, abdest aldı, geri
geldi. Bir adam:

"Ey Allah'ın Resulü, ona niye abdest almasını emir
buyurdunuz?'' diye sordu.

"O, dedi, izârını sarkıtmış olarak namaz kılıyordu. Allah,
izarını sarkıtan erkeğin namazını kabul buyurmaz!''

Ebu Dâvud, Libas 28, (4086).

MEST ÜZERİNE MESHETMEK

3665 - Muğire İbnu Şu'be (radıyallahu anh) anlatıyor: "Ben
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'la beraberdim. Bana:

"Ey Muğire, su kabını al!'' emretti. Ben de onu aldım.
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) (la tenhaya gittik. O) benim gözümden
kayboldu, kaza-yı hâcet yaptı, (geri döndü). Üzerinde Şâmi bir cübbe vardı.
(Abdest almak için hazırlık yaptı. Cübbesinin yenlerini çemreyip) kollarını
çıkarmaya çalıştı. Ancak (yenler) dardı. Ellerini (yenlerin uç kısmından geri
çıkarıp cübbeyi sırtına koyup kollarını) alttan çıkardı. Ben su döktüm, namaz
için abdest aldı. Mestleri üzerine meshetti, sonra namaz kıldı."

3666 - Bir diğer rivâyette: "Mestlerini çıkarmada yardımcı
olmak için eğildim. Bana:

"Bırak onları, zirâ ben, abdestli olarak mestlerimi
giyindim" buyurdu ve üzerlerine meshetti.''

Bu Sahiheyn'in lâfzıdır.

3667 - Müslim merhumun bir diğer rivayetinde: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) mestleri, başının ön kısmı (alnı) ve sarığı üzerine
meshetti '' denilmiştir.

3668 - Ebu Dâvud'un bir diğer rivayetinde: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) mestleri üzerine meshetmişti; ben:

"Ey Allah'ın Resulü! yoksa unuttunuz mu?'' dedim.

"Bilakis, dedi, belki sana unutturuldu. Aziz ve celil olan
Rabbim, bana böyle emretti.''

Buhari, Vudü 48, 3 5, 49, Salât 7, 25, Cihâd 90, Megâzi 80, Libâs
10, 11; MüsIim, Taharet 77, 79, 81, 82, (274); Muvatta, Tahâret 42, (1, 36);
Ebu Dâvut, Tahâret 59; (149, 150; 151); Tirmizi, Tahâret 72, (97, 98, 99, 100);
Nesâi, Tahâret 96, 97, 100, 87, (1, 82, 83, 84, 76).

3669 - Hz. Bilal (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) mestleri ve örtüsü üzerine meshetti."

3670 - Ebu Dâvud'un rivayetinde şöyle denmiştir: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) ihtiyacı için (araziye) çıkardı. Ben de O'na su
taşırdım. (Kaza-yı hâcet yapınca) abdest alırdı. Bu sırada sarığı ve
"bot'' ları üzerine meshederdi."

Müslim, Tahâret 84, (275); Ebu Dâvud, Tahâret 59, (153); Tirmizi,
Tahâret 75, (101); Nesâi, Tahâret 86, 96 (1, 75, 81).

3671 - Ebu Übeyde İbnu Muhammed İbni Ammâr İbni Yâsir anlatıyor:

"Câbir İbnu Abdillah (radıyallahu anh)'a mest üzerine
meshetme hususunda sordum. "Ey kardeşimin oğlu, bu sünnettir '' buyurdu.
Bunun üzerine sarık üzerine meshetme hakkında sordum:

"Saça meshet!'' diye cevap verdi.''

Tirmizi, Tahâret 75, (102).

3672 - Cerir İbnu Abdillah el-Beceli (radıyallahu anh)'nin
anlattığına göre, Cerir, abdest alıp mestleri üzerine meshedince, kendisine:

"Mest üzerine mesh mi yapıyorsun'' diye sormuşlardır. O da:

"Evet demiştir, ben Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ı
gördüm. Bevletti sonra abdest aldı. (Sıra ayaklarına gelince, yıkamayıp)
mestlerinin üzerine meshetti '' dedi.

Buhari, Salât 25; Müslim, Tahâret 73, (272); Tirmizi, Tahâret 70,
(93); Nesâi, Tahâret 96, (1, 81).

A'meş der ki: "İbrahim Nehâ'i dedi ki: "Bu hadis,
Abdullah İbnu Mes'ud (radıyallahu anh)'un ashabını taaccübe (hayrete)
sevkediyordu, çünkü Cerir (radıyallahu anh)'in müslüman oluşu Mâide süresinin
nüzülünden sonra idi."

3673 - Ebu Davud'un rivayetinde Cerrr şöyle demiştir:
"Meshetmekten beni ne alıkoyacak? Zira ben Resulullah (aleyhissalâtu
vesselâm)'ı meshederken gördüm!''

Bu sözü üzerine Cerir'e: "Bu, Mâide suresinin nüzûlünden
önceydi'' dendi de şu cevabı verdi: "Hayır! Ben kesinlikle Maide suresinin
nüzûlünden sonra müslüman oldum."

Ebu Dâvud, Tahâret 59, (154).

3674 - Hz. Büreyde (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm), Mekke'nin fethedildiği gün, beş vakit namazın hepsini
tek bir abdestle kıldı ve mestlerine meshetti. Hz. Ömer (radıyallahu anh):

"Bugün, hiç yapmadığın bir şeyi yaptın!'' dedi. Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm):

"Âmmden (bilerek) yaptım ey Ömer" cevabını verdi.''

Müslim, Taharet 86, (277); Ebu Dâvud, Tahâret 66, (172); Tirmizi,
Tahâret 45, (61); Nesai, Tahâret 101, (1, 86). Tirmizi ve Nesai'nin rivâyetinde
mesh'in zikri geçmez.)

3675 - Hz. Mugire (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) abdest aldı ve çoraplarının ve ayakkabılarının üzerine
meshetti.

Ebu Dâvud, Tahâret 61, (159); Tirmizi, Tahâret 74, (99).

Ebu Dâvud der ki: "İbnu Mehdi, bu hadisi rivâyet etmezdi.
Çünkü Muğire (radıyallahu anh)'den bilinene göre Aleyhissalâtu vesselam
mestlerine meshediyordu."

Yine Ebu Dâvud der ki: "Bu hadis Ebu Musa el-Eş'ari
(radıyallahu anh) tarafından da rivâyet edilmiştir: "Aleyhissalatu
vesselam çorapları üzerine meshetti." Ancak bu rivâyet muttasıl ve
kuvvetli değildir, (zayıftır).

Ebu Dâvud der ki: "Çorap üzerine Ali İbnu Ebi Tâlib, İbnu
Mes'üd, Bera İbnu Azib, Enes İbnu Mâlik, Ebu Ümame, Sehl İbnu Sa'd ve Amr İbnu
Hureys (radıyallahu anhüm ecmain) ecmain de meshetmiştir. Bu tatbikat Ömer
İbnu'I-Hattâb ve İbnu Abbâs (radıyallahu anhüm)'dan da rivayet edilmiştir.

3676 - Evs İbnu Evs es-Sakafi (radıyallahu anh) anlatıyor:
"Ben, Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ı bir kavmin kuyusuna gelmiş,
abdest alırken gördüm. Abdestini aldı, ayakkabılarına ve ayaklarına
meshetti."

Ebu Dâvud, Tahâret 62, (160).

3677 - Muğire (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
aleyhissalâtu vesselâm mestin üst ve aşağı kısımlarını meshederdi."

3678 - Ebu Dâvud'un rivayetinde şöyle gelmiştir: "Resulullah
aleyhissalâtu vesselam mestlerinin sırtlarına meshederdi."

Tirmizi'nin bir başka rivâyetinde de böyle denmiştir.

Tirmizi 72, 73, (97, 98); Ebu Davud, Tahâret 63, (161, 165);
Nesâi, Tahâret 63, (1, 62).

3679 - Hz. AIi (radıyallahu anh) buyurdular ki: "Eğer din
insanın fikrine göre olsaydı, mestin altını meshetmek, üstünü meshetmekten evlâ
olurdu. Ancak ben Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ın mestin üstünü
meshettiğini gördüm."

Ebu Dâvud, Tahâret 62, (162).

3680 - Bir başka rivâyette şöyle gelmiştir: "Hz. Ali
(radıyallahu anh)'yi abdest alırken gördüm, ayağının sırtını meshetti ve dedi
ki: "Eğer ben Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ı böyle yapar
görmeseydim (ayağın altını meshetmeye daha Iayık düşünürdüm) dedi."

3681 - Bir diğer rivayette de şöyle gelmiştir: "Ben,
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ın ayağın üstünü meshettiğini görünceye
kadar, dâima, altını meshetmenin evlâ olduğunu düşünürdüm."'

Ebu Dâvud, Tahâret (63, 162,163, 164).

3682 - Şüreyh İbnu Hâni anlatıyor: "Hz. Aişe (radıyallahu
anhâ)'ya mest üzerine meshetmekten sormaya geldim. Bana: "Sana Ebu
Talib'in oğlu (Hz. Ali) (radıyallahu anh)'yi tavsiye ederim, git ona sor. Zira
o, Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) ile birlikte seyahatlerde
bulunmuştur!" dedi. Bunnun üzerine gidip ona sordum. Şu cevabı verdi:

"Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm), (mesh müddetini) yolcu
için üç gün üç gece tuttu, mukim için de bir gün bir gece tuttu.''

Müslim, Tahâret 85, (276); Nesâi, Tahâret 99, (1, 84); İbnu Mâce,
Tahâret 86, (552).

3683 - Saffan İbnu Assâl (radıyallahu anh) anlatıyor:
"Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) yolcu olduğumuz zaman, bize
mestlerimizi üç gün üç gece, cenâbet hali dışında küçük ve büyük abdest bozma,
ve uyku sebebiyle çıkarmamamızı emrederdi."

Tirmizi, Tahâret 71, (96), Da'avât 102, (3529, 3530); Nesâi,
Tahâret 98, (1, 83, 84); İbnu Mâce, Tahâret 86, (554).

3684 - Ubey İbnu İmâre (radıyallahu anh) -ki bu Sahâbi,
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) ile birlikte her iki kıbleye namaz kılan
ilklerdendir- anlatıyor: "Bir gün Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'a
gelerek sordum:

"Ey Allah'ın Resulü! Mestlerimin üzerine meshedeyim mi? ''

"Evet!'' buyurdular. Ben tekrar:

"Bir gün mü?'' dedim.

"Bir gün!'' buyurdular. Ben tekrar:

"İki gün (olsa)?'' dedim.

"İki gün!'' buyurdular. Ben tekrar:

"Üç gün (olsa)?'' dedim.

"Evet! dilediğin kadar!'' buyurdular.''

3685 - Bir rivayette de "..Hatta yediye kadar ulaştı.
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm), sonunda:

"Evet! Sana uygun geldiği kadar!" buyurdular."

Ebu Dâvud, Tahâret 10, (158).

3686 - Huzeyme İbnu Sâbit (radıyallahu anh) anlatıyor:
"Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki:

"Mest üzerine meshetmenin müddeti yolcu için üç gündür.
Mukim için bir gün bir gecedir!" (Bir başka rivayette şu ziyade
gelmiştir):

"Biz bu müddetin uzatılmasını taleb etseydik, bize mutlaka
uzatırdı.''

Ebu Dâvud, Tahâret 60, (157); Tirmizi, Tahâret 71, (95); İbnu
Mâce, Tahâret 86, (553).

TEYEMMÜM

3687 - Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm)'la bir seferde beraber idik. Beydâ nam mevkiye veya
Zâtu'l-Ceyş denen yere gelmiştik ki benim bir kolyem kop(up kaybol)du.
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) onu aramak için kaldı, O'nunla birlikte
herkes orada kaldı. Bir su başında da değillerdi. Üstelik beraberlerinde su da
yoktu.

Halk Hz. Ebu Bekr (radıyallahu anh)'e uğrayıp:

"Aişe'nin yaptığını gördüm mü! Hem Resulullah'ı, hem de
herkesi burada oyaladı. Bir su başında değiller, beraberlerinde su da
yok!" demişler. Resulullah başını dizlerimin üzerine koymuş uyurken Ebu
Bekr (radıyallahu anh) çıkageldi.

"Sen Resulullah aleyhissalatu vesselam'ı da halkı da, burada
hapsettin. Bir su başında değiller, beraberlerinde su da yok!" diyerek,
babam beni azarladı ve Allah'ın dilediğince başka şeyler de söyledi. (Öfkesini
daha da yenemeyip) eliyle böğrüme böğrüme dürterek (canımı yaktı).
Resulullah'ın başı dizimin üzerinde olduğu için kımıldamamaya çalıştım.

Resulullah aleyhissalatu vesselam sabaha kadar, susuz olarak
uyudu. Sabah olunca Allah Teâla Hazretleri, teyemmüm ayeti'ni inzal buyurdu:
"...Su bulamazsanız temiz toprağa teyemmüm edin, yüzlerinizi ve ellerinizi
onunla meshedin. Allah size sorluk yapmak murad etmez, bilakis sizi temizlemek,
ve üzerinizdeki nimetini tamamlamak ister, ola ki şükredersiniz" (Maide
6).

Üseyd İbnu Hüdayr -ki (Akabe biatına katılan) nakiblerden
biridir- dedi ki: "Ey Ebu Bekr ailesi! Bu, sizin ilk bereketiniz
değildir."

(Hz. Aişe) sözüne devam ederek) dedi ki: "Bindiğim deveyi
dürtüp kaldırdım. (Kaybolan) kolye altında çıktı."

3688 - Ebu Dâvud'un rivayetinde Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) der
ki: "Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) Üseyd İbnu Hudavr (radıyallahu
anh)'la Hz. Enes'i, Hz. Aişe (radıyallahu anha)'nin kaybettiği kolyeyi aramaya
gönderdi. Bu esnada namaz vakti girdi. Abdestsiz namaz kıldılar. Gelip durumu
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'a haber verdiler. Bunun üzerine teyemmüm
âyeti indirildi.''

Bir rivayette şu ziyade gelmiştir: "Üseyd, Hz. Aişe'ye:
"Allah sana rahmetini bol kılsın, senin başına hoşlanmadığın her ne gelmiş
ise onda Allah senin için de müslümanlar için de bir ferec (sıkıntıdan
kurtulma) kılmıştır '' dedi.''

Buhari, Teyemmüm 2, FedailûI-Ashab 5, 30, Tefsir, Nisâ 10, Mâide 3,
Nikâh 65, 125, Libas 52, Hudud 39; Müslim, Hayz 108, (367); Muvatta, Tahâret
89, (1, 53, 54); Ebu Dâvud, Tahâret 123, (317); Nesâi, Tahâret 194, (1, 163,
164).

3689 - Ammâr İbnu Yasir radıyallahu anh) anlatıyor:
"Resulullah aleyhissalatu vesselam, beraberinde Hz. Aişe'nin de bulunduğu
bir seferde Ulat'ul-Ceyş nam mevkide geceleyin istirahat molası vermişti. Bu
esnada Hz. Aişe (radıyallahu anha)'nın Yemen boncuğundan mamul kolyesi koptu.
Bunun aranması, askerleri yolundan alıkoydu ve sabah aydınlığı girdi.
insanların yanında su yoktu. Hz. Ebu Bekr (radıyallahu anh) Aişe'ye kızdı ve
hatta:

"Herkesi yolundan alıkoydun, yanlarında su da yok!"
diye çıkıştı. Derken Allah Teala Hazretleri, Resulullah aleyhissalatu
vesselam'a, temiz toprakla temizlenme ruhsatını indirdi,

Bunun üzerine müslümanlar, Resulullah aleyhissalatu vesselam'la
kalkıp ellerini kaldırdılar. Topraktan hiçbir şey almadılar, yüzlerini ve
omuzlarına kadar ellerini meshettiler. Ellerinin içlerinden de koltuk altlarına
kadar meshettiler."

Ebu Davud şu ziyadede bulunmuştur: "Bir hadiste İbnu Şihab
der ki: "Alimler bu hadise itibar etmediler." Ebu Davud der ki:
"Hadisi, İbnu İshak da böyle rivayet etti ve rivayette İbnu Abbas
radıyallahu anhüma'dan onun "iki vuruş zikrettiğini" kaydetti."

Nesai'nin bir rivayetinde, "Topraktan hiçbir şey
çırpmadılar" denmiştir.

3690 - Ebu Dâvud'un bir diğer rivayetinde şöyle denmiştir:
"Ashab, Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) 'la birlikte sabah namazı
için, toprakla meshlendiler. Bu maksadla avuçlarını toprağa vurup toprakla
yüzlerine bir defa meshettiler. Sonra tekrar dönüp avuçlarını toprağa bir kere
daha vurup, ellerinin tamamı ile ellerinin içlerinden koltuk altlarına,
omuzlarına kadar meshettiler.''

Ebu Dâvud'un bir diğer rivâyetinde, İbnu'l-Leys: "Dirseklerinin
yukarısına kadar...'' demiştir.

Ebu Dâvud, Tahâret 123, (318, 319, 320); Nesai, Tahâret 196, 197,
198, (1, 166-168).

3691 - Şakik merhum anlatıyor: "Ben, Abdullah İbnu Mes'ud
ile Ebu Müsa (radıyallahu anhüma) arasında idim. Ebu Musa, İbnu Mes'ud'a:

"Ey Ebu Abdirrahman! Bir adam cünüb olsa ve bir ay boyu su
bulmasa ne yapar, namazı nasıl kılar, ne dersin?" diye sordu.

"Suyu bir ay bulamasa da teyemmüm etmez!'' dedi. Ebu Musa:

"Pekâla Mâide suresindeki şu ayete ne dersin: " . . Su
bulamazsanız temiz bir toprakla teyemmüm edin, yüzlerinizi, ellerinizi onunla
meshedin'' (Maide, 6).

Abdullah şu cevabı verdi:

"Bu ayette Ashaba ruhsat verilmiş olsaydı, çok geçmeden su
soğuyunca da toprakla teyemmüm etmeye yeltenirlerdi."

Ebu Musa da ona:

"Siz teyemmümü bu sebeple mi hoş bulmuyorsunuz?'' dedi. İbnu
Mes'ud

"Evet!" deyince, Ebu Musa, Abdullah'a:

Sen Ammâr'ın Hz. Ömer (radıyallahu anhümâ) 'e ne dediğini
duymadın mı?''

Dedi ki: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) beni bir
vazifeyle yola çıkarmıştı: Sefer esnasında cünüb oldum. Su da bulamadım. Bunun
üzerine hayvanların bulanması gibi ben de toprağa bulandım. Sonra Resulullah
(aleyhissalatu vesselâm)'a gelip durumu kendisine arzettim. Bana:

"Sana şöyle yapman kâfi idi!" dedi (ve gösterdi), iki
avucuyla yere bir vurdu, sonra avuçlarını çırptı, sonra soluyla (sağ) avucunun
sırtını veya sol avucunun sırtını (sağ) avucuyIa meshetti. Sonra da onunla
yüzünü de meshetti.''

Buhari, Teyemmüm 7, 4, 5, 8; Müslim, Hayz 110 (368); Ebu Davud,
Tahâret 123 (321); Nesai, Tahâret 202, (1, 170).

3692 - Müslim'in rivayetinde (Resulullah (aleyhissalatu vesselâm)
şöyle demiş olmaIı): "Ellerinle şöyle yapman sana yeterdi.'' Sonra (bizzat
göstererek) ellerini bir kere yere vurdu. Sonra soluyla sağını, yani avucunun
içini ve dışını meshetti.''

Abdullah da: "Görmedin mi, Ömer (radıyallahu anh), Ammâr
(radıyallahu anh)'ın sözüne kanaat getiremedi'' dedi.''

Müslim, Tahâret 110, (3 68).

3693 - Bir diğer rivayette şöyle geldi: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm):

"Senin şöyle yapman sana yeterdi" buyurdular ve
(göstermek için) ellerini yere vurup çırptı, yüzünü ve avuçlarını meshetti.''
Bu Sahiheyn'in ibâresidir.

Buhari, Teyemmüm 6; Müslim, Hayz 111, (368).

3694 - Abdurrahman İbnu Ebzâ anlatıyor: "Bir adam Hz. Ömer
(radıyallahu anh)'e gelerek:

"Ben cünüb oldum, su da bulamadım (ne yapayım)?'' diye
sordu. Hz. Ömer:

"Namaz kılma!'' diye cevap verdi. (Orada bulunan Ammâr
radıyallahu anh söze girip):

"Ey mü'minlerin emiri! Hatırlamıyor musun? Ben ve sen bir
seriyyede beraberdik. Cenâbet olduk ve su bulamadık. O zaman sen namaz
kılmamış, ben ise toprağa bulanarak kılmıştık. (Sonra bu durumu kendisine
açınca), Aleyhissalatu vesselam bana:

"Ellerini yere vurup sonra üfleyip sonra onlarla yüzünü ve
ellerini meshetmen sana kâfi idi '' buyurdular" dedi. Hz. Ömer
(radıyallahu anh):

"Ey Ammâr Allah'tan kork!" dedi. Ammâr:

"Dilersen bu hadisi kimseye söylemiyeyim!" deyince, Hz.
Ömer:

"(Vallahi asla! Bu meselede) seni altına girdiğin
sorumlulukla başbaşa bırakıyorum" diye cevap verdi."

3695 - Ebu Dâvud'da rivayet şöyledir: ".. Sana şöyle yapman
yeterli idi" (dedi ve göstermek için) ellerini yere vurdu, sonra anlara
üfürüp elleriyle yüzünü ve kollarının yarısına kadar ellerini meshetti.''

Yine Ebu Dâvud'un bir başka rivâyetinde: ". . .sonra
ellerini yere vurdu, sonra birbirine vurarak (yapışan toprak parçalarını)
çırptı, sonra yüzünü ve kol kemiğinin ortasına kadar kollarını meshetti,
dirseğe ulaşmadı (bütün bu mesh ameliyesini yere) bir vuruşta (yaptı)."

Bir diğer rivâyette: ".. dirseğe kadar'' denmiştir.

3696 - Bu hadisten Tirmizi, şu kısmı tahric etmiştir:
"Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) kendisine (Ammâr'a), yüze ve ellere
teyemmüm yapmasını emretti."

(Tirmizi) der ki: "Ammâr'ın şöyle söylediği rivâyet edildi:
"Biz Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'la birlikte omuzlara ve koltuk
altlarına kadar teyemmüm ettik."

Buhari, Teyemmüm 4, 5, 7, 8; Müslim, Hayz 112 (368); Ebu Dâvud,
Tahâret 123, (318, 319, 322, 323, 324, 325, 326, 327, 328); Nesâi, Tahâret 196,
199, 200, (1, 165-170).

3697 - İmrân İbnu Husayn (radıyallahu anhüma) anlatıyor:
"Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm), bir kenara çekilmiş halkla birlikte
namaz kılmayan bir adam gördü.

"Ey fülan! Halkla birlikte niye namaz kılmıyorsun?'' diye
sordu. Adam:

"Ey Allah'ın Resulü, cenâbet oldum, su da yok'' deyince:

"Toprağı kullan, o sana yeterlidir" buyurdular."

Buhari, Teyemmüm 6, 8, Menâkıb 25; Müslim, Mesâcid 317, (682);
Nesai, Tahâret 203, (1,171).

3698 - Ebu Zerr (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalatu vesselâm) buyurdular ki: "On yıl boyu su bulamasa da, temiz
toprak müslümanın abdest suyudur. Suyu bulunca, bedenini onunla meshlesin, zira
bu daha hayırlıdır.''

Ebu Dâvud, Tahâret 125, (332, 333); Tirmizi, Tahâret 92, (124);
Nesâi, Tahâret 204, (1, 171).

3699 - İbnu Abbâs (radıyallahu anhümâ)'a teyemmümden sorulmuştu:
Dedi ki:

"Allah Teâla Hazretleri, Kitab-ı Mübin'in de, abdesti
zikrederken şöyle buyurmuştur:

"Yüzlerinizi ve dirseklere kadar ellerinizi yıkayın."
Teyemmüm hakkında da şöyle buyurdu:

"Yüzlerinizi ve ellerinizi meshedin.'' (Yine âyet-i
kerime'de Cenab-ı Hak) şöyle buyurdular:

"Kadın veya erkek hırsızın elini kesin." Hırsızın elini
kesmede sünnet (bilekten itibaren) avuç kısmı kesmektir (bilek- dirsek arası
kesilmez), öyleyse, teyemmüm yapılacak kısım yüz ve (bileğe kadar) ellerdir.''

Tirmizi, Tahâret 110, (145).

3700 - Târık anlatıyor: "Bir adam cünüb oldu ve namaz
kılmadı. Sonra Resulullah'a gelerek, durumu O 'na arzetti. Aleyhissalâtu
vesselam:

"İsâbetli davranmışsın! '' buyurdular. Bir diğer zât da
cünüb olmuştu, teyemmüm edip namazını kıldı. Sonra o da Resulullah'a gidip
durumunu arzetti. Aleyhissalatu vesselam ona da aynı şeyi söyledi, yani
"isabetli davranmışsın!"dedi."

Nesâi, Tahâret 205, (1, 172).

3701 - İbnu Abbas (radıyallahu anhümâ) anlatıyor:
"Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) zamanında bir adam yaralanmış, sonra
da ihtilam olmuştu. Kendisine yıkanması emredildi. Adam yıkandı ve öldü. Onun
haberi Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'a ulaşmıştı. (Öfke ile) şunları
söyledi:

"Onu öldürmüşler, Allah da onların canını alsın! Madem
bilmiyorlardı, niye sormadılar? Bilgisizliğin şifası sualdir. Ona, teyemmüm
yeterliydi. Yarasına bir bez sarılmalı ve üzerinden meshedilmeli, sonra da
bedeninin geri kalan kısmı yıkanmalıydı.''

Ebu Dvud, Tahâret 127, (337); İbnu Mace, Tahâret 93, (572).

3702 - Amr İbnu'l-As (radıyallahu anh) anlatıyor:
"Zâtu's-Selâsil Gazvesi 'nde, soğuk bir gecede, ihtilam oldum. Yıkandığım
takdirde helak olacağımdan korktum. Böylece teyemmüm yapıp, arkadaşlarıma sabah
namazını kıldırdım.

Bu hadiseyi Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'a anlattılar.
Bana:

"Ey Amr! Sen cünüb olduğun halde arkadaşlarına namaz mı
kıldırdın?" diye sordu. Ben de yıkanmama mâni olan durumu haber verdim ve
dedim ki:

"Ben Allah'ın şöyle söylediğini işittim:

"Kendinizi öldürmeyin, Allah sizlere karşı rahimdir'' (Nisa
29).

Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) güldüler ve hiçbir şey
söylemediler."

Ebu Davud, Tahâret 126, (334, 335).

3703 - Ebu Sa'id radıyallahu anh anlatıyor: "İki kişi bir
sefere çıktılar. Derken namaz vakti girdi. Beraberlerinde su olmadığı için
temiz toprakla teyemmüm ettiler ve namazlarını kıldılar. Sonra vakti içinde su
buldular. Bunlardan biri, abdesti de namazı da iade etti, diğeri iade etmedi.

Sonra Resulullah Aleyhissalatu vesselam'a gelince durumu
anlattılar. Resulullah aleyhissalatu vesselam, iade etmeyene:

"Sünnete isabet ettin, namazın sana yeterlidir!" dedi.
Abdesti ve namazı iade eden zata da:

"Sana iki kat ücret var!" ferman buyurdu."

Ebu Davud, Taharet 128, (338, 339); Nesai, Gusl 27, (1, 213).

3704 - İbnu Ömer (radıyallahu anhüma)'in anlattığına göre,
"Curuf nâm mevkideki tarlasından dönüyordu. Mirbedu'n-Ne'am (denen deve
ağılından) geçerken namaz vakti girdi. Hemen teyemmüm edip namazını kıldı.
Sonra Medine'ye döndüğünde güneş henüz yüksekteydi (ve namazın vakti
çıkmamıştı). Ama namazını iade etmedi."

3705 - Bir başka rivayette, (bu hâdiseyi) Nâfi rahimehullah şöyle
anlatır: "Ben ve İbnu Ömer (radıyallahu anhüm), Curufnâm mevkiden beraber
dönüyorduk. Mirbed'e gelince Abdullah devesinden inip, temiz toprakla teyemmüm
yaptı, yüzüne, dirseklerine kadar ellerine meshetti, sonra namaz kıldı.''

Buhari, Teyemmüm 3, önceki rivayet bab başlığında muallak
(senetsiz) olarak zikredilmiştir); Muvatta, Tahâret 90, ( 1, 5 6).

CENABETTEN GUSÜL

3706 - Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselam) buyurdular ki: "Erkek, kadının dört uzvu arasına
çöker ve kadına mübâşeret ederse gusül vacib olur.''

Bir rivâyette de şu ziyade var: ". . . İnzal olmasa bile. ''

Ebu Dâvud'un rivayetinde dört uzvu kelimesinden sonra ". .
.hitana (sünnet mahalli) hitanı kavuşturursa, gusül vacib olur" denmiştir.

3707 - İmam Mâlik'in Hz. Aişe'den kaydettiği bir rivayette:
"Hitân, hitanı geçince gusül vacib olur, ben ve Resulullah böyle yaptık ve
yıkandık '' denmiştir.

Buhari, Gusl 28; Müslim, Hayz 87, (348); Muvatta, Tahâret 71, (1,
45, 46); Ebu Davud, Taharet 84, (216); Nesâi, Tahâret 129, (1, 110, 111); İbnu
Mâce, Tahâret 111, (610).

3708 - Ebu Said (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) Ensâr'dan birine adam göndererek, yanına çağırttı. .
Ensâri, başından sular damlaya damlaya geldi. Aleyhissalatu vesselam:

"Herhalde sana acele ettirdik?'' buyurdu. Ensâri:

"Evet ey Allah'ın resulü!'' deyince:

"Acele ettirilir veya inzal olmazsan gusletmen gerekmez.
Sadece abdest gerekir'' buyurdular.''

3709 - Müslim'in bir diğer rivayetinde: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselam): "Suyu (yıkanmayı), su (meninin gelmesi)
gerektirir" buyurdu '' denmiştir.

3710 - Nesai'nin Ebu Eyyub (radıyallahu anh)'den kaydettiği bir
rivayette de Resulullah: "Su, sudan dolayıdır" buyurmuştur.

Buhâri, Vudü 34, Müslim Hayz 81-83, (343-345); Ebu Dâvud, Tahâret
84, (217); Nesâi, Tahâret 132, (1, 115).

3711 - Übey İbnu Ka'b (radıyallahu anh) anlatıyor: "Su,
sudan gerekir" hükmü İslam'ın bidayetinde bir ruhsattı. Sonra bundan
nehyedildi.'' Übeyy ilaveten der ki: "Su, sudan gerekir" hükmü
ihtilâm hakkında muteberdir.''

Ebu Dâvud, Tahâret 84, (214, 215); Tirmizi, Tahâret 81, (110,
111).

3712 - Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Resulullah'a,
"bir kimse elbisesinde ıslaklık bulsa, ancak ihtilam olduğunu hatırlamasa
(yıkanması gerekir mi?)'' diye sorulmuştu.

"Evet, yıkanmalıdır!" diye cevap verdi. Sonra, ihtilam
olduğunu görüp de, yaşlık göremeyen kimseden soruldu:

"Ona gusül gerekmez" dedi. Ümmü Süleym (radıyallahu
anhâ) sordu:

"Bunu kadın görecek olursa, kadına gusül gerekir mi?'' Buna
da:

"Evet! Kadınlar, erkeklerin emsalleridir!'' diye cevap
verdi.''

Ebu Dâvud, Tahâret 95, (236); Tirmizi, Tahâret 82, (113).

3713 - Yine Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Ümmü
Süleym (radıyallahu anhâ) Resulullah (aleyhissalâtu vesselam)'a
"Rüyasında, erkeğin gördüğünü gören kadın hakkında sorarak, gusül gerekip
gerekmiyeceğini öğrenmek istedi. Aleyhissalatu vesselam:

"Evet! suyu görürse!" cevabını verdi. Aişe (radıyallahu
anhâ) (Ümmü Süleym''e yönelip

"Allah hayrını versin (neler söylüyorsun)? '' diye ayıpladı.
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) (Aişe'ye yönelerek):

"Ey Aişe, bırak onu, (dilediğini sorsun!) Öyle olmasa
(çocuklarda anne tarafına) benzerlik olur mu? Kadının suyu erkeğin suyuna üstün
gelirse, çocuk dayılarına benzer; erkeğin suyu kadınınkine üstün gelirse, çocuk
amcalarına benzer '' buyurdular.''

MüsIim, Hayz 33, (314); Muvatta, Tahâret 84, (1, 51); Ebu Dâvud,
Tahâret 96, (237); Nesâi, Tahâret, 131, (1,112, 113).

3714 - Müslim'in bir diğer rivayetinde şu ziyade var: ". .
.Erkeğin suyu koyu ve beyazdır. Kadının suyu sarı ve akışkandır. Bunlardan
hangisi üstün olur veya öne geçerse, benzerlik hâsıl olur."

Müslim, Hayz 30, (311); Buhari, Menâkıbu'l-Ensâr 49.

3715 - Hz. Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor:
"ResuIuIIah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: "Her bir kılın
dibinde cünüblük vardır. Saçları yıkayın, deriyi paklayın.''

Ebu Dâvud, Taharet 98, (248); Tirmizi, Tahâret 78, (106).

3716 - Hz. Ali (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: "Kim, yıkamadan tek bir saç
kılının dibini kuru bırakırsa, ateşte nice nice azablara düçar olacaktır."

Hz. Ali (radıyallahu anh) der ki: "Bu(nu işitmem) sebebiyle
başıma düşman oldum. Bu sebeple başıma düşman oldum, Bu sebeple başıma düşman
oldum.'' Nitekim Hz. Ali saçlarını keserdi.''

Ebu Dâvud, Taharet 98, (249).

3717 - Hz. Sevbân (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm)'a cenâbetten temizlenmek hususunda sorulmuştu.
Buyurdular ki: "Erkek ise, saçını açsın ve su kılların dibine varıncaya
kadar yıkasın. Kadın ise, saçını(n örgüsünü) açmamasının ona bir zararı yok.
Başına elleriyle üç kere su avuçlayıp döksün.''

Ebu Dâvud, Tahâret 100, (255).

3718 - Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalatu vesselam) cenabetten gusledince önce ellerini yıkamaktan
başlardı, sonra namaz abdesti gibi abdest alırdı. Sonra parmaklarını suya
batırır, onIarla saç diplerini hilallerdi. Deriyi ıslattığı kanaati hâsıl
olunca tepesinden üç kere su dökerdi. Sonra da bedeninin geri kalan kısımlarını
yıkardı. En sonra da ayakIarını yıkardı.''

3719 - Bir diğer rivayette: ".Suya sokmazdan önce ellerini
yıkayarak başlardı'' denmiştir.

3720 - Bir başka rivayette: "Sağ elini yıkayarak başlar,
onun üzerine su döker, sonra sağ eliyle vücudundaki ezâ'nın üzerine su döker,
sol eliyle de onu yıkardı. '' denmiştir. Bu Sahiheyn'in lafzıdır.

3721 - Ebu Dâvud'un bir rivayetinde şöyle gelmiştir: "Hz.
Aişe (radıyallahu anhâ) der ki: "Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm), başı
üzerine üç kere su dökerdi: Biz ise, örmelerimiz sebebiyle beş kere
dökerdik."

3722 - Sahiheyn'in bir rivayetinde şöyle denir: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm), cenabetten yıkandığı zaman (süt sağılan şab gibi) bir
kab(ta su) isterdi. Onu eliyle tutar, başının sağ tarafını yıkayarak başlar,
sonra da sol kısmını yıkardı. Sonra iki avucuyla su alır, onlarla başına
dökerdi."

3723 - Buhari'nin diğer bir rivayetinde (Hz. Aişe) şöyle
demiştir: "(Resulullah'ın zevcelerinden) birimiz cenâbet olduğu vakit,
eliyle üç kere başının üzerine su döker, sonra eliyle üç kere sağ tarafına su
döker, diğer eliyle de sol tarafın dökerdi."

Buhari, Gusl 1,15,19; Müslim, Hayz 35, (316); Muvatta, Tahâret
67, (1, 44), 80, (1,45); Ebu Dâvud, Tahâret 98, (240, 241, 242, 243, 244),100,
(253); Nesâi, Tahâret 152, 153, 155, 156, 157, (1, 132-135); Tirmizi, Tahâret
76, ( 104).

3724 - Hz. Meymune (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) cenabetten yıkanırken ben O'na perde oldum, (şöyle
yıkanmıştı):

Önce ellerini yıkadı. Sonra sağ eliyle (kaptan) solu üzerine su
dökerek fercini ve (meniden) bulaşanları yıkadı. Sonra elini duvara -veya yere-
sürdü. Sonra namaz abdesti gibi abdest aldı, ancak ayaklarını yıkamayı
terketti. Sonra üzerine su döktü. Sonra ayaklarını çekip yıkadı. Aleyhissalatu
vesselam'ın cenabetten guslü işte böyledir."

Buhari, Gusl 1, 5, 7, 8, 10, 11, 16, 18, 21; Müslim, Hayz 4,
(317); Ebu Dâvud, Tahâret 98, (245); Tirmizi, Tahâret 76, (103); Nesâi, Tahâret
161, (1, 137), Gusl 15, (1, 204), 22, (1, 208).

3725 - İbnu Ömer (radıyallahu anhümâ) anlatıyor: "(Babam)
Ömer (radıyallahu anh) Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'a cenâbetten nasıl
yıkanacağını sordu. Aleyhissalatu vesselam dedi ki:

"(Kişi) sağ eli üzerine su dökerek başlar, iki veya üç kere
döker (ve ovalayıp yıkar). Sonra sağ elini kaba sokar (avuçladığı suyu) ferci
üzerine boşaltır, bu sırada sol eli ferci üzerindedir. Dökülen su ile
oralarındaki (meni bulaşığı)nı temizleninceye kadar yıkar. Sonra isterse elini
toprağa koyar, sonra sol eli üzerine, temizleninceye kadar su döker. Sonra üç
kere ellerini yıkar. İstinşakta bulunur (burnuna su çekip yıkar). Mazmaza yapar
(ağzına su alıp yıkar). Yüzünü ve kollarını üçer kere yıkar. Başına sıra
gelince meshetmez, suyu döker (ve bedeninin geri kalan kısmını yıkar).''

Nesâi Gusl 18, (1, 205, 206).

3726 - Ümmü Seleme (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "(Bir gün)
ey AIlah'ın Resulü! dedim. Ben çok örgüsü olan bir kadınım. Hayız ve cenabetten
yıkanırken örgüleri çözeyim mi?''

"Hayır! buyurdular, başının üzerine, ellerinle üç kere su
avuçlayıp dökmen, sonra da bedenine su döküp yıkanman sana yeterlidir.''

Müslim, Hayz 58, (330); Ebu Dâvud, Tahâret 100, (251, 252); Tirmizi,
Tahâret 77, (105); Nesâi, Tahâret 150, (1, 131).

3727 - Ubeyd İbnu Umayr el-Leysi anlatıyor: "Hz. Aişe
(radıyallahu anhâ) ye, Abdullah İbnu Ömer'in, kadınlara yıkandıkları zaman
örgülerini açmalarını emrettiği haberi ulaşmıştı, şöyle dedi:

"İbnu Ömer 'e hayret doğrusu! Kadınlara başlarını
çözmelerini emrediyormuş, bir de traş olmalarını emretmiyor mu? Ben ve
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) aynı kaptan (beraberce) yıkanırdık. Ben,
başıma üç kere su dökmekten başka birşey yapmazdım (da Resulullah müdahale edip
"örgülerini de çöz '' demezdi)."

Müslim, Hayz 59, (331).

3728 - Katâde rahimehullah anlatıyor: "Hz. Enes (radıyallahu
anh)'in bize anlattığına göre, Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ın tek bir
gusülle, bütün hanımlarını dolaştığı olmuştur."

Buhari, Gusl 12, 24, Nikah 4, 102; Ebu Dâvud, Tahâret 75, (218);
Tirmizi, Tahâret 106,

(140); Nesâi, Tahâret 170 (1,143).

3729 - Ebu Râfi (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm), birgün bütün hanımlarına uğradı. Her birisinin
yanında ayrı ayrı yıkandı. Kendisine:

"Ey Allah'ın Resulü dedim, en sonunda bir kere yıkansanız
olmaz mı?"

"(Olmasına olur, ancak) böyle yapmak daha temiz, daha hoş ve
daha paktır!" buyurdular."

Ebu Dâvud, Tahâret 86, (219).

3730 - Ebu Sa'idi'l-Hudri (radıyallahu anh) anlatıyor:
"Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: "Biriniz ehline
temas eder, sonra tekrar etmek dilerse ikisi arasında abdest alsın.''

Müslim, Hayz 27, (308); Ebu Dâvud, Tahâret 86, (220); Tirmizi,
Tahâret 107, (141); Nesai, Tahâret 107, (1,142).

3731 - Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) yıkanır, (sabahtan önce) iki rek'at namazla sabah
namazını kılardı. Gusülden sonra Aleyhissalatu vesselam'ın bir de abdest
aldığını zannetmiyorum.''

Tirmizi, Tahâret 79, (107); Nesâi, Tahâret 162, (1,137); Ebu
Dâvud, Tahâret 99, (250).

3732 - Yine Hz. Aişe anlatıyor: "Ben ve Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm), farak denen tek bir kaptan beraber guslederdik.''
Süfyan der ki: "Bir farak üç sa'dır.''

3733 - Ebu Seleme'nin yaptığı diğer bir rivayette şöyle
gelmiştir: "Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) 'nin yanına girmiştim. Yanımda Hz.
Aişe'nin süt kardeşi vardı. Kendisine, Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) 'in
cenâbetten nasıl yıkandığını sorduk. Bir sa' miktarında bir kap getirtti ve
onunla yıkandı. Aişe ile aramızda bir perde vardı. (Yıkanırken) üzerine üç kere
su döktü ve dedi ki:

"Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ın zevceleri, saçları
kulak memesi civarında olması işin saçlarının başlarını alırlardı.''

Buhari, Gusl 2; MüsIim, Hayz 41, 42, (319, 320); Muvatta, Tahâret
68, (1, 44, 45); Ebu Dâvud, Tahâret 97, (238); Nesai, Tahâret 144, (1, 127).

3734 - Muhammed el-Bâkır rahimehullah anlatıyor: "Hz. Cabir
(radıyallahu anh)'in yanında idik. Yanında gusülden soran bir grup insan vardı.
Şöyle cevap verdi:

"Bir sa ' su sana yeter!'' Bir adam:

"Bana kâfi gelmez!'' diye itiraz etti. Hz. Câbir:

"Ama, saçı senden daha çok ve senden daha hayırlı olan zâta
yetiyordu!'' dedi. Onun burada kasdettiği "hayırlı zât '' Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) idi."

Buhari, Gusl 3, 4; Nesâi, Tahâret 144, (1,128). (İbnu Hacer, bu
rivayetin Müslim'de bulunmadığını söyler).

3735 - Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Ben ve
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) sarıdan mâmul bir kaptan su alarak
yıkanırdık.''

Nesâi, Tahâret, 47, (9 8, 99).

3736 - Ya 'la İbnu Ümeyye (radıyallahu anh) anlatıyor:
"Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) açıkta (izarsız) yıkanan bir adam
görmüştü. Derhal minbere çıkarak, Allah'a hamd ve senâda bulunduktan sonra:

"Allah diridir ve ayıpları örtücüdür, hayayı ve örtünmeyi sever.
Öyleyse biriniz yıkanınca örtünsün'' buyurdu.''

Ebu Dâvud, Hamâm 2; Nesâi, Gusl 7, (1, 200).

3737 - Ebu's-Semh (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm) 'a hizmet ediyordum. Yıkanmak isteyince:

"Bana enseni dön!'' derdi. Ben de ensemi dönerdim. Böylece
ona perde olurdum.''

Nesâi, Tahâret 143, (1, 126).

3738 - Ümmü Hani Bintu Ebi Tâlib (radıyallahu anh) anlatıyor:
"(Mekke 'nin) Fethi gününde Resulullah (aleyhissalâtu vesselam)'ın yanına
gittim. O'nu yıkanır buldum. Kızı Fâtıma da bir giyecekle O'na perde
yapıyordu."

Müslim Hayz 70, (336).

3739 - İbnu Abbâs (radıyallahu anhümâ) anlatıyor:
"Resülullah (aleyhissalâtu vesselâm) yıkanmıştı. (Kurulanması için) bir
havlu getirildi. Onunla kurulanmayıp:

"Su(yun) ıslaklığı ile böyle (daha iyi)!'' buyurdular.''

Nesâi, Taharet 162, (1, 138).

3740 - İbnu Ömer (radıyallahu anhümâ) anlatıyor: "Namaz elli
vakitti cenâbetten gusül de yedi defa idi. Elbiseden sidiğin yıkanması da yedi
defa idi. Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) (azaltmasını Cenab-ı Hak'tan)
taleb ede ede namaz beş'e, cenabetten gusül bire, elbiseden sidiğin
temizlenmesi bir kereye indirildi.''

Ebu Dâvud, Tahâret 98, (247).

3741 - Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Bazen
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) cenabetten yıkanır, sonra (üşümüş olarak
gelip) bana sokulup benim ısıtmamı isterdi, ben de O'nu bağrıma bastırıp
ısıtıyordum. Bundan dolayı ben ayrıca yıkanmıyordum."

3742 - Yine Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor:
"Resulullah cenabetten yıkanırken başını hıtmi (denen otla) yıkardı.
Bununla yetinir, (hıtmili su) üzerine ayrıca su dökmezdi."

Ebu Davud, Tahâret 101, (256).

3743 - Yine Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Biz
Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ın beraberinde ihramlı ve ihramsız her iki
durumda da buIunduk. Bu esnada saçlarımız yapıştırılmış bulunduğu halde
yıkanırdık.''

Ebu Dâvud, Tahâret 100, (254).

3744 - Hz. Ali (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm), cünüb olmadıkça her halimizde bize Kur'an okutup
ta'lim ederdi."

3745 - Nesâi'nin bir başka rivayetinde şöyle gelmiştir:
"Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) heladan çıkınca Kur'an okutur,
bizimle et yerdi. Cenabet halinden başka hiçbir şey O'nunla Kur'an arasına
perde olmazdı.''

Ebu Dâvud, Tahâret 91, (229); Tirmizi, Tahâret 111, (146); Nesai,
Tahâret 171, (1, 144).

3746 - İbnu Abbâs (radıyallahu anhümâ)'dan rivayet edildiğine
göre O cünüb kimsenin Kur'an okumasında bir beis görmezdi."

Rezin tahric etmiştir. Buhari bab başlığında muallak olarak
kaydetmiştir. Buhâri, (Hayz 7).

3747 - Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: "Resulullah
(aleyhissalâtu vesselam), cünübken uyumak istediği takdirde fercini yıkar ve
namaz abdestiyle abdest alırdı.''

3748 - Müslim'in bir rivayetinde: ". .Yemek veya uyumak
istediği zaman namaz abdestiyle abdest alırdı '' denmiştir.

3749 - Müslim'in, Abdullah İbnu Ebi Kays 'tan yaptığı diğer bir
rivâyette Abdullah der ki: "Hz. Aişe (radıyallahu anhâ) 'ya Resulullah
(aleyhissalâtu vesselâm)'ın vitir namazından sordum. '' Hadisi zikreder.
Hadiste şu ibare de var:

"Hz. Aişe'ye: "Resulullah cünübken ne yapardı, uyumadan
önce yıkanır mıydı? Veya yıkanmadan önce uyur muydu?'' diye sordum. Bana şu
cevabı verdi: "Bunların hepsini yapardı. Bazan yıkanır ve sonra uyur,
bazan abdest alır ve uyurdu." Bunu işitince:

"Bu meselede genişlik koyan Allah'a hamdolsun!"
dedim..."

3750 - Ebu Dâvud 'un rivâyetinde, Gudayf İbnu'I-Hâris der ki:
"Hz. Aişe (radıyallahu an hâ)'ye sordum:

"Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) cenabetten gecenin
başında mı yıkanırdı sonunda mı?"

"Bazan başında, bazan da sonunda yıkanırdı." dedi. Ben:

"Allahuekber! Bu meselede genişlik veren Allah 'a
hamdolsun!'' dedim ve tekrar sordum.

"Vitir namazını gecenin evvelinde mi kılardı, âhirinde mi?''

"Bazan evvelinde bazan âhirinde kılardı '' dedi. Ben:

"Allahuekber! Bu meselede genişlik veren Allah'a
hamdolsun!'' dedim ve tekrar sordum:

"Resulullah (aleyhlssalâtu vesselâm) Kur'ân'ı açıktan mı
okurdu sessiz mi okurdu?"

"Bazan açıktan okur bazan da sessiz okurdu'' dedi. Ben:

"Allahuekber! dedim. Bu meselede kolaylık koyan Allah'a
hamdolsun!''

3751 - Tirmizi ve Ebu Dâvud 'un bir rivayetinde de şöyle
gelmiştir: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam), cünübken uyur ve hiç suya
dokunmazdı."

Tirmizi der ki: "Hz. Aişe'den, Aleyhissalatu vesselam'ın
uyumazdan önce abdest aldığı da rivayet edilmiştir ve bu rivayet en sahih
olanıdır."

3752 - Nesai'nin bir rivayetinde: "Resulullah aleyhissalatu
vesselam yemek veya içmek istediği zaman ellerini yıkar sonra yer içerdi"
denmiştir.

Buhari, Gusl 27, 25; Müslim, Hayz 21, (305, 307); Muvatta,
Taharet 77, (1, 47, 48); Ebu Dâvud, Tahâret 88, 90 (222, 223, 224, 226, 228);
Salât 343, (1437); Tirmizi, Tahâret 87, (118, 119); Nesâi, Tahâret 163, 164,
165, 166 (1,138-139), Gusl 4, 5, (1, 199).

3753 - İbnu Ömer (radıyallahu anhümâ) anlatıyor: "Ömer
İbnu'l-Hattab (radıyallahu anh), geceleyin Cünüb olduğunu, (ne yapması
gerektiğini) sordu. Aleyhissalatu vesselam: "Abdest al, uzvunu yıka, sonra
uyu!" buyurdular. "

Buhari, Gusl 27, 25; Müslim Hayz 25, (306); Muvatta, Tahâret 76
(1, 47); Ebu Dâvud, Tahâret 87, (221); Nesâi, Tahâret 167, (1,140) ; Tirmizi,
Tahâret 88, (120). Bu metin Sahiheyn'e aittir.

3754 - Nafi rahimehullah anlatıyor: "İbnu Ömer radıyallahu
anhümâ, cünübken uyumak veya yemek istediği zaman, yüzünü ve dirseklerine kadar
ellerini yıkar, başını mesheder, sonra yer veya uyurdu.''

Muvatta, Taharet 78, (1, 48).

3755 - Ebu Hüreyre (radıyallahu anh)'nin anlattığına göre:
"Resulullah (aleyhissalatu vesselâm) Medine sokaklarından birinde
kendisine rastlamıştır. Ebu Hüreyre bu sırada cünüp olduğu için, Aleyhissalatu
vesselam'ın nazarından sıvışarak gidip yıkanır gelir. Gelince Aleyhissalatu
vesselam:

"Ey Ebu Hüreyre neredeydin?'' diye sorar.

"Ben cünübtüm, pis pis sizinle oturmak istemedim'' cevabında
bulunur. Aleyhissalatu vesselam:

"Sübhânallah! (bilmez misin ki) müslüman pis olmaz!"
ferman eder.

Buhari, Gusl 23, 24; Müslim, Hayz 115, (371); Ebu Dâvud, Tahâret
97, (231); Tirmizi, Tahâret 89, (121); Nesâi, Tahâret 172, (1, 145, 146).

3756 - Huzeyfe İbnu'I-Yemân (radıyallahu anh) anlatıyor:
"Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm)'la bir gün karşılaştığımızda cünüb
idim, hemen yolumu çevirip gidip yıkandım. Bilahare gelince:

(Böyle sizi görünce alelacele sıvışmamın sebebi) cünüb olmam
idi!' dedim. Aleyhissalâtu vesselam:

"Müslüman (cenabetle) pis olmaz ki!'' buyurdular.''

3757 - Nesâi 'nin rivayetinde hadis şöyledir: "Resulullah
(aleyhissalatu vesselâm), Ashabından bir erkekle karşılaşınca onu mesheder ve
ona dua ediverirdi. Bir gün erken vakitte Aleyhissalâtu vesselam'ı (sokakta)
gördüm. Hemen yolumu ondan çevirdim. (Eve gidip yıkandıktan sonra) güneş
yükselince yanına geldim. Bana:

"(Sabahleyin) seni görmüştüm, hemen yolunu benden
çevirdin!'' buyurdular. Ben de açıkladım:

"Çünkü ben cünübtüm (bu halde) bana dokunmanızdan korktum.''

"Şurası muhakkak ki dedi Aleyhissalâtu vesselam, mü'min
necis olmaz!''

Müslim, Hayz 116, (372); Ebu Dâvud, Taharet 92, (230); Nesâi,
Tahâret 172, (1, 145).

3758 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor. "Namaza
kalkılıp saflar düzlenmişti ki Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm geldi,
namazgâhına geçti. O anda cünüb olduğunu hatırları. Bize: "Yerinizde
durun!" deyip, hemen ayrılıp yıkanmaya gitti. Gusledip dönünce başından
henüz su damlıyordu. Tekbir getirdi, namaza durdu, beraber namaz
kıldık..."

3759 - Ebu Bekre radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm, sabah namazını kıldırmak üzere (mescide) girmişti.
Eliyle "Yerinizde durun!" diye işaret buyurdu (ve çıktı). Sonra
başından su damladığı halde geri geldi ve cemaate namazlarını kıldırdı."

3760 - Bir rivayette: "...Namazıa tamamlayınca: "Ben de
bir insanım. (İlk geldiğimde) cünübtüm" buyurdu" denmiştir.

Buhari, Gusl 17, Ezan 24, 25; Müslim, Mesacid 157, (605);
Muvatta, Taharet 79, (1, 48); Ebu Davud, Taharet 94, (234, 235); Nesai, İmamet
14, (2, 81, 82).

3761 - Süleyman İbnu Yesar rahimehullah anlatıyor: "Hz. Ömer
radıyallahu anh halka sabah namazını kıldırdı ve arkadan Curuf nam mevkideki
arazisine gitti. Orada, elbisesinde meni bulaşığı gördü.

"Biz dedi, yağlı yeyince, damarlarımız gevşedi (bu yüzden
ihtilam olduk)."

Derhal yıkandı ve elbisesinde gördüğü meni bulaşığını da yıkadı.
Sonra, namazını iade etti."

3762 - Bir başka rivayette "meni" kalimesinden sonra şu
ibare yer alır: "Halkın işini üzerime alalıdan beri ihtilam olmaya
başladım" dedi. Derhal yıkanıp elbisesinde gördüğü bulaşığı yıkadı. Sonra
kuşlukta güneş tam olarak yükselince namazını kıldı."

Muvatta, Taharet 80, 81, 82, (1, 49).

HAYIZLI VE NİFASLI KADINLARIN YIKANMASI

3763 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Ensardan bir
kadın, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a hayızdan nasıl yıkanacağını sordu.
Bunun üzerine, Aleyhissalatu vesselam da nasıl yıkanacaksa öyle emretti ve dedi
ki:

"Miske bulanmış bir (bez, pamuk vs.) parçası al. Onunla
temizlen!"

"Onunla nasıl temizleneceğim?" diye kadın tekrar sordu.
Resûlullah:

"Onunla temizlen!" buyurdu. Kadın tekrar etti:
"Nasıl?"

Resûlullah:

"Sübhânallah! temizlen!" dedi. (Baktım ki anlamıyor
kadını kendime çektim ve: "O parçayı, kan bulaşığına tatbik et"
dedim.."

Buhari, Hayz 13, 14, İ'tisam 24; Müslim, Hayz 60, 61, (332); Ebu
Davud, Taharet 122, (314, 315, 316); Nesai, Taharet 159, (1, 135 - 137).

3764 - Diğer bir rivayette: "...misklenmiş bir parça al, üç
kere yıka!" buyurdu. Sonra Aleyhissalatu vesselam utanarak yüzünü
çevirdi" denmiştir.

Bu Sahiheyn'in metnidir.

3765 - Müslim'in diğer bir rivayetinde metin şöyledir: "Esma
-ki Bintu Şekel'dir- radıyallahu anha, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a,
hayızdan nasıl yıkanacağını sormuştu. Şöyle cevap verdi:

"Sizden biri, suyunu ve sidresini alır, sonra temizlenir, ve
temizliğini de güzel yapar. Sonra başına suyu döker, başını şiddetli şekilde
eliyle ovalar, ta ki su saçın diplerine kadar ulaşsın. Sonra üzerine su döker.
Sonra misklenmiş bir (bez) parçası alır, onunla temizlenir!"

Esmâ: "Onunla nasıl temizlenir?" diye sordu.
Aleyhissalatu vesselam: "Sübhanallah! Onunla temizlen!" dedi. Hz.
Aişe radıyallahu anha -sanki sözünü gizlemek isteyerek (fısıldayarak)- kadına:
"Onu kan bulaşığına tatbik et" dedi. Esma der ki: "Cenabetten
yıkanma hususunda da sordum. Bana: "Su al, temizlen ve temizliği güzel kıl
veya temizliği mübalağalı yap, sonra başına su dök ve onu ovala, ta su
diplerine varıncaya kadar. Sonra üzerine su dök!" dedi. Aişe radıyallahu
anha devamla der ki: "Ensar kadınları ne iyi kadınlardı, haya onların
dinlerini öğrenmelerine mani olmadı."

Müslim, Hayız 61, (332).

3766 - Ümeyye İbnu Ebi's-Salt, Beni Gıfarlı -isminde zikrettiği-
bir kadından nakleder ki, kadın şöyle demiştir: "Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm, beni devesinin döşüne serilen örtünün üzerine bindirdi." Kadın
devamla der ki: "Allah'a yemin olsun, sabahleyin indi ve deveyi ıhtırdı.
Ben de terkiden indim... Örtüde benden bulaşan kan vardı. Bu benim ilk hayız kanım
idi. Görünce deveye doğru sıçradım ve utandım.. Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm bendeki bu hali farkedip, kanı da görünce:

"Neyin var? Belki de hayız oldun?" buyurdular. Ben
"Evet!" dedid. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm: "Öyleyse
(hayız görenlerin tedbirlerine başvurarak) kendine çekidüzen ver. Sonra da bir
su kabı al, içerisine tuz at. Sonra örtüye değen kanı yıka, sonra bineğine
dön!" ferman buyurdular.

Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm Hayber'i fethettiği zaman
ganimetten bize de bağışta bulundu.

(Ümeyye Bintu Ebi's-Salt) der ki: "(Gıfarlı sahabiyye),
suyuna tuz katmadan hayız kanını yıkamazdı. Öldüğü zaman cenazesinin yıkanacağı
suya da tuz atılmasını vasiyet etmiştir."

Ebu Davud, Taharet 122, (313).

CUMA VE BAYRAM GUSLÜ

3767 - Ebu Sa'id radıyallahu ahn anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Cuma guslü her muhtelime (büluğa
erene) vacibtir. Misvaklanması, bulduğu takdirde koku sürünmesi de öyle:"

Buhari, Cuma 2, 3, 12, Ezan 161; Şehadat 18; Müslim, Cuma 5,
(846); Muvatta, Cuma 4, (1, 102); Ebu Davud, Taharet 129, (341); Nesai, Cuma 6,
8, (3, 92 - 93).

3768 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh derdi ki: "Cuma günü
gusletmek, her muhtelim'e (büluğa ermiş kimseye) tıpkı cenabet guslü gibi
vacibtir."

Muvatta, Cuma 2, (1, 101).

3769 - Bera İbnu Azib radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Müslümanların cuma günü
yıkanmaları, üzerlerine hak olmuştur. Her biri ailesinin kokusundan sürünsün.
(Koku) bulamazsa, su onun sürünme maddesi olsun. Yani hem yıkansın hem koku
sürünsün, koku yoksa, artık, su (yıkanma) ile yetinsin."

Tirmizi, Salat 381, (525).

3770 - Ubeydullah İbnu's-Sebbak rahimehullah'tan gelen bir
rivayette, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm cumalardan birinde şöyle
buyurmuştur: "Ey müslümanlar! Bu öyle bir gündür ki, Allah Teâla
Hazretleri onu (sizlere) bayram kılmıştır, öyleyse yıkanın. Kimin yanında bir
tiyb (sürünme maddesi) varsa ondan sürünmesinde bir zarar yoktur. Size misvakı
da tavsiye ediyorum."

Muvatta, Taharet 113, (1, 65 - 66); İbnu Mace, İkametu's-Salat
83, (1098). (İbnu Mace'de rivayet mevsuldur).

3771 - İbnu Ömer ve Ebu Hüreyre radıyallahu anhüm anlatıyor:
"Cuma günü, Ömer İbnu'l-Hattab hutbe verirken, Osman İbnu Affan mescide
girdi. Ömer radıyallahu anh minberden ona seslendi: "Vaktin farkında
mısın, (niye cumaya geciktin!)"

Hz. Osman:

"Bugün meşguliyetim vardı. Eve gelir gelmez ezanı işittim.
Abdest almanın dışında bir oyalanmam da olmadı!" açıklamasında bulundu.

Hz. Ömer radıyallahu anh:

"Keza abdest(le yetinmen de bir eksiklik). Biliyorsun,
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm bize yıkanmayı da emretmişti."

3772 - Ebu Hüreyre'nin bir hadisinde: "(Hz. Ömer, Hz.
Osman'a "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın: "Biriniz cumaya
giderken yıkansın" dediğini duymadın mı?" demiştir.

Buhari, Cuma 4; Müslim, Cuma 3, (845); Muvatta, Cuma 3, (1, 101,
102); Ebu Davud, Taharet 129, (340); Tirmizi, Salat 255, (493).

3773 - İkrime rahimehullah anlatıyor: "Iraklılardan bir grup
kimse İbnu Abbas radıyallahu anh'a gelerek: "Cuma günü gusletmek vacib
midir ne dersin" diye sordu. İbnu Abbas şu açıklamayı yaptı: "(Farz
değil), ancak temizliğe çok uygundur ve gusleden için pek hayırlıdır.
Yıkanmayan üzerine de vacib değildir. Ben size guslün nasıl başladığını
anlatayım: "İnsanlar meşakkatli işler yapıyorlar ve yünlü elbiseler
giyiyorlardı. Çalışmaları çoğunlukla sırtlarında yük taşımak şeklinde oluyordu.
Mescidleri dardı ve tavan alçaktı, yani arîş (denen üzeri hurma dallarıyla
örtülmüş çardak) şeklindeydi. Sıcak bir günde Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm
(minbere) çıktı. Cemaat yün elbiselerin içinde terlemişti. (Terleri sebebiyle)
onlardan çıkan kokular ortalığı sardı ve herkesi rahatsız etti. Koku Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'a da uzanınca: "Ey insanlar, bu gün gelince yıkanın.
Ayrıca herkes, bulabildiği en güzel kokuyu sürünsün!" buyurdular."

İbnu Abbas açıklamasına devam etti: "Bilahare Cenab-ı
Hakk'ın lütfu yetişti (bolluk arttı), herkes yünlüden başka elbiseler giydiler,
çalışmaları hafifledi, mescidleri genişletildi. Birbirlerini rahatsız eden
terlerin bir kısmı ortadan kalktı."

3774 - Sahiheyn'in Tâvus'tan kaydettikleri rivayette, Tâvus der
ki: İbnu Abbas radıyallahu anhüma'ya sordum: "Halk, Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın: "Cuma günü yıkanın, başlarınızı da yıkayın,
cünüb olmasanız dahi!. Ayrıca koku da sürünün!" buyurduğunu söylüyorlar,
(ne dersiniz, doğru mudur?)"

İbnu Abbas şu cevabı verdi: "Guslü emretmesi doğrudur.
Kokuya gelince, o hususta bir şey bilmiyorum!"

Ebu Davud, Taharet 130, (353); Buhari, Cuma 6; Müslim, Cuma 8,
(848).

3775 - Semüre İbnu Cündeb radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Cuma günü kim
abdest alırsa bununla (o, sünneti yerine getirmiş, fazilete ermiş) olur ve
(sünneti yapmış olma) nimetine erer. Ama cuma günü kim de guslederse (bilsin
ki) gusül daha faziletlidir."

Ebu Davud, Taharet 130, (354); Tirmizi, Salat 357, (497); Nesai,
Cuma 9, (3, 94).

3776 - Yahya İbnu Said rahimehullah anlatıyor: "Bana
ulaştığına göre, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm şöyle buyurmuştur:
"Sizler, günlük iş takımınızdan hariç bir de cuma takımınız olsa ne
kaybedersiniz?"

Muvatta, Cuma 17, (1, 110); Ebu Davud, Salat 219, (1078); İbnu
Mace, İkametu's-Salat 83, (1095).

3777 - Nâfi' rahimehullah der ki: "İbnu Ömer radıyallahu
anhüma ihramlı olmadıkça yağlanıp kokulanmadan cumaya gitmezdi."

Muvatta, Cuma 17, (1, 110).

3778 - İbnu Ömer radıyallahu anhüma'nın, Fıtır bayramında,
musallaya gitmezden önce yıkandığı rivayet edilmiştir.

Muvatta, Iydeyn 2, (1, 177).

3779 - Hz. Cabir radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Her müslüman yedi günde bir kere
yıkanmalıdır, bu gün de cuma günü olmalıdır."

Nesai, Cuma 8, (3, 93).

ÖLÜNÜN YIKANMASI VE ÖLÜ YIKAYANIN YIKANMASI

3780 - Ümmü Atiyye el-Ensariye radıyallahu anhâ anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, kızı (Zeyneb radıyallahu anha) vefat
ettiği zaman yanımıza girdi ve: "Onu sidreli su ile üç veya beş veya
-gerek görürseniz- daha fazla yıkayın. Sonuncu yıkamaya kafûr koyun. Yıkama
işini bitirdiniz mi bana haber verin!" buyurdu. İşimiz bitince Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ı çağırdık. Bize kendi izarını verdi ve: "Ona, önce
bunu sarın!" dedi."

Buhari, Cenaiz 12, 8, 9, 10, 11, 13 - 17; Müslim, Cenaiz 36,
(939); Muvatta, Cenaiz 2, (1, 222); Ebu Davud, Cenaiz 33, (3142 - 3146);
Tirmizi, Cenaiz 15, (990); Nesai, Cenaiz 28, 30 - 36, (4, 28 - 32).

3781 - Bir diğer rivayette: "Onu üç, beş, yedi ve daha fazla
olmak üzere tek olarak yıkayın. Sağ tarafından ve abdest uzuvlarından yıkamaya
başlayın" buyurdu" denmiştir. aynı rivayette Ümmü Atiyye radıyallahu
anha: "Yıkayan kadınlar, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın kızının
başına üç örgü yaptılar. (Şöyle ki): Önce saçının örgülerini bozdular sonra
yıkadılar, en sonda tekrar üç örgü yaptılar."

Süfyan der ki: "Örgünün ikisi yanda biri alnında idi."

Buhari, Cenaiz 12, 8, 9, 10, 11, 13 - 17; Müslim, Cenaiz 36,
(939); Muvatta, Cenaiz 2, (1, 222); Ebu Davud, Cenaiz 33, (3142 - 3146);
Tirmizi, Cenaiz 15, (990); Nesai, Cenaiz 28, 30 - 36, (4, 28 - 32).

3782 - Bir diğer rivayette: "Biz saçına üç örgü ve örgüleri
arkasına koyduk" denmiştir.

Buhari, Cenaiz 12, 8, 9, 10, 11, 13 - 17; Müslim, Cenaiz 36,
(939); Muvatta, Cenaiz 2, (1, 222); Ebu Davud, Cenaiz 33, (3142 - 3146);
Tirmizi, Cenaiz 15, (990); Nesai, Cenaiz 28, 30 - 36, (4, 28 - 32).

3783 - Ümmü Kays Bintu Mihsan radıyallahu anha anlatıyor:
"Oğlum ölmüştü. Bu sebeple çok üzüldüm. Onu yıkayan kimseye: "Oğlumu
soğuk su ile yıkama, oğlumu öldüreceksin!" dedim. Bunun üzerine Ukkâşe
İbnu Mihsan radıyallahu anh hemen Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a gidip
benim söylediklerimi haber verdi. Resûlullah tebessüm buyurup: "Böyle mi
söylüyor! Onun ömrü uzadı." Biz, onun gibi uzun yaşayan bir başka kadın
bilmiyoruz" dedi."

Nesai, Cenaiz 29, (4, 29).

3784 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm: "Kim ölü yıkarsa, yıkansın"
buyurdular." Ebu Davud'un rivayetinde: "Kim de cenaze taşırsa
abdestlensin" ziyadesi mevcuttur.

Ebu Davud, Cenaiz 39, (3161); Tirmizi, Cenaiz 17, (993).

3785 - Naciye İbnu Ka'b anlatıyor: "Hz. Ali radıyallahu anh
dedi ki: "Ebu Talib ölünce Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a gelip:
"Dalâlette olan ihtiyar amcan öldü" dedim. Bana: "Git babanı
göm! Sonra, bana gelinceye kadar hiçbir şey yapma!" buyurdular. Ben de
gidip gömdüm ve Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a gelip haber verdim. Bunun
üzerine bana yıkanmamı emir buyurdular ve yıkandım.. Sonra bana dua ediverdi
(ancak duayı ezberleyemedim)"

Ebu Davud, Cenaiz 70, (3214); Nesai, Taharet 128, (1, 110),
Cenaiz 84, (4, 79).

3786 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah,
dört şeyden dolayı guslederlerdi: Cenabet, cuma, hacâmat, ölü yıkamak."

Ebu Davud, Cenaiz 39, (3160).

3787 - Nafi anlatıyor. "İbnu Ömer radıyallahu anhüma, Said
İbnu Zeyd'in bir oğluna mübaşereten tahnit yaptı ve (kabre) taşıdı. Sonra
mescide girip, abdest almaksızın namaz kıldı."

Buhari, Cenaiz 8, Bab başlığında senetsiz olarak rivayet
etmiştir. Muvatta, Taharet 18, (1, 25).

3788 - Abdullah İbnu Ebi Bekr İbni Muhammed İbni Amr İbni Hazm
anlatıyor: "Hz. Ebu Bekr'in hhanımı Esma Bintu Umeys radıyallahu anhüma
vefat ettiği zaman Hz. Ebu Bekr'i yıkadı. Sonra (dışarı) çıkıp, cenazenin
yanında hazır bulunan muhacirlere: "Ben oruçluyum. Şu gün de, çok soğuk
bir gün. Bana gusül gerekir mi?" diye sordu. Hepsi birden,
"Hayır!" dediler."

Muvatta, Cenaiz 3, (1, 223).

MÜSLÜMAN OLUNCA GUSÜL

3789 - Kays İbnu Asım radıyallahu anh anlatıyor: "Müslüman
olmak arzusuyla Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a gelmiştim. Bana su ve sidre
ile yıkanmamı emir buyurdu."

Ebu Davud, Taharet 131, (355); Tirmizi, Salât 429, (605); Nesai,
Taharet 127, (1, 109).

Tirmizi ve Nesai'nin bir rivayetinde: "(Kays) müslüman oldu.
(Resûlullah) ona yıkanmayı emretti" denmiştir.

3790 - Useym İbnu Kesir İbni Küleyb an ebihi an ceddihi'nin
anlattığına göre (ceddi Küleyb), Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a gelerek:
"Müslüman oldum!" der. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm:
"Üstünden küfür saçını at!" der ve traş olmasını söyler. Useym'in
babası dedi ki: "Bana bir başka (sahabi)nin bildirdiğine göre
Aleyhissalatu vesselam, beraberinde olan bir diğerine de: "Üzerindeki
küfür tüyünü at ve sünnet ol!" buyurmuştu."

Ebu Davud, Taharet 131, (356).

3791 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm kadınları da erkekleri de halmama girmekten nehyetmişti.
Sonradan izarlarına sarınmış olarak erkeklerin girmesine izin verdi."

3792 - Bir başka rivayette şöyle denmiştir. "Hz. Aişe
radıyallahu anha'nın yanına, Şamli kadınlardan bir grup girmişti. Hz. Aişe:
"Sizler herhalde, hanımları hamamlara giren bölgedensiniz!" dedi.
Kadınlar: "Evet!" diye cevap verdiler. Hz. Aişe: "Ama ben
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın: "Elbisesini evinden hariç bir yerde
çıkaran her kadın, mutlaka Allah'la kendi arasındaki perdeyi yırtmış olur"
dediğini işittim" buyurdu.

Ebu Davud, Hammam 1, (4009, 4010); Tirmizi, Edeb 43, (2803,
2804).

3793 - Abdullah İmnu Amr İbni'l-As radıyallahu anhüma anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Size Acem
diyarının fethi müyesser olacak. Oralarda hammam denen evlere rastlıyacaksınız.
Sakın ola erkekler onlara izarsız girmesinler. Nifâs veya hastalık hali dışında
kadınların oralara girmesine izin vermeyin."

Ebu Davud, Hammam 1, (4011).

3794 - Hz. Câbir radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Allah ve ahiret gününe inanan kimse
izarsız hammama girmesin. Kim Allah'a ve ahirete inanıyorsa, bir özrü olmadan
hanımını hammâma sokmasın. Kim Allah'a ahirete, inanıyorsa üzerinde içki
bulunan sofraya oturmasın."

Tirmizi, Edeb 43, (2802); Nesai, Gusl 2, (1, 198).

HAYIZLI VE HAYIZLIYLA İLGİLİ HÜKÜMLER

3795 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Yahudilerin
şöyle bir adeti vardı: İçlerinde bir kadın âdet görmeye başlayınca, onunla
beraber yiyip içmezler, evlerde beraber oturup kalkmazlardı. Bu durumu Ashab
radıyallahu anhüm Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a sordular. bunun üzerine
Cenab-ı Hak şu ayeti inzal buyurdu. (Mealen): "Ey Muhammed! Sana kadınların
aybaşı halinden sorarlar. De ki: "O bir ezadır. Aybaşı halinde iken
kadınlardan uzak kalın. Temizlenmelerine kadar onlara yaklaşmayın.
Temizlendikleri zaman Allah'ın size buyurduğu yoldan yaklaşın..." (Bakara
222) ayeti üzerine Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm: "Kadınlarınızla
nikah (zevciyat muamelesi) dışında her şeyi yapın!" buyurdu. bu ruhsat
yahudilere ulaşınca: "Bu adam ne yapmak istiyor? Bize muhalefet etmediği
bir şey bırakmadı!" dediler. (Bu sözü işiten) Üseyd İbnu Hudayr ve Abbâd
İbnu Bişr radıyallahu anhüma gelerek: "Ey Allah'ın Resulü! yahudiler şöyle
şöyle söylüyorlar" diye haber verdiler. "Biz kadınlarla beraber
oturup kalkmıyacak mıyız?" dediler. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın
rengi öylesine değişti ki, biz onlara kızdığını zannettik. Onlar da hemen çıkıp
gittiler. Derken onlar yolda Resûlullah'a gönderilen hediye sütle
karşılaştılar. Resûlullah o sütü hemen bunların peşisıra içmeleri için
gönderdi. Böylece anladılar ki, Aleyhissalatu vesselam kendilerine
gücenmemiştir."

Müslim, Hayız 16, (302); Ebu Davud, Nikah 47, (2165); Tirmizi,
Tefsir, Bakara, (2981); Nesai, Taharet 181, (1, 152).

3796 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "kim hayızlının
fercine veya bir kadının dübürüne (arka uzvuna) temas ederse veya kâhine
uğrarsa Muhammed'e indirilenden teberri etmiş (yüz çevirmiş) olur."

Tirmizi, Taharet 102, (135); İbnu Mace, Taharet 122, (639).

3797 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Bizden biri
hayızlı olur, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm da onunla mübaşeret etmek
dilerse, ona hayız olur olmaz izarını bağlamasını emreder, sonra mubaşeret
ederdi. Sizden hanginiz, nefsine, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın nefsine
hakim olduğu kadar hakim olur?"

Ebu Davud'un bir rivayetinde, "fevr" (evvelinde -ki
"hayz olur olmaz" diye karşıladık-) yerine "fevh"
denilmiştir (ki bu da "çoğunda" ve "evvelinde" manasına
gelir.)

3798 - Nesai'nin Cümay' İbnü Ümayr'dan kaydettiği bir rivayette
şöyle denmiştir: "Ben, annem ve teyzemle birlikte Hz. Aişe radıyallahu
anha'nın yanına girdim. Onlar Hz. Aişe'ye: "Hayızlı iken, sizlerle
Aleyhissalatu vesselam ne şekilde mübaşerette bulunurdu?" diye sordular.
Aişe validemiz:

"Hayız olduğumuz zaman bize, geniş bir izar giymemizi
emreder, sonra sine ve göğsümüze iltizamda (temasta) bulunurdu."

3799 - Muvatta'nın rivayetinde şöyledir: "Ubeydullah İbnu
Abdillah İbni Ömer radıyallahu anhüma, Hz. Aişe'ye göndererek -kişi, hayızlı
olan hanımıyla mubaşerette bulunabilir mi?- diye sordurdu. Hz. Aişe radıyallahu
anha: "Kadının alt kısmınna izarını bağlatsın sonra onunla mubâşerette
bulunsun" cevabını verdi."

3800 - Ebu Davud ve Nesai'nin bir rivayetinde şöyle denmektedir:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm zevcelerinden bir kadınla hayızlı
olduğu halde mubaşeret ederdi. Yeter ki, uyluklarının ortasına kadar izarı
uzanmış olsun veya dizleri örtülü bulunsun."

Buhari, Hayz 5; Müslim, Hayz 1, 4, (293, 295); Muvatta, Taharet
95, (1, 58); Ebu Davud Taharet 107, (267, 268, 273); Tirmizi, Taharet 99,
(132); Nesai, Hayz 12, 13, (1, 189).

3801 - Zeyd İbnu Eslem radıyallahu anh anlatıyor: "Bir adam,
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a sordu: "(Ey Allah'ın Resulü!) Hanımım
hayızlı iken bana helal olan nedir?" Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm:
"Üzerine izarını bağlasın, yukarısına istediğinde serbestsin."

Muvatta, Taharet 93, (1, 57).

3802 - Hz. Mu'âz radıyallahu anh anlatıyor: "Ey Allah'ın
Resûlü! dedim, hanımım hayızlı iken bana helal olan nedir?" "İzar'ın
yukarısı, ancak bundan da sakınsan daha iyi olur!" buyurdular."

Rezin tahric etti. Ebu Davud, Taharet 83, (212, 213).

3803 - İkrime, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın zevcelerinden
birinden naklen anlatıyor: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, hayızlı
hanımlarıyla bir mübaşerette bulunmak dileyince hanımının ferci üzerine bir şey
örterdi.."

Ebu Davud, Taharet 107, (272).

3804 - İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Kişi, hayızlı karısıyla cinsi
münasebette bulunursa (hatasına kefâret olarak) yarım dinar tasadduk
etsin."

3805 - Bir rivayette ise şöyle denmiştir: "Kişi hayızlı
hanımına, hayız halinin başlangıcında, kan kırmızı renkte iken temas ederse bir
dinar tasadduk etsin. Kanın kesilmeye yüz tutup akıntının sarardığı zaman temas
eden, yarım dinar tasadduk etsin."

Tirmizi der ki: "Bu hadis İbnu Abbas radıyallahu anhüma'dan
mevkuf (kendi sözü) olarak da rivayet edilmiştir."

3806 - Ebu Davud'un bir rivayetinde hayızlı karısına temas eden
kimse hakkında Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın: "Bir veya yarım dinar
tasadduk etsin" dediği kaydedilmiştir.

Ebu Davud der ki: "Bu rivayet (yani İbnu Abbas'ın "bir
veya yarım..." diyerek yaptığı rivayet) sahihtir, (diğer "...yarım
dinar..." diyen rivayet bu kadar kavi değildir.)"

3807 - Bir rivayette şöyle denmiştir: "Kişi hanımına kanama
halinde temasta bulunmuşsa bir dinar, kanın kesilme halinde temas etmişse yarım
dinar tasadduk eder."

Tirmizi, Taharet 103, (136, 137); Ebu Davud, Taharet 106, (264,
265, 266); Nesai, Taharet 182, (1, 153); İbnu Mace, Taharet 123, (640).

3808 - Hz. Aişe radıyallahu anha "Ben hayızlı iken
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın başını yıkardım" demiştir.

Buhari, Hayz 2, İ'tikaf 2, 3, 4, 19, Libas 76; Müslim, Hayz 10,
(297); Muvatta, Taharet 102, (1, 60); Ebu Davud, Savm 79, (2467, 2468, 2469);
Tirmizi, Savm 80, (804); Nesai, Hayz 20, (1, 193).

3809 - Yine Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm, ben hayızlı iken kucağıma yaslanır ve Kur'an
okurdu."

Buhari, Hayz 13, Tevhid 52; Ebu Davud, Taharet 103, (260); Nesai,
Hayz 16, (1, 191).

3810 - Yine Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm, (bir gün) bana (kendisi mescidde iken) "Humre'yi
bana getiriver!" buyurdular.

"Hayızlıyım" diye cevap verdim.

"Senin hayızın elinde değil ki!' dediler."

Müslim, Hayz 11, (298); Ebu Davud, Taharet 104, (261); Tirmizi,
Taharet 101, (134); Nesai, Hayz 18, (1, 192).

3811 - Hz. Meymune radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm bizden biri hayızlı olduğu halde onun kucağına başını
koyar, Kur'an okurdu. Bizden birimiz hayızlı iken Resûlullah'ın humrasını
mescide taşır ve yayardı."

Nesai, Hayz 19, (1, 192).

3812 - İbnu Ömer radıyallahu anhüma'dan rivayete göre,
"cariyeleri hayızlı oldukları halde ayaklarını yıkarlar, humrasını
kendisine verirlerdi."

Muvatta, Taharet 88, (1, 52).

3813 - Ümmü Seleme radıyallahu anha anlatıyor: "Ben,
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm ile birlikte kadife bir örtünün altında
yatıyordum. Ay halimin başladığını farkettim. Hemen örtünün altından kayıp
hayız elbisemi bulup giyindim. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm: "Hayız
mı oldun?" buyurdular. "Evet!" dedim. Beni yanına çağırdı.
Örtünün altında beraber yattık."

Buhari, Hayz 4, 21, 22, Savm 24; Müslim, Hayz 5, 296; Nesai,
Taharet 179, (1, 149, 150)

3814 - Umâre İbnu Gurâb'ın anlattığına göre, bir halası kendisine
Hz. Aişe radıyallahu anha'dan şöyle sorduğunu anlatmıştır: "Birimiz hayız
olduğumuz zaman kocamızla ayrı yatmamız mümkün değil, tek yatağımız var."

Hz. Aişe şu cevabı vermiştir: "Ben sana Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın yaptığını anlatayım: "Bir gece eve girdi. Ben o
sırada ay hali görüyordum. Mescidine geçti. -Ebu Davud der ki: "Bundan
maksad evindeki namazgâhıdır.- (Orada namaz kıldı), fakat bir türlü ayrılmadı.
Derken benim gözlerim kapanmış, soğuk da onu üşütmüş. Gelip "Bana
yaklaş!" dedi. Ben de: "Hayızlıyım!" dedim. Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm: "Öyle de olsa! Uyluklarını aç!" dedi.
Uyluklarımı açtım. Göğüs ve yanağını uyluklarımın üzerine koydu. Ben de üzerine
eğildim. Isınıp uyuyuncaya kadar böyle durduk."

Ebu Davud, Taharet 107, (270).

3815 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Ben hayızlı
iken su içer, sonra kabı Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a verirdim. O da
ağzını, ağzımın değdiği yere koyardı."

3816 - Ebu Davud ve Nesai'de de şu rivayet gelmiştir: "Ben
ay halinde iken etli kemiği dişleyerek yer, sonra da Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm'a uzatırdım. O da ağzını, tam ağzımı koymuş bulunduğum yere koyar(ak
yer)di."

3817 - Nesai'nin bir diğer rivayeti şöyle: "Şureyh İbnu
Hani, Hz. Aişe radıyallahu anha'ya: "Bir kadın hayızlı iken kocası ile
birlikte yemek yer mi?" diye sordu. Hz. Aişe "Evet dedi, benim
kanamam varken Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm beni çağırırdı, ben de onunla
birlikte yerdim. (Bu sırada) etli kemiği alır, (bana uzatır, önce benim başlamam
için) bana yemin verirdi. Ben de onu alır ve bir miktar dişler (sonra
Resûlullah'a uzatırdım). O da ağzını, kemikte tam benim ağzımı koyduğum yere
koyar(ak yemeye başlar)dı. İçecek bir şey istediği olur, getirince ondan önce
benim içmem için bana yemin verirdi, bunun üzerine ben de kabı alır bir miktar
içer, sonra bırakırdım. Bu sefer onu Aleyhissalatu vesselam alır, kabın tam
benim ağzımı koyduğum yerine ağzını koyarak içerdi."

Müslim, Hayz 14, (300); Ebu Davud, Taharet 103, (259); Nesai,
Taharet 177, (1, 148).

3818 - Abdullah İbnu Sa'd el-Ensari radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a hayızlı kadınlarla beraber yemek
hususunda sordum. "Onunla beraber yiyin!" buyurdular."

Tirmizi, Taharet 100, (133).

3819 - Hz. Aişe radıyallahu anha'nın anlattığına göre, bir kadın
kendisine: "Temizlendiğimiz zaman kıldığımız mutad namaz bize yeter mi
(hayızlı iken kılamadıklarımızın kazası gerekir mi?)" diye sormuş, o da şu
cevabı vermiştir:

"Sen Harûriyye (Hârici)misin? Biz Resûlullah aleyhissalatu
vesselam'la beraberken ay hali gördüğümüzde, tutamadığımız oruçları kaza
etmemizi söylerdi, fakat namazların kazasını söylemezdi."

Buhari, Hayız 20; Müslim, Hayız 67, (335); Ebu Davud, Taharet
105, (262, 263); Tirmizi, Taharet 97, (130); Savm 68, (787); Nesai, Hayz 17,
(1, 191, 192), Savm 64, (4, 191).

3820 - İsmi Müssetü'l-Ezdiyye olan Ümmü Büsse anlatıyor:
"Hacc yapmıştım. Hacc sırasında Ümmü Seleme radıyallahu anha'ya uğradım.
Kendisine, "Ey mü'minlerin annesi, Semüre İbnu Cündüb radıyallahu anh,
kadınlara, hayız sırasında kılınmayan namazların kazasını emrediyor (ne
dersiniz)?" diye sordum, şu cevabı verdi: "Hayır, kaza etmezler.
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın kadınlarından biri, nifas sebebiyle kırk
gece (namaz kılmadan) dururdu da, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm nifas
namazını kaza etmesini emretmezdi."

Ebu Davud, Taharet 121, (312).

3821 - Hz. Aişe radıyallahu anha, kanama gören hamile kadın
hakkında şunu söylemiştir: "Böyle bir kadın namazı bırakır."

Muvatta, Taharet 100, (1, 60). İmam Malik bu rivayeti belağ
(senetsiz) olarak kaydetmiştir.

3822 - İbnu Ömer radıyallahu anhüma: "Ne hayızlı kadın ne de
cünüp kimse Kur'an'dan hiçbir şey okuyamaz" buyurdu.

Tirmizi, Taharet 98, (131).

İSTİHÂZE VE NİFAS HAKKINDA

3823 - Hz. Aişe radıyallahu anhâ anlatıyor: "Ümmü Habibe
bintu Cahş radıyallahu anha tam yedi yıl boyu istihaze kanı gördü. Ne yapacağı
hususunda Resûlullah'a sordu. Aleyhissalatu vesselam yıkanmasını emretti ve
"Bu damar (kanıdır)" dedi. Ümmü Habibe her namazda yıkanırdı."

3824 - Müslim'in bir rivayeti şöyledir: "Ümmü Habibe
radıyallahu anha -ki Abdurrahman İbnu Avf'ın nikahı altında idi- Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'a kanamasından şikayet etti. Ona şu tavsiyede bulundu:
"Hayız (müddetin normalde ne kadar devam ediyor ve) seni bekletiyor idiyse
o müddetçe bekle, sonra yıkan!" Ümmü Habibe her namazda yıkanırdı."

3825 - Müslim'in bir diğer rivayetinde şöyle gelmiştir: "Hz.
Aişe dedi ki: "Ümmü Habibe, kız kardeşi Zeyneb Bintu Cahş'ın hücresinde
bir leğenin içinde yıkanırdı. Kanın kızıllığı (bazan) suya galebe
çalardı."

3826 - Nesai'nin rivayeti şöyledir: "Ümmü Habibe müstehaze
idi (devamlı kanaması olurdu), hiç temiz olmazdı. Durumu Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'a söylenmişti. Şöyle buyurdular: "Bu, hayız
değildir, rahimin bir rahatsızlığıdır. Normal zamanda hayız kanının geldiği
kirlilik müddetine baksın. (Her ay) o müddet boyunca namazını terketsin. Sonra
bu müddet çıkınca her namaz vaktinde yıkansın."

3827 - Nesai'nin bir diğer rivayeti şöyle: "Ümmü Habibe
radıyallahu anha'ya Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, (Her ayda) hayız olup
kirli bulunduğu kadar namazı terketmesini, sonra yıkanıp namazını kılmasını
emretti. O, her namaz vaktinde yıkanırdı."

Buhari, Hayz 26; Müslim, Hayz 64, 66, (334); Ebu Davud, Taharet
111, (288 - 291); Tirmizi, Taharet 96, (129); Nesai, Hayz 2, 3, 4, (1, 181,
182).

3828 - Hamne Bintu Cahş radıyallahu anha anlatıyor: "Ben,
kızkardeşim Zeyneb Bintu Cahş radıyallahu anha'nın yanındaydım, istihaze
kanamam vardı. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a:

"Ey Allah'ın Resulü! Ben çok şiddetli şekilde istihaze
kanamasına maruzum, bu hususta ne tavsiye edersiniz? Bu hal benim namaz ve
orucuma mani oluyor?" dedim. Bana:

"Sana pamuğu vasfeyliyeyim: O, kanı gidericidir (fercine
pamuk koy)" buyurdular. Ben:

"Ama akıntı pamuğun mani olacağı miktardan çok fazla!"
dedim. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm:

"Öyleyse bez kullan!" buyurdular. Ben:

"Akıntı bezin durduracağı miktardan da fazla! Şarıl şarıl
akıyor" dedim. Bunun üzerine Aleyhissalatu vesselam dedi ki:

"Sana iki şey söyleyeceğim, hangisini yaparsan, diğerinin de
yerine geçer. İkisini de yapabilecek durumdaysan birini seçmek sana ait,
dilediğini seç! Bu kanama, şeytanın tekmelerinden bir tekme(si yani zarar
vermesi)dir. Sen kendini Allah'ın ilminde altı yedi gün hayızlı bil (orucu ve
namazı terket). Sonra yıkan ve kendini hayızdan temizlenmiş bil ve yirmiüç veya
yirmidört gece ve gündüz namaz kıl, (bu esnada farz veya nafile) oruç tut. Bu,
Sana yeterlidir. Kadınların her ay hayız görmeleri, hayızlı ve temizlik
günlerinin olması gibi, bu şekilde senin de hayız ve temizlik günlerin olacak.
(Bu, sana söyleyeceğim iki şeyden birincisidir. İkinci hususa gelince, o da
şudur): Eğer öğleyi te'hir ve ikindiyi de ta'cil edip, ikisi için gusletmeye
gücün yeterse öğle ile ikindiyi birleştir. Keza akşamı geciktirip yatsıyı tacil
etmek, sonra da gusletmek suretiyle de bu iki namazı birleştir. Sabah için de
ayrıca guslet. Bu şekle gücün yeterse orucunu da böylece tutarsın."

Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, (birini seçmede beni muhayyer
bıraktığı bu iki tarzı zikrettikten sonra ilaveten dedi ki: "Bu,
(ikincisi, zikrettiğim) tarzın, benim daha çok hoşuma gidenidir."

Ravilerden biri dedi ki: "Hamne radıyallahu anha dedi ki:
"Bu, iki tarzdan benim daha çok hoşuma gidenidir. Ravi böylece, bu sözün
Resûlullah'a ait olmayıp Hamne'ye ait olduğunu ifade etmiş oldu."

Ebu Davud, Taharet 1100, (287); Tirmizi, Taharet 95, (125).

3829 - Esma Bintu Umeys radıyallahu anha anlatıyor: "Ey
Allah'ın Resulü! dedim. Fatıma Bintu Ebi Hubeyş, şu şu kadar zamandan beri
kanama geçiriyor, namazı bıraktı!" (Bu sözün üzerine Aleyhissalatu
vesselam):

"Sübhanallah! (hiç namaz bırakılır mı?) Bu şeytandan (biir
oyun. Kapılmamalıydı. Söyleyin ona), bir leğene (su koyup içine) otursun. Eğer
suyun üstünde (kanamadan hasıl olan) bir sarılık görürse, öğle ve ikindi için
tek bir gusül yapsın; akşam ve yatsı için de tek bir gusül yapsın. Sabah için
de ayrı bir gusül yapsın. Bu arada (kılacağı namazlar için) abdest alsın"
buyurdular." İbnu Abbas radıyallahu anhüma der ki: "(Her namaz için)
gusletmek, kadıncağıza zor gelmeye başlayınca iki namazın arasını birleştirmeyi
emretmişti."

Ebu Davud, Taharet 116, (296).

3830 - Ümmü Seleme radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm zamanında bir kadının kanaması vardı. Ümmü Seleme
radıyallahu anha, onun adına, hükmü, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'dan
soruverdi. Resûlullah:

"İstihaze kanı başlamazdan önce, bir ay içerisinde, kaç gün
ve gece hayız kanı gelmekte olduğuna baksın, her ay o kadar müddette namazı
terketsin. Bu zaman çıkınca hemen yıkansın ve (fercine pamuk koyup) bir bezle
sargı yaparak namazını kılsın."

Muvatta, Taharet 105, (1, 62); Ebu Davud, Taharet 108, (274-278);
Nesai, Hayz (1, 182).

3831 - Sümeyy Mevla İbnu Ebi Bekr İbni Abdirrahman anlatıyor:
"Ka'kâ ve Zeyd İbnu Eslem, beni, Sa'id İbnu Müseyyeb rahimehullah'a
gönderip müstehazenin nasıl yıkanacağını sordular. Said şöyle açıkladı: "Müstehaze,
öğleden öğleye yıkanır ve her namaz için abdest alır. Şayet kan galebe çalacak
olursaa bir bezle sargı yapar."

Ebu Davud, Taharet 114, (301).

(Ebu Davud) der ki: "İbnu Ömer ve Enes radıyallahu anhüm'den
de bu şekilde (yani "Öğleden öğleye yıkanır" diye) rivayet edildi.
Bu, aynı zamanda Salim İbnu Abdillah, Hasan Basri ve Ata rahimehumullah'ın
görüşüdür."

İmam Malik dedi ki: "Zannım o ki, İbnu Müseyyeb'in hadisi
"temizlik vaktinden temizlik vaktine" olacaktı; "öğle vaktinden
öğle vaktine" şeklinde gelmiştir. Herhalde buna bir vehim karışmış."

Bu hadisi el-Misver İbnu Abdilmelik de rivayet etmiştir. Onun
rivayetinde da " temizlik vaktinden temizlik vaktine" şeklinde
gelmiştir. Şu halde raviler bunu "öğleden öğleye" diye çevirmiş
olmalı. Derim ki: "Kadi İyaz'ın zikrine göre .................. noktalı
rivayet sahihtir. Doğruyu Allah bilir."

3832 - Hz. Ali radıyallahu anh anlatıyor: "Müstehaze, hayız
müddeti sona erince her gün yıkanır. Üzerine tereyağı veya zeytinyağı sürülmüş
bir yün kullanır."

Ebu Davud, Taharet 115, (302).

3833 - Abdullah İbnu Süfyan rahimehullah anlatıyor: "Bir
kadın, İbnu Ömer radıyallahu anhüma'ya şöyle sordu: "Kabe'yi ziyaret
maksadıyla gelmiştim. tam Mescid-i Haram'ın kapısına geldiğim sırada kanamam
başladı ve derhal geri dönüp, kanama duruncaya kadar bekledim. Sonra yıkandım.
Tekrar tavaf için geldiğimde, kapının yanında yine kan geldi. Aynı şekilde geri
döndüm, size geldim" Abdullah şu cevabı verdi: "Bu şeytandan gelen
bir zarardır. Bu durumda yıkan. Pamuk tıkayarak bir bez bağla, sonra da
tavafını yap!"

Muvatta, Hacc 124, (1, 371).

3834 - İkrime rahimehullah anlatıyor: "Ümmü Habibe
radıyallahu anha müstehaze idi. Kocası ona temasta bulunurdu. Aynı hal Hamne
Bintu Cahş radıyallahu anha için de mevzubahis idi."

Ebu Davud, Taharet 120, (309).

3835 - Ümmü Atiyye radıyallahu anha anlatıyor: "(Hayız
müddetimiz dolup) temizlik dönemi başladıktan sonra görülen bulanık ve sarı
akıntıyı ciddiye almazdık..."

Ebu Davud, Taharet 119, (307, 308); Nesai, Hayz, 7, (1, 186,
187).

3836 - Mercane Mevla Aişe radıyallahu anha anlatıyor:
"Kadınlar Hz. Aişe radıyallahu anha'ya içerisinde pamuk bulunan bez (veya
kap) gönderirlerdi. Bu pamuklar hayız kanıyla sarı lekeler taşırdı. (Bu
safhada) namaz kılınıp kılınmayacağını sorarlardı.

Hz. Aişe radıyallahu anha: "Beyaz akıntıyı görünceye kadar
acele etmeyin!" diye cevap verirdi. Beyaz akıntıdan temizliği
kastederdi."

Muvatta, Taharet 97, (1, 59). Buhari, bunu bab başlığında
senetsiz olarak kaydetmiştir. (Hayz 19).

3837 - Zeyd İbnu Sabit'in kızından nakledildiğine göre, kulağına,
bir kısım kadınların gece yarısı, temizliklerini kontrol için, lamba getirtir
oldukları haberi ulaşır. O, bu davranıştan dolayı kadınları ayıplar ve:
"(Sahabe) kadınları böyle yapmazlardı!" der.

Muvatta, Taharet 98, (1, 59). Bunu Buhari bab başlığı olarak
(senetsiz) kaydetmiştir. (Hayz 19).

3838 - Ümmü Seleme radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm devrinde, nifas olan kadınlar nifaslarından sonra kırk
gün kırk gece otururlardı. Biz yüzlerimize vers -yani kelef-
olarak-sürerdik..."

Ebu Davud, Taharet 121, (311); Tirmizi, Taharet 105, (139).

YİYECEK ALETLERİ

3839 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Ben Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın ne sükürrüce (denilen tahta sofra) üzerinde yemek
yediğini, ne ona inceltilmiş (yufka) ekmek yapıldığını ve ne de yemek masası
(hıvân) üzerinde yemek yediğini hatırlamıyorum."

Enes'in bu sözünü rivayet eden Katâde'ye "Pekiyi neyin
üzerinde yemek yiyorlardı?" diye sorulmuştu. "Sofralar üzerinde"
diye cevap verdi."

Buhari Et'ime 8, 26, Rikak 17; Tirmizi, Et'ime 1, (1789).

3840 - Ebu Hâzım rahimehullah anlatıyor: "Sehl İbnu Sa'd
radıyallahu anh'a sordum: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm hiç (kepeksiz
has undan yapılmış) beyaz ekmek yedi mi?" Bana şu cevabı verdi:
"Hayır! Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm Allah'ın O'nu peygamber olarak
gönderdiği günden ölünceye kadar hiç beyaz ekmek görmedi." Ben tekrar
sordum: "Elekleriniz var mıydı?"

"Hayır!, dedi, Aleyhissalatu vesselam Allah'ın kendisini
peygamber olarak gönderdiği günden ölünceye kkadar hiç elek görmemiştir."

"Öyleyse, dedim, siz arpa ununu elemeden nasıl
yiyebiliyordunuz?"

"Arpayı öğütüyorduk, sonra üflüyorduk, üfrüğümüzün tesiriyle
uçabilen (kepek) uçuyor geri kalan kısmına su katıp (hamur yapıyor) ve
yiyorduk" diye cevap verdi."

Buhari, Et'ime 22, 10; Tirmizi, Zühd 38, (2365).

BESMELE ÇEKMEK

3841 - Huzeyfe radıyallahu anh anlatıyor: "Biz Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın yanında yemeğe oturunca, Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm yemeye başlamadıkça, kesinlikle elimizi yemeğe vurmazdık. Bir
seferinde yine O'nunla yemeğe oturmuştuk. Derksen bir cariye (küçük kız çocuğu)
geldi, sanki arkasından bir iteni var gibi hemen elini yemeğe soktu. Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm elinden tuttu. Arkadan bir bedevi geldi, sanki onun da
arkasından iten biri vardı, alelacele o da elini yemeğe soktu. Aleyhissalatu
vesselam onun da elinden tuttu. Ve şunu söyledi:

"Şeytan, üzerine Allah'ın ismi zikredilmeyen yemeği kendine
helâl addeder. Nitekim, sayesinde yemeğimizi kendine helal kılmak için bu
cariyeyi getirdi. Ben de elinden tuttum. Bunun üzerine şu bedeviyi getirip
onunla yemeği kendine helal kılmak istedi, ben onun da elinden tuttum. Nefsim
elinde olan Zât-ı Zülcelâl'e yemin olsun şeytanın eli o ikisinin eliyle
birlikte avucumdadır." "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, bunları
söyledikten sonra besmele çekip yemeye başladı."

Müslim, Eşribe 102, (2017); Ebu Davud, Et'ime 16, (3766).

3842 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Sizden kim bir şey yerse
"Bismillah (Allah'ın adıyla)" desin. Bidayette söylemeyi unutmuşsa,
sonunda şöyle söylesin: "Bismillahi fi evvelihi ve âhirihi (başında da sonunda
da Bismillah)."

Ebu Davud, Et'ime 16, (3767); Tirmizi, Et'ime 47, (1859).

Yine Hz. Aişe demiştir ki: "Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm, ashabından altı kişi içerisinde yemek yiyordu. Derken bir bedevi
geldi. (Besmele çekmeksizin) iki lokmada yutuverdi. Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm: "Eğer bu adam besmele çekseydi yemek hepinize yeterdi!
buyurdu."

Tirmizi, Et'ime 47, (1859).

3843 - Vahşi İbnu Harb an ebihi an ceddihi Vahşi İbnu Harb
el-Habeşi anlatıyor: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın Ashabı dediler
ki: "Ey Allah'ın Resûlü! biz yiyoruz, ancak bir türlü doymuyoruz (ne
yapalım)?" Bunun üzerine, Resûlullah: "Ayrı ayrı yemekte
olmayasınız?" diye sordu. "Evet" dediler. Resûlullah da:
"Öyleyse yemeğinizde toplanın (bir sofra kurarak hep beraber yiyin),
yemeğe Allah'ın ismini zikrederek (Bismillahirrahmanirrahim diyerek) başlayın.
Böyle yaparsanız yemeğiniz, hakkınızda mübarek kılınır."

Ebu Davud, Et'ime 15, (3764); İbnu Mace, Et'ime 17, (3286).

3844 - Ümmeyye İbnu Mahşiyy radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm otururken bir adam besmele çekmeden
yemek yiyordu. Yemeğini yemiş, geriye tek lokması kalmıştı. Onu ağzına
kaldırırken: "Bismillahi evvelehu ve ahirehu" dedi. Bunun üzerine
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm güldü ve:

"Şeytan onunla birlikte yemeye devam etti. Ne zaman ki
Allah'ın ismini zikretti, karnındakileri hep kustu!" buyurdu."

Ebu Davud, Et'ime 16, (3786).

3845 - Hz. Cabir radıyallahu anh anlatıyor. "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Kişi evine döndüğü zaman içeri
girerken ve yemek yerken Allah'ın adını zikrederse, şeytan (avanelerine):
"Size burada gecelemek de yok akşam yemeği de yok!" der. Ama kişi,
eve girerken Allah'ı zikreder fakat akşam yemeğini yerken zikretmezse, şeytan
(avenelerine): "Akşam yemeğine kavuştunuz ama burada gecelemeniz mümkün
değil!" der. Adam eve girerken ve yemeğe başlarken "Bismillah!"
diyerek Allah'ı zikretmezse, şeytan (avanelerine): "Yemeğe de yetiştiniz,
yatmaya da!" der."

Müslim, Eşribe 103, (2018); Ebu Davud, Et'ime 16, (3765).

YEMEK NE SURETLE YENMELİDİR?

3846 - İbnu Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Sizden kimse sakın sol eliyle yiyip
içmesin. Çünkü şeytan soluyla yer içer."

Müslim, Eşribe 106, (2020); Muvatta, Sıfatu'n-Nebi 5, (2, 922,
923); Ebu Davud, Et'ime 20, (3776); Tirmizi, Et'ime 9, (1801).

3847 - Seleme İbnu'l-Ekva' radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın yanında bir adam sol eliyle yemek
yemişti.

"Sağınla ye!" ferman buyurdu.. Adam:
"Yiyemiyorum!" dedi. Bunun üzerine Aleyhissalatu vesselam:

"Yiyemez ol! Onu böyle demeye kibri sevketti!"
buyurdular. Bundan sonra elini ağzına kaldıramadı."

Müslim, Eşribe 107, (2021).

3848 - Ömer İbnu Ebi Seleme radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın terbiyesinde bir çocuktum. Yemekte
elim, tabağın her tarafında dolaşıyordu. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm bana
ikazda bulundu:

"Evlat! Allah'ın ismini an, sağınla ye, önünden ye!"
Bundan sonra hep böyle yedim."

Buhari, Et'ime 2, 3, Müslim, Eşribe 108, (2022); Muvatta,
Sıfatu'n-Nebiyy 32, (2, 934); Ebu Davud, Et'ime 20, (3777); Tirmizi, Et'ime 47,
(1858).

3849 - Abdullah İbnu İkrâş İbnu Züeyb babasından naklediyor:
"Kavmim Beni Mürre İbnu Abid, benimle mallarının sadakasını Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'a gönderdi. Medine'ye gelince O'nu aleyhissalatu
vesselam Muhacir ve Ensâr'ın arasında oturmuş buldum. Elimden tutup beni Ümmü
Seleme radıyallahu anha'nın evine götürdü. Varınca: "Yiyecek bir şey var
mı?" diye sordu. Bize, içerisinde bolca serid ve (kuşbaşı) et parçaları
olan bir tepsi getirildi. Ondan yemek için yanaştık. Ben elimle kabın her
tarafını yokladım. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm önünden yedi. (Bir ara)
sol eliyle sağ elimden tuttu ve: "Ey İkrâş! bir yerden ye. Çünkü (kabın
içindeki yemek) tek bir yemektir. (Her taraf birdir)" buyurdu. Sonra bize,
içerisinde taze ve kuru çeşitli hurmalar bulunan bir tabak getirildi. Bu sefer
önümden yemeye balşadım. Resûlullah aleyhissalatu vesselam'ın eli ise, tabağın
her tarafında dolaşıyordu. Bana da: "Ey İkrâş! Dilediğin yerinden (alıp)
ye. Çünkü (tabağın içendekilerin hepsi) aynı çeşit değil" buyurdu. Sonra
bize su getirildi. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm elini yıkadı elinin
ıslaklığı ile yüzünü kollarını ve başını meshette ve: "Ey İkrâş! Bu,
ateşte pişenden (yenince alınması gereken) abdesttir" buyurdu."

Tirmizi, Et'ime 41, (1849); İbnu Mace, Et'ime 11, (3274).

3850 - İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Bereket yemeğin ortasına iner.
Öyleyse kenarlardan yiyin, ortadan yemeyin."

Tirmizi, Et'ime 12, (1806); Ebu Davud, Et'ime 18, (3772).

3851 - Ebu Davud'daki rivayet şöyledir: "Sizden biri, bir
yemek yeyince yemek kabının üstünden yemesin, aşağısından yesin. Zira, bereket
üstünden iner."

3852 - İbnu Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm kişinin arkadaşlarından izin almadan iki hurmayı
birlikte yemesini yasaklamıştır."

Buhari, Et'ime 44, Mezalim 14, Şirket 4; Müslim, Eşribe 151,
(2045); Ebu Davud, Et'ime 44, (3834); Tirmizi, Et'ime 16, (1815).

3853 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Eti bıçakla kesmeyin. Çünkü bu,
yabancıların işidir. Siz dişlerinizle kemirerek yiyin. Çünkü bu, sıhhat ve
afiyet için daha iyidir."

Ebu Davud, Et'ime 21, (3778).

3854 - Ebu Cuhayfe radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Ben dayanarak yemem."

Buhari, Et'ime 13; Tirmizi, Et'ime 28, (1831): Ebu Davud, Et'ime
17, (3769); İbnu Mace, Et'ime 6, (3262).

3855 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ı çömelir vaziyette durup hurma yerken gördüm."

Müslim, Eşribe 149, (2044); Ebu Davud, Et'ime, 17, (3771).

3856 - Ebu Davud'da gelen diğer bir rivayette: "Resûlullah'a
bayat bir hurma getirilmişti. Kurtları çıkarmak için kontrol etmeye
başladı."

Ebu Davud, Et'ime 43, (3832, 3833).

3857 - İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Biriniz yemek yeyince, yalamadıkça
veya yalatmadıkça elini (mendile) silmesin."

Buhari, Et'ime 52; Müslim, Eşribe 129, (2031); Ebu Davud, Et'ime
52, (3847).

3858 - Hz. Cabir radıyallahu anh anlatıyor: " Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm, parmakların ve kapların yalanmasını emretti ve dedi ki:
"Siz, bereketin, yemeğinizin hangi (parça)sında olduğunu bilemezsiniz.
Öyleyse birinizin lokması düşecek olursa, onu alıp, bulaşan ezâyı temizlesin,
sakın şeytana terketmesin. Parmaklarını yalamadıkça elini mendille de silmesin.
Zira o, taâmınnızın hangisinde bereket bulunduğunu bilemez."

Müslim, Eşribe 136, (2034); Tirmizi, Et'ime 11, (1803).

3859 - Rezin, Hz. Enes radıyallahu anh'tan yaptığı bir rivayette
şu ziyadeyi kaydetmiştir: "Zira yemek kabı, kendisini yalayıp yıkayana
istiğfarda bulunur ve: "Beni şeytandan kurtardığın gibi, Allah da seni
ateşten kurtarsın" der."

EL VE AĞZIN YIKANMASI

3860 - Hz. Selmân radıyallahu anh anlatıyor: "Tevrat'ta
okudum; "Yemeğin bereketi, yemekten sonra (el ve ağzı) yıkamadadır"
diyordu. Bunu Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a söyledim:

"Yemeğin bereketi yemekten önce ve sonraki
yıkamalardadır!" buyurdular."

Ebu Davud, Et'ime 12, (3761); Tirmizi, Et'ime 39, (1847).

3861 - Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Şeytan muhakkak ki hassastır,
cidden pek hassastır. Kendinizi ondan sakındırın. Kim elinde et kokusu olduğu
halde geceler, sonra da kendisine bir fenalık ulaşırsa sakın ha nefsinden
başkasını suçlamasın."

Tirmizi, Et'ime 48, (1861); Ebu Davud, Et'ime 54, (3852).

3862 - İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm bir gün helâdan çıkmıştı. Hemen kendisine bir yemek
takdim edildi. (O da kabul buyurdu. Ashâbtan bazısı" Size abdest suyu
getirmeyelim mi?" dediler. Onlara: "Namaza kalkınca abdest almakla
emrolundum!" cevabını verdi.."

Müslim, Hayz 118, (374); Ebu Davud, Et'ime 11, (3760); Tirmizi,
Et'ime 40, (1848); Nesai, Taharet 101, (1, 85).

ÇOK YEMEYİ ZEMM

3863 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm kâfir bir misafir ağırlamıştı. Derhal
onun için bir keçinin sağılmasını emretti. Keçi sağıldı. Kâfir sütünü içti.
Sonra diğer bir keçinin daha sağılmasını emretti. (Adam doymadı). Bu sûretle
tam yedi keçinin sütünü içti.

Adam yatıp, sabah olunca müslüman oldu. Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm bir keçi sağılmasını emretti. Sütünü adam içti, sonra ikinci bir başka
keçi daha sağıldı. Fakat bunun sütünü tamamen içemedi. Bunun üzerine Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm: "Mü'min bir mideye içer, kâfir ise yedi mideye
içer" buyurdular."

Buhari, Et'ime 12; Müslim, Eşribe 186, (2063); Muvatta,
Sıfatu'n-Nebi 10, (2, 924); Tirmizi, Et'ime 20, (1820).

3864 - Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: " Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "İki kişinin yiyeceği üç kişiye de
yeter. Üç kişinin yiyeceği de dört kişiye yeter."

Buhari, Et'ime 11; Müslim, Eşribe 178, (2058); Muvatta,
Sıfatu'n-Nebiyy 20, 52, 928); Tirmizi, Et'ime 21, (1821).

3865 - Müslim ve Tirmizi'de gelen bir diğer rivayet Cabir'den
olup şöyledir: "İki kişilik yiyecek dört kişiye de yeter, dört kişilik
yemek sekiz kişiye de yeter."

Müslim, Eşribe 179, (2059); Tirmizi, Et'ime 21, (1821).

3866 - İbnu Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: "(Bir zat)
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın yanında öğürmüştü, ona:

"Öğürtünü bizden uzak tut. Zira, dünyada insanların en çok
doymuş olanları, Kıyamet günü en çok aç kalacak olanlardır"
buyurdular."

Tirmizi, Kıyamet 38, (2480); İbnu Mace, Et'ime 50, (3350).

3867 - Mikdam İbnu Ma'dikerb radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Ademoğlu, mideden
daha şerli bir kap doldurmaz. Ademoğluna belini doğrultacak birkaç lokmacık
yeterlidir. Ancak (nefsinin galebesiyle) illa da (mideyi doldurma işini)
yapacaksa bari onu üçe ayırsın: Üçte birini yemeğe, üçte birini suya, üçte
birini de nefesine (tahsis etsin, üçte birden fazlasına yemek koymasın)."

Tirmizi, Zühd 47, (2381); İbnu Mace, Et'ime 50, (3349).

MÜTEFERRİK ÂDABLAR

3868 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Bir avuç çürük hurma ile de olsa
akşam yemeği yeyin. Zira akşam yemeğinin terki ihtiyarlık sebebidir."

Tirmizi, Et'ime 46, (1857).

3869 - Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm hiçbir vakit herhangi bir yemeğe laf etmedi, iştah
duyduğu bir yemekse yerdi, hoşuna gitmeyen bir yemekse terkederdi.
(yemezdi)."

Buhari, Et'ime 21; Menakıb 23; Müslim, Eşribe 187, (2064); Ebu
Davud, Et'ime 14, (3763); Tirmizi, Birr 84, (2032).

3870 - Yine Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Sizden birinizin
(yemek) kabına sinek düşecek olursa, onu iyice batırın. Zira onun bir kanadında
hastalık, diğerinde şifa vardır. O, içerisinde hastalık olan kanadıyla
korunur."

Ebu Davud, Et'ime 49, (3844); Buhari, Tıbb 58, Bed'ü'l-Halk 14;
İbnu Mace, Tıb 31, (3504, 3505); Nesai, Fera' 11 (7, 178).

3871 - Hz. Cabir radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm cüzzamlı bir kimsenin elinden tuttu ve kendisiyle birlikte elini
tabağa koydu, sonra da:

"Allah'a güvenerek ve O'na tevekkül ederek ye!"
buyurdu."

Ebu Davud, Tıbb 24, (3925); Tirmizi, Et'ime 19, (1818); İbnu
Mace, Tıbb 44, (3542).

Rezin şunu ilave etti: "Bunu Ebu Bekr ve Ömer radıyallahu
anhüma da yaptılar ve aynı şeyleri söylediler."

3872 - Şerid İbnu Süveyd radıyallahu anh anlatıyor: "Sakif
hey'eti arasında bir de cüzzamlı vardı. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm ona
bir haber göndererek:

"Biz seninle bey'atımızı yaptık, sen hemen geri dön!"
buyurdular."

Müslim, Selam 126, (2231); İbnu Mace, Tıbb 44, (3544).

3873 - Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm kendisine, ilk çıkan turfanda meyve getirildi de, o
zaman şöyle dua ederdi: " Allah'ım Medine'mizi bizim için mübarek kıl,
meyvelerimizi, müdd'ümüzü, sâ'mızı mübarek kıl, bereketlerini kat kat
artır."

Bu duadan sonra, getirilen meyveyi orada hazır bulunan çocukların
en küçüğüne verirdi."

Müslim, Hacc 474, (1373).

3874 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Ashab bir koyun
kesmişti. Bu sırada bir dilenci geldi. Etten bir miktar verdiler. Derken başka
gelenler oldu, onlara da verdiler. Geriye yine de et kaldı. Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm sordu: "Koyundan geri ne kaldı?" "Sadece
omuzu kaldı!" dediler. Aleyhissalatu vesselam ise: "Omuzu hariç geri tarafı
kaldı!" buyurdular."

Tirmizi, Kıyamet 34, (2472).

KELER

3875 - İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: "Hâlid
İbnu'l-Velid radıyallahu anh'ın bana bildirdiğine göre, Hâlid, Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm ile birlikte, Resûlullah'ın zevceleri Meymûne
radıyallahu anha'nın yanına girerler. -Meymuna hem onun ve hem de İbnu Abbas'ın
teyzeleri idi. Meymûne'nin yanında kızartılmış bir keler görürler. Bunu,
Necid'den, kız kardeşi Hufeyde Bintu'l-Haris getirmişti. Meymûne radıyallahu
anha keleri Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın önüne sürdü. Önüne bir yemek
çıkarılıp da ondan bahsedilmeyip ve isminin de zikredilmediği durum nâdirdi.
(Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm kelere elini uzatmıştı ki.) orada hazır
bulunan kadınlardan biri:

"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a takdim ettiğiniz şeyden
haber verin, ne olduğunu söyleyin!" dedi. Bunun üzerine:

"O kelerdir!" dediler. Bunun üzerine Resûlullah
(uzatmış olduğu) elini derhal geri çekti. Hâlid radıyallahu anh:

"Bu haram mıdır, ey Allah'ın Resulü?" dedi. Resülullah:

"Hayır, ancak o benim kavmimin diyarında bulunmuyor. Bu
sebeple (onu yemeye alışkın değilim), içimde tiksinme hissediyorum!"
buyurdular. Halid radıyallahu anh der ki: "Ben keleri (önüme) çekip yedim.
Resulullah bakıyor fakat beni yasaklamıyordu."

Buhari, Et'ime 10, 14, Zebaih 33; Müslim, Sayd 43, 44, 45, (1945,
1946, 1948); Muvatta, İsti'zan 10, (2, 968); Ebu Davud, Et'ime 28, (3793,
3794), Eşribe 21, (37); Nesai, Sayd 26, (7, 198, 199).

3876 - Ebu Sa'id radıyallahu anh anlatıyor: "Bir bedevi
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a gelerek:

"Ben keleri bol olan bir bölgede yaşıyorum. Keler ailemin
yiyeceğinin ekseriyetini teşkil ediyor (bunun bir mahzuru var mı; ne
buyurursunuz?" diye sordu. Ama Resûlullah cevap vermedi. Biz: "Tekrar
sor!" dedik. O tekrar sordu. Resulullah cevap vermedi. Adam üçüncü sefer
sordu. Üçüncüde Resulullah adama seslenip yanına çağırdı ve:

"Ey bedevi! dedi, Allah, Beni İsrail'den bir boya la'net
etti veya gadab etti. (Ceza olarak) onları yeryüzünde yürüyen hayvanlar haline
çevirdi. Bilemem, ola ki bu, o lânete uğrayan meshe uğrayan kimselerdendir. Bu
sebeple ondan ne yerim ne de yiyenleri men ederim!"

Müslim, Sayd 51, (1951).

TAVŞAN

3877 - Halid İbnu'l-Huveyris radıyallahu anh anlatıyor: "Bir
adam bir tavşan avladı ve Abdullah İbnu Ömer radıyallahu anhüma'ya gelip:
"Ne dersiniz (bunun eti yenir mi?) diye sordu. Abdullah: "Tavşan
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a da (böyle avlanıp) getirilmişti. Ben de o
sırada yanında oturuyordum. Ondan ne yedi ne de onun yenmesini yasakladı,
tavşanın hayız gördüğüne inanıyordu" dedi."

Ebu Davud, Et'ime 27, (3792).

3878 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Yürüdük ve
Merri'z-Zahran'dan bir tavşan kaldırdık. Arkadaşlarımız peşinden koştular ve
(sonunda yakalamaktan) aciz kaldılar. Bu sefer ben koştum, yetiştim ve yakaladım.
Onu (babalığım) Ebu Talha radıyallahu anh'a getirdim. O, tavşanı keskin bir
taşla kesti. Budunu benimle Resûlullah'a gönderdi. Resûlullah onu yedi."

Enes'e: "Yedi mi, (gördün mü yediğini?)" diye
sorulmuştu. Yani kabul etti" dedi."

Buhari, sayad 32, 10, Hibe 5; Müslim, Sayd 53, (1953); Ebu Davud,
Et'ime 27, (3791); Tirmizi, Et'ime 2, (1790); Nesai, Sayd 25, (7, 196).

SIRTLAN

3879 - Abdurrahman İbnu Ebi Ammar rahimehullah anlatıyor:
"Hz. Cabir radıyallahu anh'a: "Sırtlan av mıdır?" diye sordum.
"Evet!" dedi. Ben tekrar: "Etini yiyeyim mi?" dedim.
"Evet!" dedi.

"Bu cevap Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'dan mıdır?"
dedim." "Evet!" dedi.."

3880 - Ebu Davud'un rivayetinde şöyle gelmiştir: "Hz. Cabir
radıyallahu anh der ki: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a sırtlandan
sordum. Bana:

"O, av (hayvanı)dır, ihramlı avlanacak olursa koç da aynı
hükme dahil edilir."

Tirmizi, Et'ime 4, (1792); Ebu Davud, Et'ime 32, (3801); Nesai,
sayd 27, (7, 200).

3881 - Huzeyme İbn Cez'i radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a sırtlan hakkında (eti helal
mi?)" diye sordum.

"Sırtlanı yiyen biri de var mı?" dedi. Bunun üzerine
kurdun etinin yenmesini sordum.

"Kendisinde hayır olup da kurdu yiyen biri var mı?"
diye cevap verdi."

Tirmizi, Et'ime 4, (1739).

KİRPİ

3882 - Nemletü'l-Ensari anlatıyor: "İbnu Ömer radıyallahu
anhüma'ya kirpiden sorulmuştu. (Cevaben) şu ayeti okudu. (Mealen):

"(Ey Muhammed) de ki: "Bana vahyolunandan leş,
akıtılmış kan, domuz eti -ki pistir- ve günah işlenerek Allah'tan başkası adına
kesilen hayvandan başkasını yemenin haram olduğuna dair bir emir bulamıyorum.
Fakat darda kalan, başkasının payına el uzatmamak ve zaruret miktarını aşmamak
üzere bunlardan da yiyebilir. Doğrusu Rabbim bağşlar ve merhamet eder"
(En'am 146).

Ancak, yanında bulunan bir yaşlı dedi ki: "Ben Ebu Hüreyre
radıyallahu anh'ı dinledim, demişti ki: "Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm'ın yanında kirpinin zikri geçmişti:

"O habislerden bir habistir (eti) yenmez"
buyurdular."

Bunun üzerine İbnu Ömer radıyallahu anhüma: "Eğer bunu
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm söyledi ise, bu (kirpinin hükmü), biz
bilmesek de O'nun dediği gibidir" dedi."

Ebu Davud, Et'ime 30, (3799).

TOY

3883 - Sefine radıyallahu anh anlatıyor: "Ben, Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm ile birlikte toy (denen kuş)un etini yedim."

Ebu Davud, Et'ime 29, (3797); Tirmizi, Et'ime 26, (1829).

ÇEKİRGELER

3884 - İbnu Ebi Evfa radıyallahu anhüma anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm ile beraber (altı veya yedi sefer)
gazveye çıkmıştık. Gazve esnasında Aleyhissalatu vesselam'la birlikte çekirge
yedik."

Buhari, sayd 13; Müslim, Sayd 52, (1952); Tirmizi Et'ime 22,
(1822, 1823); Ebu Davud, Et'ime 35, (3812); Nesai, Sayd 37, (7, 210).

3885 - Selman radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'a çekirgeden sorulmuştu:

"Onlar, Allah'ın en kalabalık ordularıdır. Onu ne yerim ne
de haram kılarım" buyurdular."

Ebu Davud, Et'ime 35, (3813); İbnu Mace, Sayd 9, (3219).

3886 - Rezin rahimehullah Hz. Cabir radıyallahu anh'tan
naklediyor: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm çekirgelere beddua etti ve
dedi ki:

"Allah'ım! Çekirgeleri helak et, büyüklerini öldür,
küçüklerini helak et, nesillerini kes, ağızlarını geçimliğimiz ve rızkımızdan (uzak)
tut. Sen duaları işitensin."

(Orada bulunan) bir adam:

"Ey Allah'ın Resûlü! Çekirgelere nasıl böyle beddua
ediyorsunuz, onlar ki Allah'ın ordularından bir ordudur" dedi.
Aleyhissalatu vesselam da cevaben:

"Çekirge, denizdeki bir balığın hapşırığıdır"
buyurdular."

Tirmizi, Et'ime 23, (1824); İbnu Mace, Sayd 9, (3221).

AT

3887 - Esma Bintu Ebi bekr radıyallahu anhüma anlatıyor:
"biz, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm zamanında bir at kestik. O zaman
Medine'de idik. Hepimiz onu yedik."

Buhari, Sayd 24, 27; Müslim, Sayd 36, (1942); Nesai, Dahaya 33,
(7, 231).

PİSLİK YİYENLER (CELLÂLE)

3888 - İbnu Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm pislik yiyen (cellâle) deveye binmekten ve sütünü
içmekten men etti."

Ebu Davud, Et'ime 25, (3785, 3787); Tirmizi, Et'ime 24, (1825).

3889 - İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm öldürülmek için hedef ittihaz edilmiş (ve mücesseme
denilen) hayvanın yenilmesini, pislik yiyen (ve cellâle denen) hayvanın yenilmesini,
sütünün içilmesini ve su tuluğunun ağzından su içilmesini yasakladı."

Ebu
Davud, Et'ime 25, (3786); Tirmizi, Et'ime 24, (1826); Nesai, Dahaya 44, (7,
240).

3890 - Zehdem İbnu Mudrib anlatıyor: "Ebu Musa radıyallahu
anh'a bir tavuk getirilmişti. Cemaatten birisi ayrıldı. (Ebu Musa): "Neyin
var?" diye sordu. Adam:

"Ben onu (pis bir şeyler yerken gördüm ve tiksindim ve
yememeye yemin ettim" cevabını verdi. Bunun üzerine Ebu Musa:

"Yanaş ve ye! Zira ben, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ı
(cellale'yi) yerken gördüm" dedi ve adama, yemini için kefarette
bulunmasını emretti."

Buhari, Zebaih 26, Humus 15, Megazi 74, 78, Eyman 1, 4, 18,
Kefaret 9, 10, Tevhid 56; Müslim, Eyman 9, (1649); Nesai, Sayd 33, (7, 206).

HAŞERELER

3891 - Hilkam İbnu Telib rahimehullah babasından naklediyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'la arkadaşlık yaptım, yeryüzündeki
haşerelerden herhangi birini haram ettiğini hiç işitmedim."

Ebu Davud, Et'ime 30, (3798).

MUZDAR

3892 - Cabir İbnu Semüre radıyallahu anh anlatıyor: "Bir
adam beraberinde ailesi ve çocukları olduğu halde Harra'ya indi. Bir adam:
"Bir devem kayboldu, onu bulacak olursan yakalayıver" dedi. adam onu
buldu ama sahibini bulamadı. Deve hastalandı. Adamın karısı: "Onu kes (de
mundar ölmesin)" dedi. Ama erkek kabul etmedi. Deve öldü. Kadın bu sefer:
"Derisini soy da etini, yağını kadid yapalım (güneşte kurutalım) ve
yiyelim" dedi.

Adam: "Hele, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a bir soralım
(da söylediklerini sonra yapalım!)" dedi. Ona gelip sordu. Aleyhissalatu
vesselam:

"Seni ondan müstağni kılacak bir zenginliğin var mı?"
diye sordu. Adam: "Hayır! yok" dedi. Resulullah da:

"Öyleyse onu yiyin" buyurdu. Ravi der ki: "Sonra
devenin sahibi geldi. Durum kendisine anlatıldı.

"Deveyi kesmedin mi?" dedi. Adam: "Senden
utandım!" cevabında bulundu."

Ebu Davud, Et'ime 37, (3816).

3893 - el-Fucey' el-Âmiri radıyallahu anh anlatıyor:

"Ey Allah'ın Resûlü dedim, meyteden bize helal olan (miktar)
nedir?"

"Yiyeceğiniz ne (miktarda)dır" diye sordu. Biz:
"Akşam ve sabah yiyoruz" diye cevap verdik."

Ebu Nuaym Mevla Ukbe der ki: "Ukbe bana bu ifadeyi açıkladı:
"Bir bardak sabahleyin, bir bardak da akşam vakti demektir." Dedi ki:
"Durum bu, babamın hayatına yemin olsun bu yetmez!" Bunun üzerine
Aleyhissalatu vesselam mezhur durumda meyteyi yemelerine ruhsat tanıdı."

Ebu Davud, Et'ime 37, (3817).

CİZYE VE SADAKA DEVESİ

3894 - Eslem Mevla Ömer İbnu'l-Hattab radıyallahu anh anlatıyor:
"Hz. Ömer'e: "Binekler arasında kör bir deve var!" dedim. Bana:
"Onu bir aileye ver, ondan istifade etsinler" dedi. ben "O kör
olduğu halde (ondan istifade mi olur)?" dedim. "Onu deve sürüsüne
katsınlar (otlamaya sürsünler)" dedi. Ben: "İyi ama arazide nasıl
yayılacak?" dedim. "Bu hayvan cizye devesi mi sadaka devesi mi?"
diye sordu. Ben, "cizye devesi!" deyince: "Vallahi siz bunu
yemek istiyorsunuz" dedi. Ben de: "Üzerinde cizye devesi mührü
var?" dedim. Bunun üzerine Ömer radıyallahu anh devenin kesilmesini emretti
ve kesildi. Hz. Ömer'in yanında dokuz adet tabak vardı. Meyve, çerez her ne
olsa ondan bu tabaklara koyup Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın zevcelerine
gönderirdi. Bu gönderdiklerinin en sonuncusu, kızı Hafsa'ya gönderdiği olurdu.
Eğer bunda eksiklik olursa, kendi hissesinden tamamlardı.

İşte bu devenin etinden de o tabaklara koydu ve Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın zevcelerine gönderdi. Bu devenin etinden arta kalanın
yemek yapılmasını emretti. Sonra Muhacir ve Ensar'ı ondan yemeye davet
etti."

Muvatta, Zekat 44, (1, 279).

ET

3895 - Hz. Ömer radıyallahu anh anlatıyor: "Etten sakının.
Çünkü onun hamr (içki) gibi tiryakiliği var. Ayrıca Allah, eti çok yiyen aile
halkına buğzeder."

Muvatta, Sıfatu'n-Nebi 36, (2, 935).

3896 - Hz. Cabir radıyallahu anh anlatıyor: "Ben çarşıdan et
almış hamala vermiş eve dönüyordum. Hz. Ömer radıyallahu anh yolda bana
yetişip: "Bu da ne?" diye sordu.

"Canımız et çekmişti, gidip bir dirhemlik et satın
aldım" dedim. Bunun üzerine: "Canın bir şey çektikçe gidip ondan
alıyor musun? Herkese, israf olarak, canının her istediğini yemesi yeter!"
diye çıkıştı."

Muvatta, Sıfatu'n-Nebi 36, (936).

HAYVANİ OLMAYAN MEKRUH YİYECEKLER

3897 - Hz. Cabir radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Kim sarımsak veya soğan yerse
bizden uzak dursun -veya mescidimizden uzak dursun- evinde otursun."

Bazan Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a içerisinde yeşil
sebzeler bulunan tencere getirilirdi de onda koku bulur ve (ne olduğunu)
sorardı. Kendisine sebze nev'inden ne olduğu haber verilince, tencereyi,
beraberindeki arkadışlarından birini göstererek ona vermelerini söylerdi.
Aleyhissalatu vesselam, onun yemekten çekindiğini görünce:

"Sen bana bakma, ye! Zira ben senin gibi değilim, senin
konuşmadığın (meleklerle) konuşuyorum" derdi."

Buhari, Et'ime 49, salat 160, İ'tisam 24; Müslim, Mesacid 73,
(564); Ebu Davud, Et'ime 41, (3822); Tirmizi, Et'ime 13, (1807); Nesai, Mesacid
16, (2, 43).

3898 - Hz. Ali radıyallahu anh anlatıyor: "Biz çiğ olarak
sarımsak yemekten yasaklandık."

Ebu Davud, Et'ime 41, (3828); Tirmizi, Et'ime 14, (1809).

3899 - Ebu Ziyad Hıyâr İbnu Seleme anlatıyor: " Hz. Aişe
radıyallahu anha'ya soğan hususunda sordum. Şu cevabı verdi: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın en son yediği yemekte soğan vardı."

Ebu Davud, Et'ime 41, (3829).

YABANCILARIN YEMEĞİ

3900 - İbnu Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Kimse kardeşinin hayvanını, iznini
almadan sağmasın. Sizden kim, odasına başkalarının girip hazinelerini
kırmasından, yiyeceklerini saçıp dağıtmasından hoşlanır? Tıpkı bunun gibi,
hayvanlarının memeleri de onlar için yiyeceklerinin hazineleri durumundadır.
Öyleyse kimse izin almadan başkasının hayvanını sağmasın."

Buhari, Lukata 8; Müslim, Lukata 13, (1726); Muvatta, İsti'zan
17, (2, 971); Ebu Davud, Cihad 95, (2623).

3901 - Semüre İbnu Cündüb radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Biriniz bir sürüye
uğradığınızda, sahibi başında ise izin alsın, izin verirse süt sağıp içsin,
sahibi orada yoksa, üç sefer seslensin, cevap verirse izin istesin, cevap
vermezse sağsın ve içsin."

Ebu Davud, Cihad 93, (2619); Tirmizi, Büyü 60, (1296).

3902 - İbnu Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Kim bir bahçeye girerse (meyvesinden)
yesin. Ancak beraberinde götürmesin."

Tirmizi, Büyü 54, (1287).

3903 - Râfi İbnu Amr radıyallahu anh anlatıyor: "Ben
(küçükken) Ensar'ın hurmalarını taşlıyordum. Beni yakalayıp Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'a götürdüler.

"Ey Râfi' niye başkasının hurmalarını taşlıyorsun?"
dedi.

"Açlık sebebiyle ey Allah'ın Resûlü!" dedim.

"Taşlama, kendiliğinden (dibine) düşeni ye!" (deyip)
başımı okşadı ve:

"Allah seni (hurmaya) doyursun ve suya kandırsın!"
buyurdu."

Tirmizi, Büyü 54, (1288); Ebu Davud, Cihad 94, (2622); İbnu Mace,
Ticarat 67, (2299).

3904 - Abbâd İbnu Şurahbil anlatıyor: "Kıtlığa uğradım.
Bunun üzerine Medine bahçelerinden birine girdim. Başak ovup hem yedim hem de
torbama aldım. Derken sahibi gelip beni yakaladı, dövdü, torbamı elimden aldı
ve beni Resûlullah'a getirdi. Durumu ona anlattı. Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm mal sahibine: "Cahilken öğretmedin, açken de doyurmadın!"
dedi. Sonra emri üzerine, torbamı saldı. (Sonra Resûlullah) bana bir veya yarım
sa' miktarında yiyecek verdi."

Ebu Davud, Cihad 93, (2620, 2621); Nesai, Kudat 20, (8, 240);
İbnu Mace, Ticarat 67, (2298).

HARAM YİYECEKLER

3905 - Ebu Sa'lebe el-Huşeni radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm vahşi hayvanlardan kesici diş (köpek
dişi) taşıyanların hepsini yasakladı."

Müslim, Ebu Davud ve Nesai, İbnu Abbas'tan gelen bir rivayette şu
ziyadeyi kaydederler: "Her bir pençe sahibi kuşu da..."

Buhari, Zebaih, 29; Müslim, sayd 12-16 (1932, 1933); Tirmizi,
Et'ime 1, (1477, 1478, 1479); Ebu Davud, Et'ime 33, (3802, 3803, 3805); İbnu
Mace, Sayd 13, (3232, 3234); Nesai, Sayd 30, 31, (7, 202, 204).

3906 - İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: "Cahiliye
halkı, bir çok şeyi (helal addedip) yiyor, birçoğunu da pis addederek
yemiyordu. Allah Teâla hazretleri Resûlünü gönderdi, kitabını indirdi, helalini
helal, haramını da haram kıldı. Helal kıldığı helaldir, haram kıldığı da
haramdır, sükut buyurduğu da aff (edilmiş)dir."

İbnu Abbas, sonra şu ayet-i kerimeyi okudu: "(Ey Muhammad!)
De ki:

"Bana vahyolunanda, leş, akıatılmış kan, domuz eti, -ki
pistir- ve günah işlenerek Allah'tan başkası adına kesilen hayvandan başkasını
yemenin haram olduğuna dair bir emir bulamıyorum. Fakat darda kalan,
-başkasının payına el uzatmamak ve zaruret miktarını aşmamak üzere-bunlardan da
yiyebilir. Doğrusu Rabbin bağışlar ve merhamet eder" (En'am 145)

Ebu Davud, Et'ime 31, (3800).

3907 - Kabisa İbnu Hülb babası radıyallahu anh'tan anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a bir adamın şöyle sorduğunu işittim:
"Bazı yiyecekler var, onları yemekte zorluk çekiyor, (günah mıdır diye
korkuyorum)?"

Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm da cevaben: "İçinde hiç
bir şey sıkıntı olmasın, aksi halde hristiyanlara benzersin."

Ebu Davud, Et'ime 24, (3784); Tirmizi, Siyer 16, (1565).

3908 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Vahşilerden,
kesici dişi olan her bir hayvanın yenmesi haramdır."

Müslim, Sayd 15, (1933); Muvatta, sayd 14, (2, 496); Tirmizi,
Sayd 3, (1479); Nesai, sayd 28, (7, 200).

3909 - Ebu Davud'un bir diğer rivayetinde şöyle gelmiştir:
"...vahşilerden kesici dişi olan her bir hayvanın, ve pençesi olan her bir
kuşun yenmesini yasakladı."

Ebu Davud, Et'ime 33, (3802); Buhari, Sayd 29, Tıbb 57; Müslim,
Sayd 12, (1932); Muvatta, Sayd 13, (2, 496); Nesai, Sayd 28, (7, 201).

3910 - Halid İbnu'l-Velid radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, at, katır ve eşek etini yemeyi
yasakladı."

3911 - Ebu Davud'un bir diğer rivayetinde şöyle denir:
"Hayber fethi sırasında gazvede, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm ile
birlikte ben de vardım. Bir grup yahudi, Aleyhissalatu vesselam'a gelerek,
askerlerin ahırlarına hücum ederek (mallarını yağmalamalarından) şikayet
ettiler. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, bunun üzerine (müslümanlara
yönelerek): "(Olamaz!) anlaşma yapılan kimselerin malı onların izni
olmadan helal değildir. Ayrıca size ehli eşekler, onların atları, katırları,
vahşi hayvanlardan herbir kesici dişi olan, kuşlardan da herbir pençeleri olan
haramdır!" buyurdular."

Ebu Davud, Et'ime 26, (3790), 33, Nesai, Sayd 30, (7, 202).

RESÛLULLAH VE ASHABININ YEDİĞİ YEMEKLER VE ONLARIN MEDHİ

3912 - Hz. Cabir radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm ailesine katık sormuştu. "Yanımızda sirkeden başka bir
şey yok!" dediler. Aleyhissalatu vesselam onu istedi ve gelince yemeye
başladı. Hem yiyor, hem de: "Sirke ne iyi katık! Sirke ne iyi katır! Sirke
ne iyi katık!" diyordu."

Müslim, Eşribe 166, (2052); Ebu Davud, Et'ime 40, (3820, 3821);
Tirmizi, Et'ime 35, (1843); Nesai, Eyman 21, (7, 14).

3913 - Hz. Ömer ve Ebu Esid radıyallahu anhüma anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Zeytinyağını yeyin
ve onunla yağlanın. Zira o, mübarek bir ağaçtandır."

Tirmizi, Et'ime 43, (1852, 1853).

3914 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Bir terzi,
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ı onun adına hazırladığı bir yemeğe davet
etti. Beraberinde ben de gittim. (Ev sahibi sofraya) arpa ekmeği, içerisinde
kabak bulunan bir çorba ve kadid (kurutulmuş et) getirdi. Ben, Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın tabağın etrafından kabağı araştırdığını gördüm. O
günden beri kabağı sevmeye devam ediyorum."

Buhari, Et'ime 33, 4, 25, 35, 36, 37, 38, Büyü 30; Müslim, Eşribe
144, (2041); Muvatta, Nikah 51, (2, 546, 547); Ebu Davud, Et'ime 22, (3782);
Tirmizi, Et'ime 42, (1850, 1851).

3915 - İbnu Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: "Tebük'te
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a hrıstiyanların yaptığı peynir (kalıbı)
getirilmişti. Bir bıçak istedi. Besmele çekip kesti ve yedi."

Ebu Davud, Et'ime 39, (3819).

3916 - Yusuf İbnu Abdillah İbni Selam radıyallahu anhüma
anlatıyor: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, bir miktar arpa (ekmeği)
aldı. Üzerine bir hurma koydu ve: "Bu şuna katıktır!" buyurdu."

Ebu Davud, Et'ime 42, (3830).

3917 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm kavunu taze hurma ile yer ve: "Bunun hararetini
şunun serinliğiyle, şunun serinliğini de bunun hararetiyle kırıyoruz!"
buyurdu."

Tirmizi, Et'ime 36, (1844); Ebu Davud, Et'ime 45, (3836).

3918 - Sahiheyn ve Ebu Davud'da, Abdullah İbnu Ca'fer radıyallahu
anhüma'nın şöyle dediği gelmiştir: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ı
salatalıkla birlikte taze hurma yerken gördüm."

Buhari, Et'ime 39, 45, 47; Müslim, Eşribe 147, (2043); Ebu Davud,
Et'ime 45, (3835); Tirmizi, Et'ime 37, (1845).

3919 - Ebu Davud, Hz. Aişe radıyallahu anha'dan şunu kaydeder:
"Annem, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'la evleneceğim zaman beni
şişmanlatmak istedi. Ancak bana hurma ile birlikte salatalık yedirinceye kadar
arzu ettiği diğer şeylerden (ilaçlardan) hiçbirine icabet edemedim. O ikisinden
(muntazaman yemeye devam edince) güzel bir şişmanlık kazandım."

Ebu Davud, Tıbb 20, (3903); İbnu Mace, Et'ime 37, (3324).

3920 - Büsr es-Sülemi'nin iki oğlu radıyallahu anhüma anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm yanımıza girdi. Biz kendilerine
tereyağı ve hurma ikram ettik. Aleyhissalatu vesselam yağla hurmayı
severdi."

Ebu Davud, Et'ime 45, (3837); İbnu Mace, Et'ime 43, (3334).

3921 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm helva ve balı severdi."

Tirmizi, Et'ime 29, (1832).

3922 - İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın en çok sevdiği yiyecek ekmekten yapılan tirid ve
hays'dan yapılan tirid idi."

Ebu Davud, Et'ime 23, (3783).

3923 - Abdullah el-Müzeni radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Biriniz et satın
alınca suyunu biraz fazla kılsın. (Yemek sırasında) yiyenlerin çokluğu
sebebiyle ete rastlamayıp suya rastlasa (bu ona yeterlidir), zira su da, iki
etten biri olmuştur."

Tirmizi, Et7ime 30, (1833, 1834).

3924 - Hz. Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a bir et parçası getirilmişti. Kendisine
bunun bud kısmı sunuldu. Aleyhissalatu vesselam budu severdi. Bu bud gelince
hemen ondan ısırarak yedi."

Tirmizi, Et'ime 34, (1838); İbnu Mace, Et'ime 28, (3307); Buhari,
Enbiya 3, Tefsir, İsra 5; Müslim, İman 327.

3925 - İbnu Mes'ud radıyallahu anh anlatıyor: "Koyunun ön
budu Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın hoşuna giderdi. (Bir defasında) ön
buda zehir konuldu. Bu zehiri yahudilerin koyduğu görüşündeydi."

Ebu Davud, Et'ime 21, (3781); Buhari, Megazi 41, Hıbe 28; Müslim,
Selam 45, (2190); İbnu Mace, Tıb 45, (3546).

3926 - Sehl İbnu Sa'd radıyallahu anh anlatıyor: "Biz cuma
günü olunca sevinirdik. Çünkü bizim yaşlı bir kadın akrabamız vardı. Pazı kökü
bulur, tencereye koyar, üzerine de arpa öğütüp ilavede bulunurdu. Vallahi,
bunun içinde ne kuyruk yağı ne de iç yağı olurdu. Cuma namazını kıldık mı,
mescidden ayrılır, o ihtiyar kadına selam verip hanesine girerdik. O da mezkur
yemeği önümüze koyardı. İşte bu sebeple biz cuma olunca sevinirdik."

Buhari, Et'ime 17, Cuma 40, 41, Hars 21, İsti'zan 16, 39; Müslim,
Cuma 30, 32, (859, 860).

3927 - Hz. Cabir radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'la birlikte Merri'z-Zahran'da erak ağacının kebâs
denilen meyvesinden topladığımızı hatırlıyorum. Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm o zaman bize: "Siyahlarını toplayın, onlar daha iyidir!"
tavsiyesinde bulunmuştu. Ben kendilerinden "Siz koyun da güttünüz
mü?" diye sordum. "Hiç koyun gütmeyen peygamber var mı?"
cevabında bulundu."

Buhari, Et'ime 50, Enbiya 29; Müslim, Eşribe 163, (2050).

DAVET YEMEĞİ

3928 - İbnu Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Davet edildiğiniz zaman bu davete
icabet edin." (Nafi der ki "İbnu Ömer, oruçlu bile olsa, düğün ve
diğer davetlere mutlaka icabet ederdi."

3929 - Ebu Davud'un diğer bir rivayetinde: "Kim davet
edildiği halde icabet etmezse, Allah ve Resûlüne isyan etmiş olur. Kim de,
davetsiz olarak bir sofraya oturursa, hırsız olarak girer. Yağmacı olarak
çıkar" denilmiştir.

Buhari, Nikah 71, 74; Müslim, Nikah 103, (1429); Tirmizi, Nikah
11, (1098); Ebu Davud, Et'ime 1, (3736, 3737, 3738, 3739).

3930 - Humeyd İbnu Abdirrahman el-Hımyeri'in ashabından bir
kimseden naklettiğine göre, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm şöyle
buyurmuşlardır: "İki kişi birden davet ederse kapı itibariyle hangisi
yakınsa ona icabet et. Çünkü kapısı daha yakın olan komşulukta daha yakındır.
Bunlardan biri önce davet etmiş ise, önce davranana icabet et!"

Ebu Davud, Et'ime 9, (3756).

3931 - Ebu Mes'ud El-Ensari radıyallahu anh anlatıyor:
"Ensar'dan Ebu Şu'ayb adında bir zat vardı. Bunun et satışı yapan bir
kölesi vardı. (Bir gün) Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ı gördü ve yüzünden
acıkmış olduğunu anladı. Kölesine: "Bize beş kişilik yemek hazırla! Ben
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ı da beşin beşincisi olarak davat etti. Onları
bir kişi daha takib etti. Kapıya geldiklerinde Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm (ev sahibine): "Bize bu da uydu, istersen ona da izin ver,
istersen dönsün!" buyurdular. Adam: "Ey Allah'ın Resûlü, ona da izin
veriyorum!" dedi."

Buhari, Et'ime 57, 34, Büyü' 21, Mezalim 14; Müslim, Eşribe 138,
(2036); Tirmizi, Nikah 12, (1099).

3932 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın İranlı bir komşusu vardı, güzel et yemeği yapardı.
(Bir gün) Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm için yemek hazırladı. Sonra davet
etmeye geldi. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm Aişe'yi göstererek: "Şunun
için de davet var mı?" diye sordu. Adam: "Hayır!" deyince,
Aleyhissalatu vesselam da: "Hayır, (davetinizi kabul etmiyorum)!"
cevabını verdi. Adam dönüp, davetini tekrarladı. Resûlullah da: "Ya
şu?" diye Hz. Aişe için de izin istedi. Adam: "Hayır!" dedi.
Resûlullah da: "Hayır!" cevabını verdi. Sonra adam tekrar davet
etmeye geldi. Resûlullah da: "Ya şu!" diye ısrar etti. Adam bu sefer;
"Evet (o da davetli)!" dedi. (Resulullah ve Hz. Aişe) ikisi birlikte
kalkıp birbirleriyle şakalaşarak davet sahibinin evine geldiler."

Müslim, Eşribe 139, (2037); Nesai, Talak 23, (6, 158)

DÜĞÜN YEMEĞİ (VELİME)

3933 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm Abdurrahman İbnu Avf radıyallahu anh'ın elbisesinde bir
sarılık görmüş idi. "Hayrola, bu da ne?" diye sordu. Abdurrahman:
"Bir kadınla, bir nevat ağırlığında mehir ödeyerek, evlendim!"
açıklamasını yaptı. Aleyhissalatu vesselam: "Allah (evliliği) sana mübarek
etsin, ancak bir koyunla da olsa bir ziyafet var!" buyurdular."

Buhari, Nikah 68, 69; Müslim, Nikah 87, (1428); Ebu Davud, Et'ime
2, (3743); Tirmizi, Nikah 10, (1094); Nesai, Nikah 67; Muvatta, Nikah 47.

3934 - Yine Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm Zeyneb Bintu'l-Cahş'ın düğününde verdiği ziyafeti, diğer
zevcelerinin hiç birinin düğününde vermemiştir. Bu düğünde bir koyun
kesti."

Buhari, Nikah 68, 69; Müslim, Nikah 87, (1428); Ebu Davud, Et'ime
2, (3743).

Bir rivayette şöyle der: "(Zeyneb'in düğününe gelenlere
doyarak sofrayı) terketmelerine kadar ekmek ve et yedirdi."

3935 - Yine Hz. Enes demiştir ki: "Safiyye Bintu Huyeyy'in
nikahında Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm sevik ve hurma ile ziyafet verdi."

Ebu Davud, Et'ime 2, (3744); Tirmizi, Nikah 10, (1095).

3936 - Buhari merhumun kaydettiğine göre: "Safiyye Bintu
Şeybe radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm,
hanımlarından birinin düğününde iki müdd miktarında arpa(dan yapılan yemek) ile
ziyafet verdi."

Buhari, Nikah 70).

3937 - İbnu Mes'ud radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Düğün yemeği, düğünün birinci günü
haktır, ikinci günü sünnettir, üçüncü günü desinler içindir. Kim desinler için
iş yaparsa Allah da ona göre muamele yapar."

Tirmizi, Nikah 10, (1097).

3938 - A'rac, Ebu Hüreyre radıyallahu anh'tan naklen anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm diyordu ki: "En şerli yemek,
sadece zenginlerin çağrılıp fakirlerin çağrılmadığı yemektir. Kim de davete
icabet etmez, yemeğe gelmezse, Allah ve Resûlüne asi olmuştur."

Bir diğer rivayette: "(Yemeğin kötüsü) gelene verilmeyen,
ona gelmeyeceklerin davet edildiği yemektir" denilmiştir.

Buhari, Nikah 72; Müslim, Nikah 107-110, (1432); Muvatta, Nikah
50, (2, 546); Ebu Davud, Et'ime 1, (3742).

AKİKA

3939 - Semüre İnnu Cündeb radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Her çocuk, akika
kurbeni ile rehinelenmiştir. Bu kurban, (doğumunun) yedinci günü, onun adına
kesilir. (O gün) saçı da traş edilir ve çocuğa isim de verilir."

Ebu Davud, Edahi 21, (2837, 2838); Tirmizi, Edahi 23, (1572);
Nesai, Akika 5, (7, 166).

3940 - Zeyd İbnu Eslem, Beni Eslem'den bir adamdan, o da sahabi
olan babası radıyallahu anh'tan naklediyor: "Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm'a akikadan sorulmuştu. Şu cevabı verdiler: "Ben ukûku (isyan)
sevmem!" Böyle demekle, sanki akika ismini kullanmaktan hoşlanmadığını
ifade etmişti. Şunu ilave ettiler: "Kimin bir evladı olur da, ona bedel
kurban kesmek isterse, bunu yapsın."

Muvatta, Akika 1, (2, 500).

3941 - Ümmü Kürz radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın şöyle söylediğini işittim: "Oğlan çocuğu için
birbirine denk iki kurban, kız çocuğu için bir kurban kesmek gerekir. (Kurbanlığın)
erkek veya dişi olması farketmez."

Ebu Davud, Edahi 21, (2834, 2835, 2836); Tirmizi, Edahi, 17,
(1516); Nesai, Akika 3, (7, 165).

3942 - Nafi rahimehullah anlatıyor: "İbnu Ömer radıyallahu
anhüma'ya ehlinden her kim bir akika istemiş ise, ona mutlaka bir akika
vermiştir. Kız ve erkek, her çocuğu için birar koyun kurban ederdi. Urve
İbnu'z-Zübeyr merhum da böyle yapardı."

İmam Malik der ki. "Bana ulaştığına göre, Ali İbnu Ebi Talib
radıyallahu anh da böyle yaparmış."

Muvatta, Akika 4, (2, 501).

3943 - İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm, torunları Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin için, akika olarak
birer koyun kurban etti."

Hadisin Nesai'deki vechinde: "...ikişer koyun kurban
etti" denmiştir.

Ebu Davud, Edahi 21, (2841); Nesai, Akika 4, (7, 166).

3944 - Hz. Ali radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm, Hz. Hasan radıyallahu anh için akika olarak bir koyun
kurban etti ve:

"Ey Fatıma!" dedi. "Çocuğun başını tıraş ettir ve
saçının ağırlığınca gümüş tasadduk et!"

Bu emir üzerine, saçı tarttık, ağırlığı bir dirhem veya buna
yakın bir şeydi."

Tirmizi, Edahi 20, (1519).

3945 - Ca'fer İbnu Muhammed babasından, o da Hz. Fatıma
radıyallahu anha'dan rivayet ettiğine göre, "Hz. Fatıma, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin'in,
Zeyneb'in, Ümmü Külsüm radıyallahu anhüm'ün saçlarını tarttı. Bunların
ağırlığınca gümüş tasadduk etti."

Muvatta, Akika 2, (2, 501).

FERE' VE ATİRE

3946 - Nübeyse el-Hüzeli radıyallahu anh anlatıyor: "Bir
adam sordu:

"Ey Allah'ın Resulü! Biz, cahiliye devrinde, Recep ayında
atire kurbanı kesiyorduk. Şimdi ne yapmamızı emir buyurursunuz?"

Resulullah şu cevabı verdi:

"Hangi ayda olursa olsun, Allah için kesin ve Allah için
hayır hasenatta bulunun, Allah için yedirip içirin." Yine sordular:
"Cahiliye devrinde Fere' kurbanı kesiyorduk, şimdi ne yapmamızı
emredersiniz?"

Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm dedi ki:

"Kırda otlayan her bir sürü için bir fere' kurbanı vardır.
Bu o yıl doğan ve hacılara yük taşıyacak güce gelinceye kadar diğerleriyle birlikte
beslediğin bir hayvandır. O safhaya gelince kesip etini yolculara tasadduk
edersin."

Ebu Kılabe'ye dendi ki:

"Bir fere' kurbanı gerektiren sürü ne miktar
olmalıdır?" "Yüz (baş hayvan)" diye cevap verdi."

Ebu Davud, Edahi 20, (2830); Nesai, Fere' 7-8, (7, 169, 171).

3947 - Nesai'nin Haris İbnu Amr'dan kaydettiği bir diğer
rivayetinde geldiğine göre, "Haris İbnu Amr, Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm'a atire ve fere' kurbanları hakkında sormuş, Resûlullah da kendisine:

"Dileyen atire kurbanı kessin, dileyen de kesmesin; dileyen
fere' kurbanı kessin dileyen de kesmesin. Davarın bir kurban hakkı
vardır!" diye cevap vermiş, parmaklarının hepsini kapayıp sadece bbirini
yummayarak onu göstermiştir."

Nesai, Fere' 1, (7, 168, 169).

3948 - Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "(İslam'da) fere' kurbanı da yok,
atire kurbanı da yok."

Buhari, Akika 4; Müslim, Edahi 32, (1976); Ebu Davud, Edahi 20,
(2831, 2832); Tirmizi, Edahi 15, (1512); Nesai, Fere' 1, (7, 167).

TEDAVİNİN CEVAZI

3949 - Ebu'd Derda radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Allah Teâla Hazretleri hastalığı da
ilacı da indirmiştir. Ve her hastalığa bir ilaç vermiştir. Öyleyse tedavi olun.
Ancak haram olan şeyle tedavi olmayın."

Ebu Davud, Tıbb 11, 3874.

3950 - Ebu Hüreyre'nin Buhari'de gelen bir rivayetinde Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm şöyle buyurmaktadır: "Şafi-i Kerim Allah Teâla
Hazretleri, her ne hastalık indirmişse onun devasını da indirmiştir." Ebu Davud
ve Tirmizi'de şu ziyade var: "Tek bir hastalığın ilacı yoktur" dedi.
Kendisine: "O hangi hastalıktır?" diye soruldu da:
"İhtiyarlık!" cevabını verdi."

Buhari, Tıbb 1, Ebu Davud, Tıbb 1, (3855); Tirmizi, Tıbb 2,
(2039); İbnu Mace, Tıbb 1, (3436).

3951 - Hz. Cabir radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Her hastalığın bir devası vardır.
Hastalığın ilacına rastlanırsa Allah Teâla'nın izniyle hastalıktan şifa
bulur."

TEDAVİNİN MEKRUHLUĞU

3952 - Ukbe İbnu Amir radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Hastalarınızı yeyip içmeye
zorlamayın. Zira Allah Teâla hazretleri onlara yedirir içirir."

Tirmizi, Tıb 4, (2041); İbnu Mace, Tıbb 4, (3444).

3953 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'a hastalığı sırasında ağzından ilaç içirdik. Bize
içirmememizi işaret etti. Ancak biz (itirazını) hastalarda ilaca karşı görülen
nefret (diye) değerlendirmiş (ve içirmiştik). Kendine gelince: "Bana ilaç
vermeyin demedim mi?" diye bizi payladı. Biz, davranışınızın sebebini:
"(Herhalde) hastaların ilaca gösterdikleri nefret olarak
değerlendirdik" diye açıkladık. (Resûlullah, buna rağmen öfke izhar edip,
herkesi cezalandırmak üzere): "İlaçtan içmedik kimse kalmayacak!"
emretti ve: "Abbas hariç hepinizi göreceğim, zira o (bana zorla ilaç
içirirken) yanınızda değildi" buyurdu."

Buhari, Tıbb 21, Megazi 83; Müslim, Selam 83, (2213).

3954 - Abdullah İbnu Amr İbni'l-As radıyallahu anhüma anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Benim tiryak
içmem, temime (muska) katınmam, içimden gelen şiiri okumam aldırmazlık
olur."

Ebu Davud, Tıbb 10, (3869).

3955 - Muğire İbnu Şu'be radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Kim vücudunu dağlatır
veya rukye yaptırırsa tevekkülü terketmiş olur."

Tirmizi, Tıbb 14, (2056); İbnu Mace, Tıbb 23, (3489).

RESULULLAH'IN VASFETTİĞİ İLAÇLAR

3956 - Ebu Sa'idi'l-Hudri radıyallahu anh anlatıyor: "Bir
adam Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a gelerek: "Kardeşim ishal oldu (ne
yapayım?)" diye sordu. Aleyhissalatu vesselam: "Ona bal (şerbeti)
içir!" ferman buyurdu. Adam içirdi. Bilahare aynı şahıs tekrar gelip:
"Ben bal (şerbeti) içirdim. Ancak, bu onun ishalini artırmadan başka bir
şeye yaramadı" dedi. (Adam bu gidip gelmeleri) üç kere tekrar etti.
Sonunda Aleyhissalatu vesselam: "Allah doğru söyledi. Kardeşinin karnı
yalan söyledi (hata etti)" buyurdu. Sonra bir kere daha içirdi. Bu sefer
kardeşi iyileşti."

Buhari, Tıbb 4, 24; Müslim, Selam 91, (2217); Tirmizi, Tıbb 31,
(2083).

3957 - Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Ölüm dışında hiçbir hastalık yoktur
ki çörek otunda onun için bir deva bulunmasın."

Buhari, Tıbb 7; Müslim, Selam 89, (2215); Tirmizi, Tıbb 5,
(2042); 22, (2071).

3958 - Sa'd İbnu Ebi Vakkas radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Kim her sabah acve
hurmasından yedi tane yerse o gün geceye kadar ona ne zehir ne de sihir zarar
verir."

Buhari, Tıbb 52, 56, Et'ime 43; Müslim, Eşribe 154, (2047); Ebu
Davud, Tıbb 12, (3875, 3876).

3959 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "(Medine'nin Necd cihetinde yer
alan) Aliye acvesinde şifa vardır. O sabahın ilk vaktinde (yenirse)
panzehirdir."

Müslim, Eşribe 156, (2048).

3960 - Said İbnu Zeyd radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Mantar kudret helvası cinsindendir.
Suyu göze şifalıdır."

Buhari, Tıbb 20, Tefsir, Bakara 3; Müslim, Eşribe 157, (2049);
Tirmizi, Tıbb 22, (2068).

3961 - Tirmizi'de Ebu Hüreyre radıyallahu anh'tan gelen bir
rivayete göre, Halk: "Mantar toprağın çiçek hastalığıdır" demiştir.
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm şöyle söylediler: "Mantar (Allah'ın Beni
İsrail'e in'am ettiği kudret helvası denen) menn'dendir. Suyu göz için şifadır.
Acve (denen hurma cinsi) cennettendir ve zehire karşı şifadır." Ebu
Hüreyre ilave eder: "Ben üç veya beş veya yedi mantar aldım, onları sıkıp
suyunu bir şişeye koydum. Gözü hasta olan bir cariyeme tatbik ettim.
İyileşti."

Tirmizi, Tıbb 22, (2068, 2069, 2070).

3962 - Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın zevcelerinden birine
hizmet eden Selma adında bir kadın anlatıyor: "Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm'a bir yara veya bir bere gelecek olsa, bana emrederdi, onun üzerine
kına koyardım."

Tirmizi, Tıbb 13, (2055).

3963 - Esma Bintu Ümeys radıyallahu anha anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm bana: "Ne ile (barsaklarını)
yumuşatıyorsun?" diye sordu. Ben: "Şübrüm ile!" dedim.

"Hararet de hararet!" buyurdu. Bunun üzerine ben, sonra
sena otunu müshil olarak kullandım. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm (bunu
öğrenince):

"Eğer ölüme karşı şifa taşıyan bir şey olsaydı bu, mutlaka
sena'da olurdu" buyurdu"

Tirmizi, Tıbb 30, (2082).

3964 - Ümmü Kays Bintu Mihsan radıyallahu anha anlatıyor:
"Ben küçük bir oğlumla birlikte Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın
huzuruna girdim. (O sırada boğazındaki hastalığı sebebiyle çocuğa (i'lâk denen)
tedavi uygulamıştım.

"Çocuklarınızın boğaz hastalığını niye i'lak usulüyle (elle
sıkarak) tedavi ediyorsunuz? Size şu ûd-u Hindi'yi (Kust-u Hindi) tavsiye
ederim. Zira onda yedi türlü şifa vardır. Zatü'l-cenb'in ilacı ondadır. Boğaz
hastalığına karşı burna damlatılır. Zatü'l-cenb'e karşı ağızdan verilir."

Zühri merhum der ki: "(Resulullah) bize (ilacın fayda
vereceği) iki şeyi açıkladı, ama beşini açıklamadı."

Buhari, Tıbb 10, 21, 26; Müslim, Selam 139, (1214); Ebu Davud,
Tıbb 13, (3877).

3965 - İbun Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "İsmid'i kullanmaya devam edin. Zira
o, sürmelerinizin en hayırlısıdır. Görmeyi parlatır, saçı bitirir."
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm sürme çekince önce üç kere sağ gözüne
çekerdi, onunla başlar, onunla bitirirdi. Sol gözüne de iki kere çekerdi."

3966 - Bir başka rivayette şöyle gelmiştir: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm'ın bir sürmedanı vardı. Her gece şu gözüne üç, öbür
gözüne de üç kere sürme çekerdi."

Tirmizi, Libas 23, (1757); Tıbb 9, (2049); Nesai, Zinet 28, (8,
150); İbnu Mace, Tıbb 25, (3497); Ebu Davud, Libas 16, (4061).

3967 - Rafi İbnu Hadic radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Hararet,
cehennemden bir kabarmadır. Hararetinizi (soğuk) su ile soğutunuz."

Buhari, Tıbb 28, Bed'ü'l-halk 10; Müslim, Selam 83, (2212);
Tirmizi, Tıbb 25, (2074).

3968 - Tirmizi'nin Sevban radıyallahu anh'tan yaptığı bir rivayet
şöyledir: "(Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: "Size
humma isabet ederse, humma ateşten bir parça olduğu için, derhal su ile
söndürsün. (Şöyle ki Akmakta olan bir nehrin içine girsin Akıntıyı karşısına
alıp dursun ve sabah namazından sonra ve güneşin doğuşundan önce şu duayı
yapsın: "Allah'ın adıyla! Ey Allah'ım, kuluna şifa ver ve Resûlün Hz.
Muhammed'in sözünü doğrula!"

Nehre üç gün, üç kere bansın. Üçte şifa bulamazsa, beş, yedi,
dokuz (gün)e kadar çıksın. Zira humma Allah'ın izniyle dokuz (gün)ü tecavüz
etmez (şifa hasıl olur)."

Tirmizi, Tıbb 33, (2085).

3969 - İbnu Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Cibril aleyhisselam bana, bir ilaç
öğretti. Bu bütün hastalıklara devadır. Ayrıca dedi ki: "Ben bu ilacı
Levh-i Mahvuz'dan istinsah edip yazdım." (İlacı şöyle tarif etti "Dam
üzerinden akmayan yağmur suyundan temiz bir kaba alırsın. Üzerine Fatiha
suresini yetmiş kere okursun. Bir o kadar da Ayetü'l-Kürsi'yi, bir o kadar kul
eûzü bi-Rabbi'n-Nas'ı, Lâ-ilâhe İllallâhu vahdehu lâ şerike leh. Lehül mülkü ve
Lehül hamdü yuhyi ve yümit ve hüve hayyun lâ yemutu bi-yedikel hayr ve hüve ala
külli şey'in kadır'i okur. Sonra yedi gün oruç tutar ve her gün bu su ile
orucunu açar."

Rezin ilavesidir. Kaynağı bulunamamıştır. Cami'u'l-Usûl
muhakkakki Abdulkâdir el-Arnavud: "Zayıflık veya mevzuluk alameti
gözükmektedir" der.

3970 - Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Telbine (denen sütlü çorba)
hastanın kalbini dinlendirir, hüznün bir kısmını götürür."

Buhari, Tıbb 8, Et'ime 24; Müslim, Selam 90, (2216).

3971 - Yine Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm, aile halkından birine humma (rahatsızlığı) gelince
hamurdan çorba yapılmasını emrederdi ve çorba yapılırdı. Sonra hastalara
emrederdi ve onlar da ondan ağır ağır içerlerdi. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm
der di ki:

"Çorba hüzünlü kimsenin kalbini takviye eder, hastanın
kalbinden elemi çıkarır, tıpkı birinizin, su ile yüzünden kiri çıkarması
gibi."

Tirmizi, Tıbb 3, (2040).

3972 - Hz. Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Ureyne
kabilesinden bir grup insan Medine'ye gelmişti. Burası sıhhatlerine iyi
gelmedi, hastalandılar. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm da onları sadaka
develerinin bulunduğu yere gönderdi ve:

"Sütlerinden ve bevillerinden için!" emir buyurdu.
Onlar da içtiler ve iyileştiler."

Tirmizi, Tıbb 6, (2043).

3973 - İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Şifa üç şeydedir:

- Bal şerbeti.

- Kan aldırma.

- Ateşle dağlama.

Ancak ümmetimi dağlamaktan menediyorum."

Bir rivayette: "Balda, hacamat olmada şifa vardır."
denmiştir."

Buhari, Tıbb 3.

3974 - Yine İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Kendisiyle tedavi
olduğunuz şeylerin en hayırlısı sa'ut (burun damlası), hacamat (kan aldırma),
ledûd (ağızdan damlatma) ve meşiyy (müshil içmedir.)"

Tirmizi, Tıbb 9, (2048, 2049).

3975 - Zeyd İbnu Erkam radıyallahu anh anlatıyor:
"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, zâtülcenb hastalığının tedavisinde
zeytinyağı ve vers'i methederdi."

Katâde derdi ki: "Zeytinyağı ağzın, hastalık hissedilen
tarafından içirilirdi." Bir rivayette: "Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm bize, zâtülcenbten kustu'l-bahri ve zeytinyağı ile tedavi olmamızı
emrederdi" denmiştir.

Tirmizi, Tıbb 25, (2079, 2080); İbnu Mace, Tıbb 17, (3467).

3976 - İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "İki şeyde ne çok şifa vardır: Sabır
ve süfâ."

Rezin tahric etmiştir.

3977 - İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm hacamat oldu ve hacamatı yapan doktora ücretini ödedi ve
ayrıca burun damlası da kullandı."

Buhari, Tıbb 9; Müslim, Selam 76, (1202); Ebu Davud, Tıbb 8,
(3867); Tirmizi, Tıbb 9, (2048).

3978 - Ümmü'l-Münzir Bintu Kays radıyallahu anha anlatıyor:
"Beraberinde Ali radıyallahu anh olduğu halde Resûlullah aleyhissalâtu
vesselâm yanıma girdi. Ali bu sırada (geçirdiği bir hastalığın) nekâhet
devresinde idi. Evimizde busr (hurma çağlası) salkımları asılı idi. Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm ondan yemeye başladı. Ali de yemek üzere kalktı.
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm Ali'ye yönelerek:

"Ağır ol, ağır ol! Sen daha nekâhet dönemindesin!" dedi
ve Ali bırakıncaya kadar tekrarladı."

Ümmü'l-Münzir, anlatmaya devam ederek: "Ben arpa ve çöğender
otundan yemek pişirip getirdim. Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm:

"Ey Ali, buyurdular, bundan al, bu sana daha faydalı!"

Ebu Davud, Tıbb 2, (3856); Tirmizi, Tıbb 1, (2038).

3979 - Sehl İbnu Sa'd radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah
aleyhissalâtu vesselâm Uhud savaşı sırasında yaralanınca, Hz. Fatıma
radıyallahu anha, mübarek yüzlerinden kanı yıkamaya başladılar. Ali de Fatıma
radıyallahu anhüma'ya su döküyordu. Fatıma radıyallahu anha suyun kanı gittikçe
artırdığını görünce bir parça hasır aldı. Onu yakıp iyice kül haline gelince
yaraya bastı. Böylece kan da durdu."

Buhari, Cihad 80, 85, 163, Vudû 72, Megazi, 24, Nikah 123, Tıbb
27; Müslim, Cihad 101, (1790); Tirmizi, Tıbb 34 (2086); İbnu Mace, Tıbb 15
(3464).

3980 - Vail İbnu Hucr radıyallahu anh anlatıyor: "Târık İbnu
Süveyd el-Cu'fi radıyallahu anh, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a hamr
(alkollüler) ile tedavi hususunda sordu. Aleyhissalatu vesselam onu bundan men
etti ve:

"Hayır! O, deva değil, derttir!" buyurdu."

Müslim, Eşribe 12, (1984); Ebu Davud, Tıbb 11, (3873); Tirmizi,
Tıbb 8, (2047).

» **Bir Hadis**
» HADİS-İ ŞERİF:
» Bir Hadis-i Serif
» Evliyalar Ansiklopedisi